Stirling: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
cat |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (49 tussenliggende versies door 37 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Zie artikel|Voor andere betekenissen, zie [[Stirling (Canada)]] en [[Stirling (raadsgebied)]].}} |
|||
{{wrapper}} |
|||
{{Infobox plaats in Schotland |
|||
| naam= Stirling |
| naam = Stirling |
||
| gaelic_name= Sruighlea |
| gaelic_name = Sruighlea |
||
| scots_name= Srivling |
| scots_name = Srivling |
||
| soort = Voormalige ''[[Burgh (Schotland)|royal burgh]]'' |
|||
| inwoners= 41,243 |
|||
| inwoners = 41.243 |
|||
| dichtheid= |
|||
| dichtheid = |
|||
| os_grid_reference= NS795935 |
|||
| os_grid_reference = NS795935 |
|||
| latitude= 56.1194444 |
|||
| latitude = 56.1194444 |
|||
| longitude= -3.93583 |
|||
| longitude = -3.93583 |
|||
| raadsgebied= [[Stirling (raadsgebied)|Stirling]] |
|||
| |
| raadsgebied = [[Stirling (raadsgebied)|Stirling]] |
||
| lieutenancy = [[Stirling and Falkirk]] |
|||
| post_town= STIRLING |
|||
| post_town = STIRLING |
|||
| postcode= FK7-FK8 |
|||
| postcode = FK7-FK8 |
|||
| netnummer= 01786 |
|||
| netnummer = 01786 |
|||
| website= |
|||
| website = [http://www.stirling.gov.uk stirling.gov.uk] |
|||
| burgemeester = |
|||
| image = The Wallace Monument, Stirling.JPG |
|||
| caption = De ''[[Wallace Monument]]'' in Stirling |
|||
| mapname = Stirling |
|||
}} |
}} |
||
[[Bestand:Stirlingcastle.jpg|thumb|''[[Stirling Castle]]'']] |
|||
|- |
|||
[[Bestand:Schotlandbrugstirling.jpg|thumb|''[[Stirling Old Bridge]]'', waar vlakbij de houten brug lag waar [[William Wallace]] een belangrijke Schotse overwinning behaalde op de Engelsen]] |
|||
|[[Bestand:Stirlingcastle.jpg|thumb|right|250px|[[Stirling Castle]]]] |
|||
|- |
|||
|[[Bestand:Schotlandbrugstirling.jpg|thumb|right|250px|[[Stirling Old Bridge]], waar vlakbij de houten brug lag waar [[William Wallace]] een belangrijke Schotse overwinning behaalde op de Engelsen]] |
|||
|} |
|||
'''Stirling''' ([[Schots-Gaelisch]]: ''Sruighlea'', |
|||
[[Schots (taal)|Schots]]: ''Stirlin'') is een [[stad]] in [[Schotland]]. Het is een moderne stad gelegen op de aanslibbingsvlakte van de rivier de [[Forth (rivier)|Forth]], rond een steile rots waarop zich een [[Stirling Castle|kasteel]] en het oude stadscentrum bevinden. Door zijn centrale ligging heeft Stirling een belangrijke rol in de geschiedenis van Schotland gespeeld, die het de naam "Poort naar de Hooglanden" heeft opgeleverd. De stad heeft een populatie van 41.243. |
|||
'''Stirling''' ([[Schots-Gaelisch]]: ''Sruighlea'', [[Schots (taal)|Schots]]: ''Stirlin'') is een (voormalige) ''[[Burgh (Schotland)|royal burgh]]'', tegenwoordig met de officiële titel van [[City (term)|city]], in [[Schotland]]. Het is een moderne stad gelegen op de aanslibbingsvlakte van de rivier de [[Forth (rivier)|Forth]], rond een steile rots waarop zich een [[Stirling Castle|kasteel]] en het oude stadscentrum bevinden. Door zijn centrale ligging heeft Stirling een belangrijke rol in de geschiedenis van Schotland gespeeld, die het de naam "Poort naar de Hooglanden" heeft opgeleverd. De stad heeft een populatie van 41.243. |
|||
==Geschiedenis== |
|||
