Bodemgebruik: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
aanvulling, links |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[File:Global-land-use-graphic.png|thumb|upright=2|Globale verdeling van het bodemgebruik.]] |
[[File:Global-land-use-graphic.png|thumb|upright=2|Globale verdeling van het bodemgebruik.]] |
||
De mens maakt op verschillende manieren '''gebruik van de bodem''', de [[bodem]] is een belangrijke [[natuurlijke hulpbron]] |
De mens maakt op verschillende manieren '''gebruik van de bodem''', de [[bodem]] is een belangrijke [[natuurlijke hulpbron]]. De bodem en het [[Bodemfauna|bodemleven]] zijn deel van het [[ecosysteem]] van de [[aarde (planeet)|aarde]]. Om in de toekomst de bodem ook te kunnen gebruiken is [[bodembeheer]] nodig. De bodem vormt het substraat (de ondergrond) voor agrarische, bosbouw- en tuinbouwkundige productie en voor de aanleg van infrastructuur. Als [[Bodemkunde|bodemkundigen]] spreken van bodemgebruik, dan bedoelen ze vaak de bodemfuncties en bodemdiensten. |
||
Uit de diepere bodem komen voor een groot deel de materialen voor bakstenen, drinkwater, mobiele telefoons (in de vorm van [[zeldzame aarde|zeldzame aard-metalen]]). Bodembeheer heeft veel te maken met [[waterbeheer]], omdat regenwater over of door de bodem stroomt en er in Nederland ook veel [[waterbodem]]s zijn. |
|||
Als [[bodemkunde|bodemkundigen]] spreken van bodemgebruik, dan bedoelen ze vaak de bodemfuncties en bodemdiensten. |
|||
== Bodemfuncties == |
== Bodemfuncties == |
||
De mens gebruikt de ''draagfunctie'' van de bodem om er gebouwen en wegen op te bouwen; er kabels en leidingen in te leggen, en ondergronds, voor parkeergarages en tunnels. |
De mens gebruikt de ''draagfunctie'' van de bodem om er gebouwen en wegen op te bouwen; er kabels en leidingen in te leggen, en ondergronds, voor parkeergarages en tunnels. |
||
De ''productiefunctie'' van de bodem wordt onder andere gebruikt voor de productie van land- en tuinbouwproducten en voor de houtproductie. [[Delfstof]]fen als [[zand]], grind en [[klei]], olie en gas zijn belangrijk voor de welvaart van een land. Drinkwater wordt grotendeels uit de bodem betrokken, en veel producten worden gemaakt met behulp van [[grondwater]]. De bodem dient daarnaast voor de opslag van energie ([[koude-warmteopslag]]) en voor de winning van [[aardwarmte]]. |
|||
De ''regulatiefunctie'' van de bodem is van groot belang voor het ecologisch evenwicht van een gegeven [[ecosysteem]]. Water wordt door de bodem geabsorbeerd en vastgehouden, waardoor de overlast van regen wordt beperkt, terwijl er in droge periodes juist genoeg [[drinkwater]] beschikbaar is. De bodem houdt daarnaast grote hoeveelheden, in [[organisch materiaal]] aanwezig, [[koolstof]] vast, bijvoorbeeld in [[toendra]]'s en [[veen (grondsoort)|veen]]gebieden. |
De ''regulatiefunctie'' van de bodem is van groot belang voor het ecologisch evenwicht van een gegeven [[ecosysteem]]. Water wordt door de bodem geabsorbeerd en vastgehouden, waardoor de overlast van regen wordt beperkt, terwijl er in droge periodes juist genoeg [[drinkwater]] beschikbaar is. De bodem houdt daarnaast grote hoeveelheden, in [[organisch materiaal]] aanwezig, [[koolstof]] vast, bijvoorbeeld in [[toendra]]'s en [[veen (grondsoort)|veen]]gebieden. |
||
[[Geologie|Geologen]], [[Biologie|biologen]] ([[paleontologie|paleontologen]]) en [[Archeologie|archeologen]] gebruiken de ''informatiefunctie'' van de bodem om te leren over ontwikkelingen van duizenden tot miljoenen jaren geleden. |
[[Geologie|Geologen]], [[Biologie|biologen]] ([[paleontologie|paleontologen]]) en [[Archeologie|archeologen]] gebruiken de ''informatiefunctie'' van de bodem en het [[bodemarchief]] om te leren over ontwikkelingen van duizenden tot miljoenen jaren geleden. Het vroeger voorkomen van dinosauriërs is ontdekt door het bodemarchief. De opbouw van de bodem geeft informatie over het klimaat van vroegere, warmere of koudere periodes, wat weer helpt bij het voorspellen van de effecten van [[klimaatverandering]]. |
||
De opbouw van de bodem geeft informatie over het klimaat van vroegere, warmere periodes, wat weer helpt bij het voorspellen van de effecten van [[klimaatverandering]]. |
|||
== Bodemdiensten == |
