Sint-Michielsgestel (plaats): verschil tussen versies

**Sint-Michielsgestel**
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Noord-Brabant
Gemeente	Sint-Michielsgestel
Coördinaten	51° 39′ NB, 5° 22′ OL
Algemeen
Oppervlakte	18,55 km²
- land	18,17 km²
- water	0,38 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	12.590 ; (679 inw./km²)
Woningvoorraad	5.385 woningen
Overig
Woonplaatscode	2060
Kernen	Sint-Michielsgestel; 10.790 inwoners; Maaskantje; 1.800 inwoners
Detailkaart
	Locatie in de gemeente Sint-Michielsgestel
Portaal	Nederland

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 25 mei 2024 om 08:57

Sint-Michielsgestel (uitspraak^ⓘ) (Gèssels: Gèssel) is een plaats in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, gelegen in de Meierij van 's-Hertogenbosch. Het maakt deel uit van de gemeente Sint-Michielsgestel, samen met onder andere Den Dungen, Berlicum en Gemonde.

Door de dorpskern stroomt de rivier de Dommel. Even buiten het dorp is de beltmolen De Genenberg te vinden, die is verbouwd tot woning. Op 1 januari 2023 telde Sint-Michielsgestel (inclusief Maaskantje) 12.590 inwoners,^[1] op een oppervlakte van 18,55 km². Exclusief Maaskantje telde Sint-Michielsgestel 10.790 inwoners op een oppervlakte van 15,69 km².

Geschiedenis

Oud- en Nieuw-Herlaar

Dirk, heer van Herlaar, is voor zover bekend, rond 1200 de eerste bewoner van Herlaar, dat net buiten Sint-Michielsgestel ligt. Vanaf dat moment zijn alle bewoners van Kasteel Oud-Herlaar bekend.

In de 13e eeuw is Kasteel Nieuw-Herlaar gebouwd. Het bakstenen torentje van het kasteel dateert uit de 15e eeuw, het huidige kasteel uit 1791.

De kerk

Bij opgravingen die in 1961 werden uitgevoerd ter plaatse van de voormalige kerk zijn veertien paalkuilen aangetroffen die wijzen op het bestaan van een houten kerk uit de 10e eeuw. Ook zijn toen funderingen aangetroffen van een 11e-eeuwse romaanse tufstenen kerk.

Omstreeks het midden van de 15e eeuw werd een bakstenen gotische kerk gebouwd. Dit was een driebeukige pseudobasiliek. Vanaf 1648 werd deze kerk gebruikt voor de hervormde eredienst. Omdat er in Sint-Michielsgestel nauwelijks protestanten waren, werd de kerk verwaarloosd. In 1791 werd het koor afgebroken. In hetzelfde jaar werd de kerk weer teruggegeven aan de katholieken. In 1806 werden nog enige herstelwerkzaamheden aan het koor uitgevoerd, en ook werden toen de grafstenen uit de kerk verwijderd. Op 29 november 1836 stortte tijdens een zware storm de torenspits op het schip van de kerk. De kerk werd daarbij zwaar beschadigd en moest vervangen worden. Slechts de toren bleef -zij het voortaan zonder spits- behouden en zes traveeën uit de middeleeuwse kerk werden onderdeel van de nieuwe waterstaatskerk.

Deze waterstaatskerk werd op 30 oktober 1839 ingewijd. Rondom de kerk werd een kerkhof ingericht. Tot 1931 fungeerde de kerk als parochiekerk van de Heilige Michaël. Na bijna een eeuw was de kerk te klein geworden en in 1931 werd aan de Nieuwstraat een nieuwe Michaëlskerk gebouwd. Het schip van de waterstaatskerk werd gesloopt in 1932 maar de oude (gerestaureerde) toren staat er nog steeds. Deze is gebouwd van bakstenen en lagen tufsteen en heeft overhoekse, veelvuldig versneden steunberen. Aan de oostzijde van de toren, waar de steunberen overgaan in twee halfronde pilasters, zijn nog steeds de dakaanzetten van de twee voormalige kerkschepen te zien.

Beekvliet

In Sint-Michielsgestel was sinds 1815 het kleinseminarie Beekvliet gevestigd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dit in gebruik als het kamp Sint-Michielsgestel.^[2] Later is het seminarie omgevormd tot het Gymnasium Beekvliet. Dit gymnasium telt 661 leerlingen in schooljaar 2022-2023.^[3]

Grote Ruwenberg

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het jongensinternaat Grote Ruwenberg, samen met kleinseminarie Beekvliet, ingericht als het kamp Sint-Michielsgestel voor 197 mensen. Onder hen waren Anton Constandse, jhr. mr. Marinus van der Goes van Naters en dr. W. Banning.^[2] Op 17 september 1944 werden de gijzelaars, die niet als represaille waren geëxecuteerd, vrijgelaten.

Na de bevrijding werd het complex weer een onderwijsinstelling, uiteindelijk een mavo en een detailhandelsschool omvattend.