De ligging van Stirling is altijd van groot strategisch belang geweest, aangezien het de oversteekplaats van de Forth tussen de [[Ochil Hills]] en de [[Gargunnock Hills]] beheerst en over een steile, praktisch oninneembare rots beschikt. De talrijke veldslagen die hier in de omgeving hebben plaatsgevonden, kunnen hiervan getuigen. |
|||
== Geschiedenis == |
|||
===Banden met de Kroon=== |
|||
De ligging van Stirling is altijd van groot strategisch belang geweest, aangezien het de oversteekplaats van de Forth tussen de ''[[Ochil Hills]]'' en de ''[[Gargunnock Hills]]'' beheerst en over een steile, praktisch oninneembare rots beschikt. De talrijke veldslagen die hier in de omgeving hebben plaatsgevonden, kunnen hiervan getuigen. |
|||
Er is weinig bekend over de eerste bewoners van de rots. De banden met het koningshuis ontstonden in 1124 na het overlijden van [[Alexander I van Schotland|Alexander I]]. Zijn broer [[David I van Schotland|David I]] verhief Stirling tot [[Royal Burgh]] en de privileges die dat met zich meebracht, bezorgden de stad welvaart en groei. De stad ging zelfs deel uitmaken van de [[Court of the Four Burghs]], samen met [[North Berwick]], [[Edinburgh]] en [[Roxburgh]]. David I heeft waarschijnlijk in 1147 van hier toezicht gehouden op de bouw van zijn [[Cambuskenneth Abbey]], op de vruchtbare vlakten van de Forth. |
|||
=== Banden met de Kroon === |
|||
===De onafhankelijkheidsoorlog (1296—1305)=== |
|||
Er is weinig bekend over de eerste bewoners van de rots. De banden met het koningshuis ontstonden in 1124 na het overlijden van [[Alexander I van Schotland|Alexander I]]. Zijn broer [[David I van Schotland|David I]] verhief Stirling tot [[Royal Burgh]] en de privileges die dat met zich meebracht, bezorgden de stad welvaart en groei. De stad ging zelfs deel uitmaken van de ''[[Court of the Four Burghs]]'', samen met [[North Berwick]], [[Edinburgh]] en [[Roxburgh (stad)|Roxburgh]]. David I heeft waarschijnlijk in 1147 van hier toezicht gehouden op de bouw van zijn ''[[Cambuskenneth Abbey]]'', op de vruchtbare vlakten van de Forth. |
|||
Vanwege zijn strategische ligging werd de burcht vele malen bevochten door beide kanten in de onafhankelijkheidsoorlog tussen [[Schotland]] en [[Engeland]]. Stirling was daarin de laatste vestiging in handen van [[William Wallace|Wallace]] (zie ook [[Slag bij Stirling Bridge]]). |
|||
=== De onafhankelijkheidsoorlog (1296–1305) === |
|||
===Residentie van het [[huis Stuart]]=== |
|||
Vanwege zijn strategische ligging werd de burcht vele malen bevochten door beide kanten in de onafhankelijkheidsoorlog tussen [[Schotland]] en [[Engeland]]. Stirling was daarin de laatste vesting in handen van [[William Wallace|Wallace]] (zie ook [[Slag bij Stirling Bridge]]). |
|||
Met de troonsbestijging van de Stuarts werd [[Stirling Castle]] de vaste residentie van het koningshuis. [[Jacobus III van Schotland]], die in de burcht werd geboren, verbeterde de verdedigingswerken en bouwde het wachtershuisje en de [[Great Hall]] waar het parlement bijeenkwam. |
|||
=== Residentie van het [[huis Stuart]] === |
|||
Onder [[Jacobus IV van Schotland|Jacobus IV]] en [[Jacobus V van Schotland|Jacobus V]] maakte Stirling een bloeiperiode door. Jacobus IV begon met de bouw van een paleis, die door zijn zoon (Jacobus V) werd voltooid. |
