Guyana

Guyana is een Land in Süüdamerika. Nabers sünd Brasilien, Venezuela un Suriname. Dat Land liggt an den Atlantik. Dor hefft 2009 bi 753.000 Inwahners leevt.


(Flagg)	(Wapen)

Wahlspröök: One People, One Nation, One Destiny (engl., „En Volk, Eene Natschoon, Een Schicksal“)

Natschonalhymne: Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains

Woneem liggt Kooperative Republiek Guyana

Hööftstadt

Georgetown

GUY 0° 13′ S, 78° 31′ W

Gröttste Stadt

Amtsspraak

Engelsch

Regeren
• Präsident
Baas vun de Regeerung Semipräsidenten-Republiek
David Granger
Moses Nagamootoo

Unafhängigkeit

vun dat Vereenigte Königriek
26. Mai 1966

Grött
• Allens
• Water (%) 214.970 km²
%

Inwahnertall
• 2009 afschätzt
• 2002 Tellt
• Inwahnerdicht 752.940 (Quelle: CIA 2009)
751.223
3,5/km²

Geldsoort Guyana-Dollar ([[ISO 4217|]])

BBP

1.039 Mio. US$ (161.) $ (2007)

1.365 US$ (123.) $ je Kopp

Tietzoon ART (UTC-4)

Internet-TLD

.gy

ISO 3166 GY
GUY

Vörwahl ++592

Geografie

Guayana liggt twuschen 2° un 8° nöördliche Breedte un twuschen 57° un 61° westliche Längde. Sunnerlich siet is dat an de Atlantik-Küst, de hööchste Barg is de Roraima-Tepui mit 2.810 m. An de Grenz na Brasilien un Venezuela reckt sik de Guayana-Barge. Dor hett dat Land sien Naam vun herkregen. De wichtigste Stroom is de Essequibo. Sien Born liggt in'n Süden un he münnt in den Atlantik. In den Natschonalpark Potaro gifft dat veel Waterfälle to sehn, sunnerlich de Kaieteur-Fälle mit ehre 225 m Hööchde. Grote Deele vun dat Land bestaht ut Regenwoold, wo nich veel Minschen in wahnt.

Geschichte

In dat 17. un 18. Johrhunnert harrn de Nedderlannen in dat hüdige Guyana ehre Kolonien Essequibo, Demerara un Berbice grünnt. 1763 hett dat in Berbice en Upstand vun de Slaven unner Cuffy geven. Bit 1815 sünd düsse Kolonien en paar Mol in verschedene Hannen ween. Mol höörn se to de Nedderlannen to, denn wedder to dat Vereenigte Königriek oder to Frankriek. Nadem Napoleon endgüllig slahn weer, sünd de dree Kolonien up’n Wiener Kongress vun 1815 offiziell an dat „Vereenigte Königriek vun Grootbritannien un Irland“ övergeven wurrn. 1831 sünd se denn tohopenföögt wurrn unner den Naam Brittsch-Guayana. Nadem de Slaveree 1834 in Grootbritannien afschafft wurrn weer, hefft de Britten Inders an Stäe vun de Afro-Guyaners as Verdragsarbeiders in dat Land hoolt, vunwegen datt de Swarten vun de Zuckerrohr-Plantagen wegtrecken döen. 1953 sünd brittsche Suldaten in dat Land introcken. Dat Vereenigte Königriek weer bange ween, dat Cheddi Jagan un siene Fro Janet Jagan en kommunistisch Land vun Guyana maken wollen. Dor harrn se de People's Progressive Party (PPP) för grünnt. Unafhängig wurrn is dat Land amenne denn an’n 26. Mai 1966. An’n 23. Februar 1970 hett Premierminister Forbes Burnham vun den People's National Congress (PNC) sien Land to eene „Kooperative Republiek“ verklaart. In de 1960er Johre hett dat in Politik un Sellschop fökener bannig Theater geven twuschen de Afro-Guyaners un de Indisch-Guyaners

1978 speel Guyana een Rull in de Narichten in de ganze Welt. De Sekten-Baas Jim Jones vun den Peoples Temple hett siene Anhängers den Updrag geven, sik alltohopen in Jametown sülms um to bringen. Vördem weer en US-amerikaanschen Politiker an’e Siet maakt wurrn.

1980 hett dat Land en nee Verfaten verafscheedt. Dor is den Premierminister siene Macht bi ingrenzt wurrn un dat „utföhrend Präsidentenamt“ is inricht’ wurrn. 1989 hett de Regeerung en Programm för de Weertschop in Gang bröcht, wat stuuv wegdreihn dö vun de ole Planweertschop, wo de Staat allens mit kuntrolleern dö, hen na eene Free Marktweertschop mit apene Markten. Bi de Präsidentenwahlen vun 1992 hett denn Cheddi Jagan vun de PPP wunnen. Nu güngen militante Anhängers vun de PNC, de verlaren harr, in de Hööftstadt Georgetown gegen de Umstänn an. Nadem Jagan 1997 sturven weer, is siene Wittfro Janet Jagan in’n Dezember to’e nee Präsidentsche wählt wurrn. In’n August 1999 hett se, vunwegen ehre Gesundheit, Bott geven un Bharrat Jagdeo is neen Präsidenten vun Guyana wurrn. Tolest an’n 2. September 2006 is he in sien Amt noch mol wedder insett wurrn.

Politik

De Staatspräsident warrt all fiev Johre direktemang wählt. He höllt de Exekutive in siene Hand. De Gesettgevende Macht liggt bi de Natschonalversammeln. De Juristeree un allens, wat dor umto höört, is na brittschen Vörbild upboot.

Inwahners

In dat Johr 2002 sünd de Inwahners vun Guyana tellt wurrn. Dor is bi rutkamen, datt se to düsse Volksgruppen tohöörn doot:^[1]

43,4 % Inders ut dat vörmolige Brittsch-Indien
30,2 % Kreolen, ok Afro-Guyaner
16,7 % Mischlinge
9,2 % Indigene Völker
0,2 % Chinesen
0,2 % Portugesen
0,1 % annere Witte

De meisten Inwahners leevt in de Landstreken an de Küst. In dat Hoochland sünd en paar Indianer-Stämm tohuse.

Religion

Mit den Gloven vun de Inwahners sütt dat so ut:

28,8 % Hindus
57,8 % Christenlüde
- 17,0 % Liddmaten vun de Pingstkarken
- 8,1 % Kathoolsche
- 7,0 % Anglikaners
- 5,0 % Seventen-Dags-Adventisten
- 1,7 % Methodisten
- 1,1 % Jehova siene Tügen
- 17,9 % annere Christenlüde
7,3 % Muslime
4,3 % Atheisten
0,5 % Rastafaris
0,1 % Bahai
1,3 % annere

Spraak

Umgangsspraak is sunnerlich Engelsch, to'n Deel mit Kreool-Infloot. Denn warrt ok Indische Spraken snackt (unner annern Hindi) un amenne gifft dat ok en Reeg vun Indianerspraken.

Belege

↑ Wat bi'n Census 2002 rutkamen is, kiek unner: [1]

Länner in Süüdamerika

Afhängige Rebeden: Falklandinseln | Franzöösch-Guyana

Commonwealth of Nations

[1] Wat bi'n Census 2002 rutkamen is, kiek unner: [1]

[1]