Bezienswaardigheden

Centraal in het dorp bevindt zich een plein, het Petrus Dondersplein, waar twee belangrijke monumenten te vinden zijn:

De Oude toren. Deze dateert uit het midden van de 15e eeuw en is gerestaureerd in 1936. Ze kenmerkt zich door speklagen van baksteen, afgewisseld met tufsteen. Alleen de bovenste geleding, waar de klokken hangen, is geheel uit baksteen opgetrokken. Er zijn overhoekse steunberen en, evenals de torenromp, versierd met spaarvelden. De toren heeft een aangebouwde traptoren, maar ze is stomp aangezien de spits in 1836 afgewaaid is en nimmer herbouwd. De toren is beeldbepalend voor het dorp.
De Protestantse kerk, Schijndelseweg 1, een neoclassicistische kerk uit 1808.
De Heilige Michaëlkerk, Nieuwstraat 34, een bakstenen parochiekerk uit 1931. De architect was Hendrik Willem Valk. De driebeukige transeptloze kerk heeft een toren met overhoekse spits. Het neoromaanse orgel stamt uit 1876 en is vervaardigd door de Mechelse orgelbouwer François Bernard Loret. Het is afkomstig uit het vroegere seminarie Beekvliet en werd in 1980 in de kerk geplaatst. Het interieur omvat verder een doopvont uit omstreeks 1800 met een smeedijzeren voet uit de zestiende eeuw, een kruisgroep uit 1839, een kruisweg van Wijnand Geraedts uit 1927, en een aantal beelden uit de tweede helft van de 19e eeuw, waaronder twee beelden uit 1880 door Hendrik van der Geld. De kerk is een Rijksmonument.

In de omgeving van Sint-Michielsgestel liggen of lagen vijf grotere en kleinere kastelen:

De Grote Ruwenberg. Eerst een slotje, later een door fraters geleide school, in gebruik als conferentie-oord.
De Kleine Ruwenberg. Een kasteeltje, in gebruik als woning. Gelegen ten zuiden van de Grote Ruwenberg.
Jachtslot Haanwijk.
Kasteel Oud-Herlaar. in gebruik als hoeve.
Kasteel Nieuw-Herlaar.

Sint-Michielsgestel telt 51 rijksmonumenten.

De eerste coöperatieve waterkrachtcentrale van Nederland ligt in de Dommel bij Sint-Michielsgestel.

Evenementen

Carnaval (Sint-Michielsgestel heet dan "Bokkendonk")
Jaarmarkt
B&R Beurs Weekend
Mini-Gestel

Natuur en landschap

De kom van Sint-Michielsgestel wordt doorsneden door de Dommel. Langs deze rivier vindt men een aantal landgoederen, zoals Zegenwerp en Haanwijk. Ten zuidwesten van Theereheide vindt men het Gemeentebos Esscheweg, een naaldbos met bijzondere vennen.

Het grondgebied van Sint-Michielsgestel kent een variatie aan landschapsvormen: dekzand in het zuiden, esgronden, en laaggelegen veengronden in het noorden. Ten noordoosten van de plaats vindt men landbouwgebied.

Economie

Sint-Michielsgestel heeft van oudsher landgoederen gekend. Verder is hier Koninklijke Kentalis (voorheen Instituut voor Doven) gevestigd, een zeer grote zorg- en onderwijsinstelling voor mensen met een beperking in horen of communiceren. Ook overige onderwijsinstellingen zijn in het dorp vertegenwoordigd. Het gedeelte ten westen van de Dommel, Theereheide geheten, wordt vooral door forenzen en welgestelden bewoond. De Hostiebakkerij St. Michael is een voorbeeld van ambachtelijk-industriële bedrijvigheid.

Veldrijden

Sint-Michielsgestel is al meer dan 35 jaar^{[(sinds) wanneer?]} actief in het veldrijden. Het hoogtepunt was in 2000, toen Richard Groenendaal voor eigen publiek wereldkampioen werd. De jaarlijkse internationale wedstrijd draagt vanaf 2009 de naam Grand Prix Groenendaal, naar zijn vader Rein Groenendaal. In 1989, 1994, 2008, 2011 en 2017 werden de Nederlandse kampioenschappen in Sint-Michielsgestel verreden.

Op 31 januari 2021 is in Oostende Fem van Empel op 18-jarige leeftijd wereldkampioen geworden in de klasse beloften vrouwen U23, het begin van een nieuw tijdperk in de hoogste categorieën van de veldritsport in Sint-Michielsgestel.