|||
Met de troonsbestijging van de Stuarts werd ''[[Stirling Castle]]'' de vaste residentie van het koningshuis. [[Jacobus III van Schotland]], die in de burcht werd geboren, verbeterde de verdedigingswerken en bouwde het wachtershuisje en de ''[[Great Hall]]'' waar het parlement bijeenkwam. |
|||
Onder [[Jacobus IV van Schotland|Jacobus IV]] en [[Jacobus V van Schotland|Jacobus V]] maakte Stirling een bloeiperiode door. Jacobus IV begon met de bouw van een paleis, dat door zijn zoon (Jacobus V) werd voltooid. |
|||
Al de Stuarts tot [[Jacobus VI van Schotland|Jacobus VI]] werden hier gedoopt en gekroond. Het vertrek van Jacobus VI naar Londen betekende het einde van Stirling als koninklijke residentie. |
Al de Stuarts tot [[Jacobus VI van Schotland|Jacobus VI]] werden hier gedoopt en gekroond. Het vertrek van Jacobus VI naar Londen betekende het einde van Stirling als koninklijke residentie. |
||
===Een welvarende [[Royal Burgh]]=== |
=== Een welvarende [[Royal Burgh]] === |
||
De handelsprivileges en de aanwezigheid van het hof brachten in 15de en 16de eeuw welvaart, waarbij de stad zich uitbreidde langs de helling. In de eerste helft van de 15de eeuw werd er een kerk gebouwd en verschillende koninklijke bouwwerken (zie [[Residentie van de Stuarts]]). Het gevolg van de koning bouwde herenhuizen en de middenstand volgde dit voorbeeld. Zo had op het moment dat het hof zich verplaatste, zich al een handelsstructuur gevormd. |
De handelsprivileges en de aanwezigheid van het hof brachten in 15de en 16de eeuw welvaart, waarbij de stad zich uitbreidde langs de helling. In de eerste helft van de 15de eeuw werd er een kerk gebouwd en verschillende koninklijke bouwwerken (zie [[Residentie van de Stuarts]]). Het gevolg van de koning bouwde herenhuizen en de middenstand volgde dit voorbeeld. Zo had op het moment dat het hof zich verplaatste, zich al een handelsstructuur gevormd. |
||
===[[National Covenant]] en [[Engelse Gemenebest|republiek van Cromwell]]=== |
=== [[National Covenant]] en [[Engelse Gemenebest|republiek van Cromwell]] === |
||
De inwoners van Stirling namen deel aan de [[Jacobitisme (politiek)|Jacobitische opstanden]], met name aan de [[Slag bij Sheriffmuir]], die ondanks de onbesliste afloop toch het einde inluidde van de opstanden van 1715. |
De inwoners van Stirling namen deel aan de [[Jacobitisme (politiek)|Jacobitische opstanden]], met name aan de [[Slag bij Sheriffmuir]], die ondanks de onbesliste afloop toch het einde inluidde van de opstanden van 1715. |
||
Bij de opstand van 1745 was de rol van Stirling nog groter, want [[Bonnie Prince Charlie]] bracht de winter door in de streek, voordat hij bij [[Slag bij Culloden|Culloden]] definitief werd verslagen. |
Bij de opstand van 1745 was de rol van Stirling nog groter, want [[Bonnie Prince Charlie]] bracht de winter door in de streek, voordat hij bij [[Slag bij Culloden|Culloden]] definitief werd verslagen. |
||
===Moderne tijden=== |
=== Moderne tijden === |
||
In de 19de eeuw kwam de [[textielindustrie]] tot bloei, evenals de koolmijnen en de constructiewerkplaatsen voor landbouwmachines. Dankzij de centrale ligging en de komst van de spoorweg werd de stad al spoedig een knooppunt van verbindingen. |