== Bodemdiensten == |
||
Een andere benadering is het concept van de [[ecosysteemdienst]]en van de bodem. Het idee hierbij is dat de bodem 'diensten' levert die de mens kan benutten<ref>[http://tcbodem.nl Technische Commissie Bodembescherming]</ref>. Deze 'bodemdiensten' hebben te maken met het vermogen van de bodem om [[voedingsstof#Planten|nutriënten]] te leveren en [[biomassa]] te produceren ([[bodemvruchtbaarheid]]), het vermogen om regenwater te filteren (drinkwaterproductie), pieken in de neerslag te bufferen en om ziekten en plagen onder controle te houden ([[biologische landbouw en voeding|biologische landbouw, duurzame landbouw]]). |
Een andere antropocentrische benadering is het concept van de [[ecosysteemdienst]]en van de bodem. Het idee hierbij is dat de bodem 'diensten' levert die de mens kan benutten<ref>[http://tcbodem.nl Technische Commissie Bodembescherming]</ref>. Deze 'bodemdiensten' hebben te maken met het vermogen van de bodem om [[voedingsstof#Planten|nutriënten]] te leveren en [[biomassa]] te produceren ([[bodemvruchtbaarheid]]), het vermogen om regenwater te filteren (drinkwaterproductie), pieken in de neerslag te bufferen en om ziekten en plagen onder controle te houden ([[biologische landbouw en voeding|biologische landbouw, duurzame landbouw]]). |
||
==Zie ook== |
== Zie ook == |
||
* [[Natuur en milieu]] |
* [[Natuur en milieu]] |
||
{{Appendix}} |
{{Appendix}} |
||
Versie van 22 okt 2022 13:42
De mens maakt op verschillende manieren gebruik van de bodem, de bodem is een belangrijke natuurlijke hulpbron. De bodem en het bodemleven zijn deel van het ecosysteem van de aarde. Om in de toekomst de bodem ook te kunnen gebruiken is bodembeheer nodig. De bodem vormt het substraat (de ondergrond) voor agrarische, bosbouw- en tuinbouwkundige productie en voor de aanleg van infrastructuur. Als bodemkundigen spreken van bodemgebruik, dan bedoelen ze vaak de bodemfuncties en bodemdiensten.
Uit de diepere bodem komen voor een groot deel de materialen voor bakstenen, drinkwater, mobiele telefoons (in de vorm van zeldzame aard-metalen). Bodembeheer heeft veel te maken met waterbeheer, omdat regenwater over of door de bodem stroomt en er in Nederland ook veel waterbodems zijn.
Bodemfuncties
De mens gebruikt de draagfunctie van de bodem om er gebouwen en wegen op te bouwen; er kabels en leidingen in te leggen, en ondergronds, voor parkeergarages en tunnels.
De productiefunctie van de bodem wordt onder andere gebruikt voor de productie van land- en tuinbouwproducten en voor de houtproductie. Delfstoffen als zand, grind en klei, olie en gas zijn belangrijk voor de welvaart van een land. Drinkwater wordt grotendeels uit de bodem betrokken, en veel producten worden gemaakt met behulp van grondwater. De bodem dient daarnaast voor de opslag van energie (koude-warmteopslag) en voor de winning van aardwarmte.
De regulatiefunctie van de bodem is van groot belang voor het ecologisch evenwicht van een gegeven ecosysteem. Water wordt door de bodem geabsorbeerd en vastgehouden, waardoor de overlast van regen wordt beperkt, terwijl er in droge periodes juist genoeg drinkwater beschikbaar is. De bodem houdt daarnaast grote hoeveelheden, in organisch materiaal aanwezig, koolstof vast, bijvoorbeeld in toendra's en veengebieden.
Geologen, biologen (paleontologen) en archeologen gebruiken de informatiefunctie van de bodem en het bodemarchief om te leren over ontwikkelingen van duizenden tot miljoenen jaren geleden. Het vroeger voorkomen van dinosauriërs is ontdekt door het bodemarchief. De opbouw van de bodem geeft informatie over het klimaat van vroegere, warmere of koudere periodes, wat weer helpt bij het voorspellen van de effecten van klimaatverandering.
Bodemdiensten
Een andere antropocentrische benadering is het concept van de ecosysteemdiensten van de bodem. Het idee hierbij is dat de bodem 'diensten' levert die de mens kan benutten[1]. Deze 'bodemdiensten' hebben te maken met het vermogen van de bodem om nutriënten te leveren en biomassa te produceren (bodemvruchtbaarheid), het vermogen om regenwater te filteren (drinkwaterproductie), pieken in de neerslag te bufferen en om ziekten en plagen onder controle te houden (biologische landbouw, duurzame landbouw).