Verenigingen

Verenigingen in Sint-Michielsgestel zijn onder meer:

Zaalvoetbalvereniging ZVS
Voetbalvereniging SCG '18 [fusie RKVV Sint-Michielsgestel en SCI in 2018]
Hockeyvereniging MHC De Dommel
Tennisvereniging LTV de Beek
Tennisvereniging TV Thadia
Grote Gestelse Vlooienmarkt
scoutinggroep Petrus Donders

Nabijgelegen kernen

Maaskantje, Vught, Esch, Gemonde, Schijndel, Boxtel

Geboren

Andries Jan Jacob des Tombe (1786-1845), militair
Edlef Romeny (1926-2017), schilder en glazenier
Marian van Puyvelde (1922-2020), schilder en beeldhouwer
Felix van der Linden (1929-2011), beeldhouwer
Herman Klitsie (1949), politicus
Rein Groenendaal (1951), veldrijder
Ronald Jansen (1963), hockey-international
Vincent Verweij (1963), journalist en tv-regisseur
Guido van de Kamp (1964), doelman voetbal
René Schuurmans (1964), zanger
Richard Groenendaal (1971), veldrijder
Anneke van Giersbergen (1973), zangeres
Tom van Weert (1990), voetballer
Puck Moonen (1996), wielrenster
Fem van Empel (2002), mountainbiker, veldrijder

Trivia

Sint-Michielsgestel wordt in het Oost-Brabants ook wel Gestel genoemd.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
↑ ^a ^b Zie: Madelon de Keizer: "De gijzelaars van Sint Michielsgestel. Een elite-beraad in oorlogstijd" Uitg. A.W. Sijthoff, Alphen aan den Rijn, 1979, ISBN 90218 24914.
↑ Gymnasium Beekvliet. AlleCijfers.nl (26 januari 2023). Geraadpleegd op 17 februari 2023.

Zie de categorie Sint-Michielsgestel van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

[Zie_1979-2] Zie: Madelon de Keizer: "De gijzelaars van Sint Michielsgestel. Een elite-beraad in oorlogstijd" Uitg. A.W. Sijthoff, Alphen aan den Rijn, 1979, ISBN 90218 24914.

[3] Gymnasium Beekvliet. AlleCijfers.nl (26 januari 2023). Geraadpleegd op 17 februari 2023.