In de 19de eeuw kwam de [[textielindustrie]] tot bloei, evenals de koolmijnen en de constructiewerkplaatsen voor landbouwmachines. Dankzij de centrale ligging en de komst van de spoorweg werd de stad al spoedig een knooppunt van verbindingen. |
||
==Bezienswaardigheden== |
== Bezienswaardigheden == |
||
*[[Stirling Castle]], de residentie van Schotse koningen |
* ''[[Stirling Castle]]'', de residentie van Schotse koningen |
||
*[[Stirling Old Bridge]], de vijftiende |
* ''[[Stirling Old Bridge]]'', de vijftiende-eeuwse brug over de [[Forth (rivier)|Forth]] |
||
*[[Old Town Jail]], een tot museum verworden Victoriaanse gevangenis |
* ''[[Old Town Jail]]'', een tot museum verworden Victoriaanse gevangenis |
||
*[[Smith Art Gallery and Museum]] |
* ''[[Smith Art Gallery and Museum]]'' |
||
*[[Cowane's Hospital]], een zeventiende |
* ''[[Cowane's Hospital]]'', een zeventiende-eeuwse liefdadigheidsinstelling en later gildehuis |
||
*[[Church of the Holy Rude]], de parochiekerk waar [[Jacobus VI van Schotland|Jacobus VI]] werd gekroond |
* ''[[Church of the Holy Rude]]'', de parochiekerk waar [[Jacobus VI van Schotland|Jacobus VI]] werd gekroond |
||
*[[Argyll and Sutherland Highlanders Regimental Museum]] |
* ''[[Argyll and Sutherland Highlanders Regimental Museum]]'' |
||
*[[Wallace Monument]], een symbool van de Schotse vrijheid |
* ''[[Wallace Monument]]'', een symbool van de Schotse vrijheid |
||
*[[Cambuskenneth Abbey]], de ruïne van een [[Augustijnen|Augustijnse]] abdij, waar [[Jacobus III van Schotland|Jacobus III]] is begraven |
* ''[[Cambuskenneth Abbey]]'', de ruïne van een [[Augustijnen (kloosterorde)|Augustijnse]] abdij, waar [[Jacobus III van Schotland|Jacobus III]] is begraven |
||
*[[Argyll's Lodging]], het als museum ingerichte huis van de graaf van Argyll |
* ''[[Argyll's Lodging]]'', het als museum ingerichte huis van de graaf van Argyll |
||
*[[Mar's Wark]], de ruïne van het huis van de graaf van Mar |
* ''[[Mar's Wark]]'', de ruïne van het huis van de graaf van Mar |
||
* ''[[King's Knot]]'', de overblijfselen van de formele tuinen van ''Stirling Castle'' |
|||
== |
== Sport == |
||
Stirling was in [[1998]] de startplaats van de [[Ronde van Groot-Brittannië 1998|Prudential Tour]], een meerdaagse profwielerronde die werd gewonnen door de Australiër [[Stuart O'Grady]]. De tijdritcompetities tijdens het [[Wereldkampioenschappen wielrennen 2023]] werden ook in en rond Stirling afgewerkt. |
|||
== Geboren == |
|||
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR --> |
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR --> |
||
* [[ |
* [[Duncan Ferguson]] (1971), voetballer |
||
* [[Simon Terry]] (1974), handboogschutter |
|||
* [[Stephen Kingsley]] (1994), voetballer |
|||
== |
== Externe link == |
||
* {{en}} [http://www.stirling.gov.uk Website van de gemeente Stirling] |
|||
*De ''Groene gids Schotland'' (ISBN 2-06-000022-X) |
|||
*''Expert Schotland'' (Auteur: Gilbert Summers, ISBN 90-410-2627-4) |
|||
*''Insight Guide Schotland'' (ISBN 90-6622-105-4) |
|||
{{Appendix|1=Bronnen|2= |
|||
{{commons|Stirling}} |
|||
* De Groene gids Schotland, {{ISBN|2-06-000022-X}} |
|||
