Hattusili III
Hattusili III was koning van de Hettieten in de 13e eeuw v.Chr. (ca. 1266–1236 v.Chr.). Hij is vooral bekend voor zijn overeenkomst met Ramses II van Egypte die bezegeld werd met het huwelijk van zijn dochter Sauskanu met de farao.
| Hattušili III | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Hattušili III voor de stormgod
| ||||
| Koning van de Hettieten | ||||
| Periode | ca. 1266–1236 v.Chr. | |||
| Voorganger | Mursili III | |||
| Opvolger | Tudhaliya IV | |||
| Vader | Mursili II | |||
| ||||
Leven
bewerkenHij kwam als jongste kind van Mursili II ter wereld en zijn kansen op de troon waren daarmee niet erg groot. Bovendien was hij als kind en waarschijnlijk ook als volwassene vaak ziek. Tijdens een tijdelijke verbetering in zijn gezondheid gaf zijn vader hem na hierover gedroomd te hebben in dienst van de Isjtar/Sausga van Samuḫa. Hattusili zou zijn leven lang aan deze godheid verbonden blijven. Telkens weer stelt hij zichzelf voor als de gunsteling van deze godheid.
Zijn politieke loopbaan begon met de dood van zijn vader. Zijn broer Muwatalli II werd koning en onder hem werd hij bevelhebber (EN KARAŠ) en Hoofd van de Wacht (GAL MEŠEDIUTIM). Uiteindelijk werd hem het bestuur van het „Bovenland“, d.w.z. de noordelijke gebieden toevertrouwd waar zich in de strijd tegen de telkens weer aanvallende Kaskiërs allerlei gelegenheden voordeden zich politiek op de voorgrond te schuiven. Als erkenning voor een aantal veldslagen verleende Muwatalli hem het onderkoninkrijk Hakmis. In dit gebied werden als vervanging van het verloren Nerik de rituelen van de weergod van Nerik uitgevoerd.
In de Slag bij Kadesh tegen Egypte streed hij aan de zijde van zijn koninklijke broer. Enige tijd erna trad hij in het huwelijk met Puduhepa, de dochter van een priester van Isjtar/Sausga van Lawazintja. Zij werd zijn hoofdvrouw en koningin van Hakmis. Als koning van Hakmis veroverde Hattusili Nerik terug. Hij vermeldt trots hoe hij het weer opbouwde.
Het met Egypte gesloten vredesverdrag geldt echter als de belangrijkste prestatie van zijn bewind. Het is het eerste vredesverdrag waar wij weet van hebben.
Hij ging een bondgenootschap aan met Kadashman-turgu van Karduniaš (Babylon). De betrekkingen met Assyrië waren ronduit slecht. Hoewel er aanwijzingen zijn dat Hattusili geprobeerd heeft daar verandering in te brengen toen Adad-nirari nog leefde, getuige het tablet KBo 1.14, schijnen de diplomatieke betrekkingen onder Salmanasser geheel verbroken te zijn. Tudhaliya IV, Hattusili's zoon en opvolger schreef daarover aan Salmanasser: mijn vader was uw vijand, maar ik ben uw bondgenoot.[1]
Greep naar de macht
bewerkenNa de dood van Muwatalli schijnt Hattusili loyaal de troonopvolging Mursili III (beter bekend onder zijn Hurritische naam Urḫi-Teššub) gesteund te hebben. Hij beweerde zelfs zijn neefje geholpen te hebben de troon te bestijgen.
Na een paar jaar verslechterden de verhoudingen klaarblijkelijk. Het hoe en waarom is niet duidelijk. Het is mogelijk dat het iets te maken had met het terugverplaatsen van de hoofdstad naar Hattusa, waardoor Hattusili's onderkoningschap overbodig werd.[2] Hattusili won de burgeroorlog en nam Mursili III gevangen. Daarna schijnt zijn positie zowel in het binnen- als het buitenland tamelijk robuust geweest te zijn. Het gebrek aan legitimiteit van zijn troonsbestijging deed hem wel jarenlang een beroep doen op de goden als rechtvaardiging. Zelfs zijn zoon Tudhaliya IV noemde een man als Masturi als slecht voorbeeld omdat hij de kant van Hattusili gekozen had en daarmee tegen de rechtmatige koning gevochten had.
Ook in een gebed van Hattusili is een stuk te vinden waarin hij de rechtvaardiging van zijn handelen tegen Mursili III aansnijdt. Helaas is het te sterk beschadigd om te zien wat hij zijn tegenstander precies voor de voeten wierp.
Stamboom
bewerken| Voorganger: Mursili III |
Hettitische koning | Opvolger: Tudhaliya IV |
- ↑ Jacques Freu in: Tabularia Hethaeorum 2007, ISBN 978-3-447-05530-7 p.283
- ↑ (KBo 21.15 i 11-12)
- ↑ Jörg Klinger: Die Hethiter, Verlag C.H.Beck oHG, München 2007, ISBN 978-3-406-53625-0
- ↑ Johannes Lehmann: Die Hethiter, Volk der tausend Götter, C. Bertelsmann Verlag, München 1975, ISBN 3-570-02610-8
- ↑ Waltraud Sperlich: Die Hethiter, Das vergessene Volk, Jan Thorbecke Verlag GmbH, Ostfildern 2003, ISBN 3-7995-7982-6
- ↑ Volkert Haas: Die hethitische Literatur, Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin 2006, Seite 91, ISBN 978-3-11-018877-6
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Hattušili III. op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.