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Infobox plaats in Nederland
 | naam = Sint-Michielsgestel
+| kaart = {{maplink|type=shape-inverse|zoom=11|frame=yes|plain=yes|stroke-width=1|frame-align=center|stroke-color=#ff0000|fill=#444444|fill-opacity=0.1}}
-| provincie={{NL-vlag|Noord-Brabant}}
-| gemeente={{NL-vlag|Sint-Michielsgestel}}
+| provincie = {{NL-vlag|Noord-Brabant}}
+| gemeente = {{NL-vlag|Sint-Michielsgestel}}
-| inwoners = 10.436 <ref>{{nl}}{{Citeer web |url = http://www.sint-michielsgestel.nl/fileadmin/data/images/Actueel/actuele_foto_s/2011/statistisch_zakboek_2010-2011.pdf |titel = Statistisch zakboek 2010/2011 - [[Sint-Michielsgestel_(gemeente)|Gemeente Sint-Michielsgestel]] |uitgever = Gemeente Sint-Michielsgestel |formaat = [[Portable_Document_Format|PDF]] |paginas = 2 |bezochtdatum = 18 december 2011}}</ref>
-| datum inwoners = 2011
+| inwoners =
+| datum inwoners =
+| woonplaatscode = 2060
+| WOZ-waarde = <!-- woonplaatscode bestaat uit meerdere cbs-wijken, gemiddelden optellen niet mogelijk -->
+| datum WOZ-waarde =
 | km2 =
+| kernen = '''Sint-Michielsgestel'''<br>{{formatnum:{{#expr:{{formatnum:{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2060}}|R }}-{{formatnum:{{Statistiek kerngebieden Nederland inwoners|08450201, 08450209}}|R}} }} }} inwoners<br>'''[[Maaskantje]]'''<br>{{Statistiek kerngebieden Nederland inwoners|08450201, 08450209}} inwoners
+| detailkaart = Map - NL - Sint-Michielsgestel - Wijk 00 Sint-Michielsgestel - Buurt 00 Sint-Michielsgestel.svg
+| detailkaartbijschrift = Locatie in de gemeente Sint-Michielsgestel
+| bestandsnaam vlag = Sint-Michielsgestel dorpsvlag.svg
+| vlagartikel = Vlag van Sint-Michielsgestel (plaats)
+| bestandsnaam wapen = Sint-Michielsgestel wapen (1947-1996).svg
+| wapenartikel = Wapen van Sint-Michielsgestel (plaats)
 | lat_deg = 51
 | lat_min = 38
@@ Regel 12: / Regel 23: @@
 | lon_min = 21
 | lon_sec = 31
-| detailkaart=Map - NL - Sint-Michielsgestel - Wijk 00 Sint-Michielsgestel - Buurt 00 Sint-Michielsgestel.svg
-| detailkaartbijschrift=Locatie in de gemeente Sint-Michielsgestel
-| bestandsnaam vlag = Sint-Michielsgestel dorpsvlag.gif
-| vlagartikel = Vlag van Sint-Michielsgestel (plaats)
-| bestandsnaam wapen = Sint-Michielsgestel wapen (1947-1996).svg
-| wapenartikel = Wapen van Sint-Michielsgestel (plaats)
 }}
-[[Bestand:Kerk in St Michielsgestel.JPG|{{Largethumb}}|Oude toren te Sint-Michielsgestel]]
+[[Bestand:Kerk in St Michielsgestel.JPG|thumb|Oude toren te Sint-Michielsgestel]]
-'''Sint-Michielsgestel''' ({{Audio|222_Sint-Michielsgestel.ogg|<small>uitspraak</small>}}) (Gèssels: ''Gèssel'') is een plaats in de provincie [[Noord-Brabant]], gelegen in de [[Meierij van 's-Hertogenbosch]]. Het maakt deel uit van de [[Sint-Michielsgestel_(gemeente)|gemeente Sint-Michielsgestel]], samen met onder andere [[Den Dungen]], [[Berlicum]] en Gemonde.
+'''Sint-Michielsgestel''' ({{Audio|222_Sint-Michielsgestel.ogg|<small>uitspraak</small>}}) (Gèssels: ''Gèssel'') is een plaats in de [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[provincie]] [[Noord-Brabant]], gelegen in de [[Meierij van 's-Hertogenbosch]]. Het maakt deel uit van de [[Sint-Michielsgestel (gemeente)|gemeente Sint-Michielsgestel]], samen met onder andere [[Den Dungen]], [[Berlicum]] en [[Gemonde]].
-Door de dorpskern stroomt de rivier de [[Dommel (rivier)|Dommel]]. Even buiten het dorp is de beltmolen [[De Genenberg]] te vinden, die is verbouwd tot woning. Het dorp Sint-Michielsgestel had op 1 januari 2011 10.436 inwoners.
+Door de dorpskern stroomt de rivier de [[Dommel (watergang)|Dommel]]. Even buiten het dorp is de beltmolen [[De Genenberg]] te vinden, die is verbouwd tot woning. Op {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Date}} telde Sint-Michielsgestel (inclusief [[Maaskantje]]) {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2060}} inwoners,{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Ref}} op een oppervlakte van {{Statistiek woonplaats Nederland oppervlakte|2060}} km². Exclusief [[Maaskantje]] telde Sint-Michielsgestel {{formatnum:{{#expr:{{formatnum:{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2060}}|R }}-{{formatnum:{{Statistiek kerngebieden Nederland inwoners|08450201, 08450209}}|R}} }} }} inwoners op een oppervlakte van {{formatnum:{{#expr:{{formatnum:{{Statistiek woonplaats Nederland oppervlakte|2060}}|R }}-{{formatnum:{{Statistiek kerngebieden Nederland oppervlakte|08450201, 08450209}}|R}} }} }} km².