* Expert Schotland (Auteur: Gilbert Summers, {{ISBN|90-410-2627-4}} |
|||
* Insight Guide Schotland, {{ISBN|90-6622-105-4}} |
|||
}} |
|||
{{Commonscat||Stirling}} |
|||
{{Navigatie steden Verenigd Koninkrijk}} |
{{Navigatie steden Verenigd Koninkrijk}} |
||
{{Coor title dms|56|7|10|N|3|56|9|W|type:city_region:GB}} |
|||
{{Coördinaten|56_7_10_N_3_56_9_W_type:city_region:GB|56° 7' N, 3° 56' W}} |
|||
[[Categorie:Stirling| ]] |
[[Categorie:Stirling| ]] |
||
[[Categorie:Hoofdstad van een Schots raadsgebied]] |
|||
[[cs:Stirling]] |
|||
[[cy:Stirling]] |
|||
[[da:Stirling]] |
|||
[[de:Stirling]] |
|||
[[en:Stirling]] |
|||
[[eo:Stirling]] |
|||
[[es:Stirling]] |
|||
[[eu:Stirling]] |
|||
[[fa:استیرلینگ]] |
|||
[[fi:Stirling]] |
|||
[[fr:Stirling (ville)]] |
|||
[[ga:Sruighle]] |
|||
[[gd:Sruighlea]] |
|||
[[gl:Stirling]] |
|||
[[id:Stirling]] |
|||
[[it:Stirling]] |
|||
[[ja:スターリング (スコットランド)]] |
|||
[[la:Stirlingum]] |
|||
[[no:Stirling]] |
|||
[[pl:Stirling]] |
|||
[[pt:Stirling]] |
|||
[[ro:Stirling]] |
|||
[[ru:Стерлинг (Шотландия)]] |
|||
[[sco:Stirlin (toun)]] |
|||
[[simple:Stirling]] |
|||
[[sv:Stirling]] |
|||
[[th:สเตอร์ลิง]] |
|||
[[vo:Stirling]] |
|||
[[zh:史特靈]] |
|||
Huidige versie van 21 sep 2024 om 20:29
Voormalige royal burgh in Schotland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Raadsgebied (council area) |
Stirling | ||
| Lieutenancy area | Stirling and Falkirk | ||
| Coördinaten | 56° 7' NB, 3° 56' WL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners | 41.243 | ||
| Grid code | NS795935 | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | FK7-FK8 | ||
| Netnummer(s) | 01786 | ||
| Post town | STIRLING | ||
| Website | stirling.gov.uk | ||
| Foto's | |||
| |||
| De Wallace Monument in Stirling | |||
| |||
Stirling (Schots-Gaelisch: Sruighlea, Schots: Stirlin) is een (voormalige) royal burgh, tegenwoordig met de officiële titel van city, in Schotland. Het is een moderne stad gelegen op de aanslibbingsvlakte van de rivier de Forth, rond een steile rots waarop zich een kasteel en het oude stadscentrum bevinden. Door zijn centrale ligging heeft Stirling een belangrijke rol in de geschiedenis van Schotland gespeeld, die het de naam "Poort naar de Hooglanden" heeft opgeleverd. De stad heeft een populatie van 41.243.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De ligging van Stirling is altijd van groot strategisch belang geweest, aangezien het de oversteekplaats van de Forth tussen de Ochil Hills en de Gargunnock Hills beheerst en over een steile, praktisch oninneembare rots beschikt. De talrijke veldslagen die hier in de omgeving hebben plaatsgevonden, kunnen hiervan getuigen.
Banden met de Kroon
[bewerken | brontekst bewerken]Er is weinig bekend over de eerste bewoners van de rots. De banden met het koningshuis ontstonden in 1124 na het overlijden van Alexander I. Zijn broer David I verhief Stirling tot Royal Burgh en de privileges die dat met zich meebracht, bezorgden de stad welvaart en groei. De stad ging zelfs deel uitmaken van de Court of the Four Burghs, samen met North Berwick, Edinburgh en Roxburgh. David I heeft waarschijnlijk in 1147 van hier toezicht gehouden op de bouw van zijn Cambuskenneth Abbey, op de vruchtbare vlakten van de Forth.
