verdwijnen: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 1 sep 2020 om 09:02

Nederlands

Uitspraak

Geluid: verdwijnen (hulp, bestand)
IPA: /vərˈdʋɛɪnə(n)/

Woordafbreking

ver·dwij·nen

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘weggaan’ voor het eerst aangetroffen in 1290 ^[1]
Afgeleid van het verouderde werkwoord dwijnen met het voorvoegsel ver-

Werkwoord

verdwijnen

ergatief wegraken, ophouden te bestaan
- Aan het eind van het krijt verdwenen de dinosauriërs.
▸ Zo was de eenvoudige monnik uit Myra, die in de vierde eeuw plotseling in de geschiedenis kwam als de weldoener van alle mensen - en er korte tijd later weer uit verdween - nu in oost en west bekend.^[2]

▸ Aan de sluiting van verzorgingshuizen worden twaalf regels besteed, maar daarin wordt het verdwijnen van deze voorziening uitsluitend beschreven als een (kwantitatief) verlies van woonplekken. Terwijl de formule van deze woon-zorgvoorziening juist uniek was: geen scheiding van wonen en zorg, maar juist integratie daarvan.^[3]
ergatief verminderen, afnemen
ergatief uit het zicht gaan
- Het konijn verdween in zijn hol.
▸ Hij verdween de kloof in, kwam even later samen met twee andere jongens bij mij zitten en gooide zijn rugzak naast mij neer.^[4]

Afgeleide begrippen

verdwijning, verdwijningszaak, verdwijnpunt, verdwijntruc

Vertalingen

1. wegraken

Indonesisch: hapus ^(id), hilang ^(id)
Italiaans: scomparire ^(it)
Pools: znikać ^(pl)
Spaans: desaparecer ^(es), disipar ^(es)

2. afnemen

Duits: schwinden ^(de)
Engels: dwindle ^(en)

Frans: disparaître ^(fr)
Spaans: desaparecer ^(es), disipar ^(es)

3. uit het zicht gaan

Duits: verschwinden ^(de)
Engels: disappear ^(en)

Noors: fortrekke ^(no)

Gangbaarheid

Het woord verdwijnen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "verdwijnen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[5]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "verdwijnen" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑
Marijke van Raephorst
“Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten” (1973), Lemniscaat , p. 10
↑ Weblink bron
Noud Engelen
“Kwetsbare ouderen hebben beschermde woonomgeving nodig” (14 februari 2020), Trouw
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[p{{{1}}}-1] "verdwijnen" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[Het_hele_jaar_rond:_van_Sinterklaas_tot_Sintemaarten,_p._10-2] 
Marijke van Raephorst
“Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten” (1973), Lemniscaat , p. 10

[Kwetsbare_ouderen_hebben_beschermde_woonomgeving_nodig-3] Weblink bron
Noud Engelen
“Kwetsbare ouderen hebben beschermde woonomgeving nodig” (14 februari 2020), Trouw

[Alleen,_De_Pacific_Crest_Trail_te_voet_van_Mexico_naar_Canada-4] 
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers

[5] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{=nld=}}
+{{-pron-}}
+*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
+*{{WikiW|IPA}}: {{IPA|/vərˈdʋɛɪnə(n)/|nld}}
+{{-syll-}}
+*ver·dwij·nen
 {{-etym-}}
+* In de betekenis van ‘weggaan’ voor het eerst aangetroffen in 1290 {{sijs}}
-Van Angelsaksisch ''[[dwinan]]'', "wegraken". zie ook Engelse ''[[dwindle]]'', "verdwijnen", "ophouden te bestaan"
+*Afgeleid van het verouderde werkwoord ''dwijnen'' {{pref|nld|ver-}}
+{{-nlstam-|verdwijnen|[[verdween]]|[[verdwenen]]||||scheid=o|k=1}}
-{{-pron-}}
+{{-verb-|nld}}
-:*{{sound}}: [[Media:nl-verdwijnen.ogg|verdwijnen]]
+'''{{pn}}'''
-{{-nlstam-|verdwijnen|verdween|verdwenen||||{{nlsterk1}}}}
+#{{erga|nld}} wegraken, ophouden te bestaan
-{{-verb-}}
+{{bijv-1|Aan het eind van het krijt '''verdwenen''' de dinosauriërs.}}
-:Het konijn verdween in zijn hol
+{{citeer|boek|jaar=1973|auteur=Marijke van Raephorst |auteurlink=Marijke van Raephorst|titel=Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten|isbn=|pagina=10|uitgever=Lemniscaat|taal=nl|citaat=Zo was de eenvoudige monnik uit Myra, die in de vierde eeuw plotseling in de geschiedenis kwam als de weldoener van alle mensen - en er korte tijd later weer uit '''verdween''' - nu in oost en west bekend. }}
-'''Verdwijnen'''
+{{citeer|artikel|datum=14 februari 2020|auteur=Noud Engelen|titel=Kwetsbare ouderen hebben beschermde woonomgeving nodig|url=https://www.trouw.nl/opinie/kwetsbare-ouderen-hebben-beschermde-woonomgeving-nodig~b26e4b59/|uitgever=Trouw|taal=nl|citaat=Aan de sluiting van verzorgingshuizen worden twaalf regels besteed, maar daarin wordt het '''verdwijnen''' van deze voorziening uitsluitend beschreven als een (kwantitatief) verlies van woonplekken. Terwijl de formule van deze woon-zorgvoorziening juist uniek was: geen scheiding van wonen en zorg, maar juist integratie daarvan.}}
-# [[wegraken]], ophouden te bestaan
-# [[verminderen]], [[afnemen]]
+#{{erga|nld}} verminderen, afnemen
-# uit het zicht gaan
+#{{erga|nld}} uit het zicht gaan
+{{bijv-1|Het konijn '''verdween''' in zijn hol.}}
+{{citeer|boek|jaar=2018|auteur=Tim Voors|titel=Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada|uitgave=eBook: Mat-Zet bv, Soest|uitgever=Fontaine Uitgevers|taal=nl|citaat= Hij '''verdween''' de kloof in, kwam even later samen met twee andere jongens bij mij zitten en gooide zijn rugzak naast mij neer.}}
+{{-drv-}}
+*[[verdwijning]], [[verdwijningszaak]], [[verdwijnpunt]], [[verdwijntruc]]
 {{-trans-}}
 {{trans-top|1. wegraken}}
-*{{deu}}: [[verschwinden]]
+*{{deu}}: {{trad|de|verschwinden}}
-*{{eng}}: [[disappear]]
+*{{eng}}: {{trad|en|disappear}}
-*{{fra}}: [[disparaître]]
+*{{fra}}: {{trad|fr|disparaître}}
+*{{ido}}: {{trad|io|desaparar}}
 {{trans-mid}}
+*{{ind}}: {{trad|id|hapus}}, {{trad|id|hilang}}
-*{{ido}}: [[desaparar]]
-*{{nld}}: [[verdwijnen]]
+*{{ita}}: {{trad|it|scomparire}}
-*{{spa}}: [[desaparecer]]
+*{{pol}}: {{trad|pl|znikać}}
+*{{spa}}: {{trad|es|desaparecer}}, {{trad|es|disipar}}
 {{trans-bottom}}
-{{trans-top|1. afnemen}}
+{{trans-top|2. afnemen}}
-*{{deu}}: [[schwinden]]
+*{{deu}}: {{trad|de|schwinden}}
-*{{eng}}: [[dwindle]]
+*{{eng}}: {{trad|en|dwindle}}
-*{{fra}}: [[disparaître]]
 {{trans-mid}}
-*{{nld}}: [[verdwijnen]]
+*{{fra}}: {{trad|fr|disparaître}}
-*{{spa}}: [[desaparecer]]
+*{{spa}}: {{trad|es|desaparecer}}, {{trad|es|disipar}}
 {{trans-bottom}}
+{{trans-top|3. uit het zicht gaan}}
+*{{deu}}: {{trad|de|verschwinden}}
-[[en:verdwijnen]]
+*{{eng}}: {{trad|en|disappear}}
-[[fr:verdwijnen]]
+{{trans-mid}}
-[[id:verdwijnen]]
+*{{nor}}: {{trad|no|fortrekke}}
+{{trans-bottom}}
+{{-preval-}}
+{{wel-GB}}
+{{crr13|N=100|V=100}}
+{{-info-}}
+{{refs}}

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
verdwijnen	verdween	verdwenen
klasse 1	volledig