-==Geschiedenis==
+== Geschiedenis ==
 ====Oud- en Nieuw-Herlaar====
 Dirk, heer van Herlaar, is voor zover bekend, rond 1200 de eerste bewoner van Herlaar, dat net buiten Sint-Michielsgestel ligt. Vanaf dat moment zijn alle [[Lijst van heren en vrouwen van Herlaar|bewoners]] van Kasteel [[Oud-Herlaar]] bekend.
-In de [[13e eeuw]] is Kasteel [[Nieuw-Herlaar]] gebouwd. Het bakstenen torentje van het kasteel dateert uit de [[15e eeuw]], het huidige kasteel uit [[1791]].
+In de [[13e eeuw]] is Kasteel [[Nieuw-Herlaar]] gebouwd. Het bakstenen torentje van het kasteel dateert uit de [[15e eeuw]], het huidige kasteel uit 1791.
 ====De kerk====
-Bij opgravingen die in [[1961]] werden uitgevoerd ter plaatse van de voormalige kerk zijn veertien [[paalkuil]]en aangetroffen die wijzen op het bestaan van een houten kerk uit de 10e eeuw. Ook zijn toen funderingen aangetroffen van een 11e-eeuwse Romaanse tufstenen kerk.
+Bij opgravingen die in 1961 werden uitgevoerd ter plaatse van de voormalige kerk zijn veertien [[paalkuil]]en aangetroffen die wijzen op het bestaan van een houten kerk uit de 10e eeuw. Ook zijn toen funderingen aangetroffen van een 11e-eeuwse [[Romaanse architectuur|romaanse]] tufstenen kerk.
-Omstreeks het midden van de 15e eeuw werd een bakstenen gotische kerk gebouwd. Dit was een driebeukige [[pseudobasiliek]]. Vanaf [[1648]] werd deze kerk gebruikt voor de hervormde eredienst. Omdat er in Sint-Michielsgestel nauwelijks protestanten waren, werd de kerk verwaarloosd. In [[1791]] werd het koor afgebroken. In hetzelfde jaar werd de kerk weer teruggegeven aan de katholieken. In [[1806]] werden nog enige herstelwerkzaamheden aan het koor uitgevoerd, en ook werden toen de grafstenen uit de kerk verwijderd. Op [[29 november]] [[1836]] stortte tijdens een zware storm de torenspits op het schip van de kerk. De kerk werd daarbij zwaar beschadigd en moest vervangen worden. Slechts de toren bleef -zij het voortaan zonder spits- behouden en zes [[travee]]ën uit de middeleeuwse kerk werden onderdeel van de nieuwe [[waterstaatskerk]].
+Omstreeks het midden van de 15e eeuw werd een bakstenen [[Gotiek (bouwkunst)|gotische]] kerk gebouwd. Dit was een driebeukige [[pseudobasiliek]]. Vanaf 1648 werd deze kerk gebruikt voor de hervormde eredienst. Omdat er in Sint-Michielsgestel nauwelijks protestanten waren, werd de kerk verwaarloosd. In 1791 werd het koor afgebroken. In hetzelfde jaar werd de kerk weer teruggegeven aan de katholieken. In 1806 werden nog enige herstelwerkzaamheden aan het koor uitgevoerd, en ook werden toen de grafstenen uit de kerk verwijderd. Op 29 november 1836 stortte tijdens een zware storm de torenspits op het schip van de kerk. De kerk werd daarbij zwaar beschadigd en moest vervangen worden. Slechts de toren bleef -zij het voortaan zonder spits- behouden en zes [[travee]]ën uit de middeleeuwse kerk werden onderdeel van de nieuwe [[waterstaatskerk]].
-Deze waterstaatskerk werd op [[30 oktober]] [[1839]] ingewijd. Rondom de kerk werd een [[kerkhof (kerk)|kerkhof]] ingericht. Tot 1931 fungeerde de kerk als parochiekerk van de Heilige Michaël. Na bijna een eeuw was de kerk te klein geworden en in [[1931]] werd aan de ''Nieuwstraat'' een nieuwe Michaëlskerk gebouwd. Het schip van de waterstaatskerk werd gesloopt in [[1932]] maar de oude (gerestaureerde) toren staat er nog steeds. Deze is gebouwd van bakstenen en lagen tufsteen en heeft overhoekse, veelvuldig versneden steunberen. Aan de oostzijde van de toren, waar de [[steunbeer|steunberen]] overgaan in twee halfronde [[pilaster]]s, zijn nog steeds de dakaanzetten van de twee voormalige kerkschepen te zien.
+Deze waterstaatskerk werd op 30 oktober 1839 ingewijd. Rondom de kerk werd een [[kerkhof (kerk)|kerkhof]] ingericht. Tot 1931 fungeerde de kerk als parochiekerk van de Heilige Michaël. Na bijna een eeuw was de kerk te klein geworden en in 1931 werd aan de ''Nieuwstraat'' een nieuwe Michaëlskerk gebouwd. Het schip van de waterstaatskerk werd gesloopt in 1932 maar de oude (gerestaureerde) toren staat er nog steeds. Deze is gebouwd van bakstenen en lagen tufsteen en heeft overhoekse, veelvuldig versneden steunberen. Aan de oostzijde van de toren, waar de [[steunbeer|steunberen]] overgaan in twee halfronde [[pilaster]]s, zijn nog steeds de dakaanzetten van de twee voormalige kerkschepen te zien.
 ====Beekvliet====