De onafhankelijkheidsoorlog (1296–1305)
[bewerken | brontekst bewerken]Vanwege zijn strategische ligging werd de burcht vele malen bevochten door beide kanten in de onafhankelijkheidsoorlog tussen Schotland en Engeland. Stirling was daarin de laatste vesting in handen van Wallace (zie ook Slag bij Stirling Bridge).
Residentie van het huis Stuart
[bewerken | brontekst bewerken]Met de troonsbestijging van de Stuarts werd Stirling Castle de vaste residentie van het koningshuis. Jacobus III van Schotland, die in de burcht werd geboren, verbeterde de verdedigingswerken en bouwde het wachtershuisje en de Great Hall waar het parlement bijeenkwam.
Onder Jacobus IV en Jacobus V maakte Stirling een bloeiperiode door. Jacobus IV begon met de bouw van een paleis, dat door zijn zoon (Jacobus V) werd voltooid.
Al de Stuarts tot Jacobus VI werden hier gedoopt en gekroond. Het vertrek van Jacobus VI naar Londen betekende het einde van Stirling als koninklijke residentie.
Een welvarende Royal Burgh
[bewerken | brontekst bewerken]De handelsprivileges en de aanwezigheid van het hof brachten in 15de en 16de eeuw welvaart, waarbij de stad zich uitbreidde langs de helling. In de eerste helft van de 15de eeuw werd er een kerk gebouwd en verschillende koninklijke bouwwerken (zie Residentie van de Stuarts). Het gevolg van de koning bouwde herenhuizen en de middenstand volgde dit voorbeeld. Zo had op het moment dat het hof zich verplaatste, zich al een handelsstructuur gevormd.
De inwoners van Stirling namen deel aan de Jacobitische opstanden, met name aan de Slag bij Sheriffmuir, die ondanks de onbesliste afloop toch het einde inluidde van de opstanden van 1715.
Bij de opstand van 1745 was de rol van Stirling nog groter, want Bonnie Prince Charlie bracht de winter door in de streek, voordat hij bij Culloden definitief werd verslagen.
Moderne tijden
[bewerken | brontekst bewerken]In de 19de eeuw kwam de textielindustrie tot bloei, evenals de koolmijnen en de constructiewerkplaatsen voor landbouwmachines. Dankzij de centrale ligging en de komst van de spoorweg werd de stad al spoedig een knooppunt van verbindingen.
Bezienswaardigheden
[bewerken | brontekst bewerken]- Stirling Castle, de residentie van Schotse koningen
- Stirling Old Bridge, de vijftiende-eeuwse brug over de Forth
- Old Town Jail, een tot museum verworden Victoriaanse gevangenis
- Smith Art Gallery and Museum
- Cowane's Hospital, een zeventiende-eeuwse liefdadigheidsinstelling en later gildehuis
- Church of the Holy Rude, de parochiekerk waar Jacobus VI werd gekroond
- Argyll and Sutherland Highlanders Regimental Museum
- Wallace Monument, een symbool van de Schotse vrijheid
- Cambuskenneth Abbey, de ruïne van een Augustijnse abdij, waar Jacobus III is begraven
- Argyll's Lodging, het als museum ingerichte huis van de graaf van Argyll
- Mar's Wark, de ruïne van het huis van de graaf van Mar
- King's Knot, de overblijfselen van de formele tuinen van Stirling Castle
Sport
[bewerken | brontekst bewerken]Stirling was in 1998 de startplaats van de Prudential Tour, een meerdaagse profwielerronde die werd gewonnen door de Australiër Stuart O'Grady. De tijdritcompetities tijdens het Wereldkampioenschappen wielrennen 2023 werden ook in en rond Stirling afgewerkt.
Geboren
[bewerken | brontekst bewerken]- Duncan Ferguson (1971), voetballer
- Simon Terry (1974), handboogschutter
- Stephen Kingsley (1994), voetballer
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]Bronnen
- De Groene gids Schotland, ISBN 2-06-000022-X
- Expert Schotland (Auteur: Gilbert Summers, ISBN 90-410-2627-4
- Insight Guide Schotland, ISBN 90-6622-105-4
Zie de categorie Stirling van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
· 
· 