-In Sint-Michielsgestel was sinds 1815 het [[kleinseminarie]] [[Beekvliet]] gevestigd. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] was dit in gebruik als het [[kamp Sint-Michielsgestel]].<ref name="Zie 1979">Zie: Madelon de Keizer: ''"De gijzelaars van Sint Michielsgestel. Een elite-beraad in oorlogstijd"'' Uitg. [[Luitingh-Sijthoff|A.W. Sijthoff]], [[Alphen aan den Rijn (plaats)|Alphen aan den Rijn]], 1979, ISBN 90218 24914).</ref> Later is het seminarie omgevormd tot het [[Gymnasium Beekvliet]]. Dit gymnasium telt ruim 800 leerlingen.{{Bron?||2011|11|20}}
+In Sint-Michielsgestel was sinds 1815 het [[kleinseminarie]] [[Gymnasium Beekvliet|Beekvliet]] gevestigd. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] was dit in gebruik als het [[kamp Sint-Michielsgestel]].<ref name="Zie 1979">Zie: Madelon de Keizer: ''"De gijzelaars van Sint Michielsgestel. Een elite-beraad in oorlogstijd"'' Uitg. [[Luitingh-Sijthoff|A.W. Sijthoff]], [[Alphen aan den Rijn (plaats)|Alphen aan den Rijn]], 1979, {{ISBN|90218 24914}}.</ref> Later is het seminarie omgevormd tot het [[Gymnasium Beekvliet]]. Dit gymnasium telt 661 leerlingen in schooljaar 2022-2023.<ref>{{Citeer web |url=https://allecijfers.nl/middelbare-school/gymnasium-beekvliet/ |titel=Gymnasium Beekvliet |datum=2023-01-26 |bezochtdatum=2023-02-17 |werk=AlleCijfers.nl |taal=nl-NL}}</ref>
 ====Grote Ruwenberg====
-Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het jongensinternaat [[Grote Ruwenberg]], samen met kleinseminarie [[Beekvliet]], ingericht als het kamp Sint-Michielsgestel voor 197 mensen. Onder hen waren [[Anton Constandse]], [[Marinus van der Goes van Naters|jhr. mr. Marinus van der Goes van Naters]] en [[Willem Banning|dr. W. Banning]].<ref name="Zie 1979"/> Op 17 september 1944 werden de gijzelaars vrijgelaten.
+Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het jongensinternaat [[Grote Ruwenberg]], samen met kleinseminarie [[Gymnasium Beekvliet|Beekvliet]], ingericht als het kamp Sint-Michielsgestel voor 197 mensen. Onder hen waren [[Anton Constandse]], [[Marinus van der Goes van Naters|jhr. mr. Marinus van der Goes van Naters]] en [[Willem Banning|dr. W. Banning]].<ref name="Zie 1979" /> Op 17 september 1944 werden de gijzelaars, die niet als represaille waren geëxecuteerd, vrijgelaten.
-Na de [[bevrijding]] werd het complex weer een [[onderwijsinstelling]], uiteindelijk een [[Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs|mavo]] en een detailhandelsschool omvattend.
+Na de [[bevrijding]] werd het complex weer een [[onderwijs]]instelling, uiteindelijk een [[Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs|mavo]] en een detailhandelsschool omvattend.
-==Bezienswaardigheden==
+== Bezienswaardigheden ==
 Centraal in het dorp bevindt zich een plein, het Petrus Dondersplein, waar twee belangrijke monumenten te vinden zijn:
-* De [[Oude toren (Sint-Michielsgestel)|Oude toren]]. Deze dateert uit het midden van de 15e eeuw en is gerestaureerd in [[1936]]. Ze kenmerkt zich door [[speklaag|speklagen]] van baksteen, afgewisseld met [[tufsteen]]. Alleen de bovenste geleding, waar de klokken hangen, is geheel uit baksteen opgetrokken. Er zijn overhoekse [[steunbeer|steunberen]] en, evenals de torenromp, versierd met [[spaarveld]]en. De toren heeft een aangebouwde traptoren, maar ze is stomp aangezien de spits in [[1836]] afgewaaid is en nimmer herbouwd. De toren is beeldbepalend voor het dorp.
+* De [[Oude toren (Sint-Michielsgestel)|Oude toren]]. Deze dateert uit het midden van de 15e eeuw en is gerestaureerd in 1936. Ze kenmerkt zich door [[Band (bouwkundig)|speklagen]] van baksteen, afgewisseld met [[tufsteen]]. Alleen de bovenste geleding, waar de klokken hangen, is geheel uit baksteen opgetrokken. Er zijn overhoekse [[steunbeer|steunberen]] en, evenals de torenromp, versierd met [[spaarveld]]en. De toren heeft een aangebouwde traptoren, maar ze is stomp aangezien de spits in 1836 afgewaaid is en nimmer herbouwd. De toren is beeldbepalend voor het dorp.
-* De Protestantse kerk, Schijndelseweg 1, een neoclassicistische kerk uit [[1808]].
+* De Protestantse kerk, Schijndelseweg 1, een neoclassicistische kerk uit 1808.
-* De [[Heilige Michaëlkerk (Sint-Michielsgestel)|Heilige Michaëlkerk]], Nieuwstraat 34, een bakstenen parochiekerk uit [[1931]]. De architect was [[Hendrik Willem Valk]]. De driebeukige [[transept]]loze kerk heeft een toren met overhoekse spits. Het neoromaanse orgel stamt uit [[1876]] en is vervaardigd door de [[Mechelen (stad)|Mechelse]] orgelbouwer [[Loret_(familie)|François Bernard Loret]]. Het is afkomstig uit het vroegere seminarie Beekvliet en werd in [[1980]] in de kerk geplaatst. Het interieur omvat verder een doopvont uit omstreeks 1800 met een smeedijzeren voet uit de zestiende eeuw, een kruisgroep uit [[1839]], een kruisweg van [[Wijnand Geraedts]] uit [[1927]], en een aantal beelden uit de tweede helft van de 19e eeuw, waaronder twee beelden uit [[1880]] door [[Hendrik van der Geld]]. De kerk is een Rijksmonument.
+* De [[Heilige Michaëlkerk (Sint-Michielsgestel)|Heilige Michaëlkerk]], Nieuwstraat 34, een bakstenen parochiekerk uit 1931. De architect was [[Hendrik Willem Valk]]. De driebeukige [[transept]]loze kerk heeft een toren met overhoekse spits. Het neoromaanse orgel stamt uit 1876 en is vervaardigd door de [[Mechelen (stad)|Mechelse]] orgelbouwer [[Loret (familie)|François Bernard Loret]]. Het is afkomstig uit het vroegere seminarie Beekvliet en werd in 1980 in de kerk geplaatst. Het interieur omvat verder een doopvont uit omstreeks 1800 met een smeedijzeren voet uit de zestiende eeuw, een kruisgroep uit 1839, een kruisweg van [[Wijnand Geraedts]] uit 1927, en een aantal beelden uit de tweede helft van de 19e eeuw, waaronder twee beelden uit 1880 door [[Hendrik van der Geld]]. De kerk is een Rijksmonument.
 In de omgeving van Sint-Michielsgestel liggen of lagen vijf grotere en kleinere kastelen:
-* De [[Grote Ruwenberg]]. Eerst een [[slotje]], later een door fraters geleide school, en tegenwoordig een conferentie-oord.
+* De [[Grote Ruwenberg]]. Eerst een [[slotje]], later een door fraters geleide school, in gebruik als conferentie-oord.
-* De [[Kleine Ruwenberg]]. Een kasteeltje, tegenwoordig een oud huis. Gelegen ten zuiden van de Grote Ruwenberg.
+* De [[Kleine Ruwenberg]]. Een kasteeltje, in gebruik als woning. Gelegen ten zuiden van de Grote Ruwenberg.
-* Jachtslot [[Haanwijk]]
+* Jachtslot [[Haanwijk]].
-* Kasteel [[Oud-Herlaar]]. Tegenwoordig een hoeve.
+* Kasteel [[Oud-Herlaar]]. in gebruik als hoeve.
-* Kasteel [[Nieuw-Herlaar]]
+* Kasteel [[Nieuw-Herlaar]].
 Sint-Michielsgestel telt 51 [[Lijst van rijksmonumenten in Sint-Michielsgestel (plaats)|rijksmonumenten]].
+De eerste coöperatieve [[Lijst van waterkrachtcentrales in Nederland|waterkrachtcentrale]] van Nederland ligt in de [[Dommel (watergang)|Dommel]] bij Sint-Michielsgestel.
-==Evenementen==
+== Evenementen ==
 * [[Carnaval]] (Sint-Michielsgestel heet dan "Bokkendonk")
 * Jaarmarkt
 *B&R Beurs Weekend
+* Mini-Gestel
-==Natuur en landschap==
+== Natuur en landschap ==
-De kom van Sint-Michielsgestel wordt doorsneden door de [[Dommel (rivier)|Dommel]]. Langs deze rivier vindt men een aantal landgoederen, zoals [[Zegenwerp]] en [[Haanwijk]]. Ten zuidwesten van Theereheide vindt men het [[Gemeentebos Esseweg]], een naaldbos met bijzondere vennen.
+De kom van Sint-Michielsgestel wordt doorsneden door de [[Dommel (watergang)|Dommel]]. Langs deze rivier vindt men een aantal landgoederen, zoals [[Zegenwerp]] en [[Haanwijk]]. Ten zuidwesten van Theereheide vindt men het [[Gemeentebos Esscheweg]], een naaldbos met bijzondere vennen.
 Het grondgebied van Sint-Michielsgestel kent een variatie aan landschapsvormen: dekzand in het zuiden, esgronden, en laaggelegen veengronden in het noorden. Ten noordoosten van de plaats vindt men landbouwgebied.
-==Economie==
+== Economie ==
-Sint-Michielsgestel heeft altijd tal van landgoederen gekend. Verder is hier [http://www.kentalis.nl Koninklijke Kentalis] (voorheen [[Instituut voor Doven]]) gevestigd, een zeer grote zorg- en onderwijsinstelling voor mensen met een beperking in horen of communiceren. Ook overige onderwijsinstellingen zijn in dorp vertegenwoordigd. Het gedeelte ten westen van de Dommel, ''Theereheide'' geheten, wordt vooral door forenzen en welgestelden bewoond. De [[Hostiebakkerij St. Michael]] is een voorbeeld van ambachtelijk-industriële bedrijvigheid.
+Sint-Michielsgestel heeft van oudsher landgoederen gekend. Verder is hier Koninklijke Kentalis (voorheen [[Instituut voor Doven]]) gevestigd, een zeer grote zorg- en onderwijsinstelling voor mensen met een beperking in horen of communiceren. Ook overige onderwijsinstellingen zijn in het dorp vertegenwoordigd. Het gedeelte ten westen van de Dommel, ''Theereheide'' geheten, wordt vooral door forenzen en welgestelden bewoond. De [[Hostiebakkerij St. Michael]] is een voorbeeld van ambachtelijk-industriële bedrijvigheid.
+== Veldrijden ==
+Sint-Michielsgestel is al meer dan 35 jaar{{Wanneer?|Vage tijdsaanduiding|2023|01|01}} actief in het [[veldrijden]]. Het hoogtepunt was in [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2000|2000]], toen [[Richard Groenendaal]] voor eigen publiek [[Wereldkampioenschappen veldrijden|wereldkampioen]] werd. De jaarlijkse internationale wedstrijd draagt vanaf 2009 de naam [[GP Groenendaal|Grand Prix Groenendaal]], naar zijn vader [[Rein Groenendaal]]. In [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 1989|1989]], [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 1994|1994]], [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2008|2008]], [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2011|2011]] en [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2017|2017]] werden de [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden|Nederlandse kampioenschappen]] in Sint-Michielsgestel verreden.
+Op 31 januari 2021 is in Oostende Fem van Empel op 18-jarige leeftijd wereldkampioen geworden in de klasse beloften vrouwen U23, het begin van een nieuw tijdperk in de hoogste categorieën van de veldritsport in Sint-Michielsgestel.
-==Veldrijden==
-Sint-Michielsgestel is al meer dan 35 jaar actief in het [[veldrijden]]. Het hoogtepunt was in [[2000]], toen [[Richard Groenendaal]] voor eigen publiek [[Wereldkampioenschap veldrijden|wereldkampioen]] werd. De jaarlijkse internationale wedstrijd draagt vanaf 2009 de naam [[GP Groenendaal|Grand Prix Groenendaal]], naar zijn vader [[Rein Groenendaal]]. In [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 1989|1989]], [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 1994|1994]], [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2008|2008]], [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2011|2011]] en [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden 2017|2017]] werden de [[Nederlandse kampioenschappen veldrijden|Nederlandse kampioenschappen]] in Sint-Michielsgestel verreden.
-==Verenigingen==
+== Verenigingen ==
 Verenigingen in Sint-Michielsgestel zijn onder meer:
 * Zaalvoetbalvereniging ''ZVS''
-* Voetbalvereniging [[RKVV Sint-Michielsgestel]]
+* Voetbalvereniging [[SCG '18]] [fusie RKVV Sint-Michielsgestel en SCI in 2018]
-* Voetbalvereniging [[SCI]]
 * Hockeyvereniging [[MHC De Dommel]]
 * Tennisvereniging ''LTV de Beek''
 * Tennisvereniging ''TV Thadia''
 * Grote Gestelse Vlooienmarkt
+* scoutinggroep Petrus Donders
-==Nabijgelegen kernen==
+== Nabijgelegen kernen ==
 [[Maaskantje]], [[Vught (plaats)|Vught]], [[Esch (Haaren)|Esch]], [[Gemonde]], [[Schijndel]], [[Boxtel (plaats)|Boxtel]]
 ==Geboren==
+[[Bestand:Herman Klitsie.jpg|thumb|180px|[[Herman Klitsie]],<br>geboren in 1949]]
-* [[Edlef Romeny]] (1926), schilder en glazenier
-* [[Rein Groenendaal]] (1951), Veldrijder
+* [[Andries Jan Jacob des Tombe]] (1786-1845), militair
-* [[Ronald Jansen]] (1963), hockeyinternational
+* [[Edlef Romeny]] (1926-2017), schilder en glazenier
+* [[Marian van Puyvelde]] (1922-2020), schilder en beeldhouwer
+* [[Felix van der Linden]] (1929-2011), beeldhouwer
+* [[Herman Klitsie]] (1949), politicus
+* [[Rein Groenendaal]] (1951), veldrijder
+* [[Ronald Jansen]] (1963), hockey-international
 * [[Vincent Verweij]] (1963), journalist en tv-regisseur
 * [[Guido van de Kamp]] (1964), doelman voetbal
 * [[René Schuurmans]] (1964), zanger
+* [[Richard Groenendaal]] (1971), veldrijder
 * [[Anneke van Giersbergen]] (1973), zangeres
 * [[Tom van Weert]] (1990), voetballer
 * [[Puck Moonen]] (1996), wielrenster
+* [[Fem van Empel]] (2002), mountainbiker, veldrijder
 == Trivia ==
@@ Regel 106: / Regel 123: @@
 * [http://www.sint-michielsgestel.nl Gemeente Sint-Michielsgestel]
 * [http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Sint_Michielsgestel Historie van het gemeentewapen]
-* [http://reliwiki.nl/index.php?title=Sint_Michielsgestel,_Nieuwstraat_36_-_Michael Heilige Michaëlkerk]{{dode link|datum=oktober 2017 |bot=InternetArchiveBot }}
+* [http://reliwiki.nl/index.php?title=Sint_Michielsgestel,_Nieuwstraat_36_-_Michael Heilige Michaëlkerk]{{dode link|datum=oktober 2017 |bot=InternetArchiveBot}}
 {{Appendix}}
@@ Regel 113: / Regel 130: @@
 {{Coor title dms|51|38|36|N|5|21|31|E|type:city_scale:25000_region:NL}}
+[[Categorie:Geografie van Sint-Michielsgestel| ]]
 [[Categorie:Plaats in Noord-Brabant]]
-[[Categorie:Sint-Michielsgestel]]