Jesús Guridi

Jesús Guridi Bidaola (Vitoria-Gasteiz, 25 september 1886 - Madrid, 7 april 1961) was een Spaans opera componist en organist. Zijn bekendste werk is El caserío.

Levensloop

Guridi werd geboren als kind in een zeer muzikale familie, zijn grootvader N. Ledesma was ook organist en componist, werd zijn talent al vroeg ontdekt. Hij had een duidelijk talent voor de piano waarop hij zijn eigen werken speelde met een opmerkelijke vaardigheid, elegantie en flexibiliteit.

Hij ging studeren aan het Real Conservatorio Superior de Música de Madrid onder andere bij Valentín Arín (1854-1912) in harmonie. Van 1904 tot 1906 studeerde hij aan het Conservatorium te Bilbao onder andere bij José Sainz Basabe (1865-1948). Op zijn zestiende ontving hij een beurs waarmee hij twee jaar piano en orgel kon studeren aan de Schola Cantorium in Parijs bij G.M. Grovlez orgel, bij Abel Decaux (1869-1943) compositie, bij A. Sérieyx contrapunt en bij Vincent d'Indy fuga. Na deze studie ging hij naar Brussel om zich verder te bekwamen in het componeren bij Joseph Jongen (1873-1953). Hij bleef daar twee jaar en ging toen naar Keulen om te studeren bij Otto Neitzel (1852-1920).

Teruggekeerd in Bilbao werkte hij als organist in verscheidene kerken (Los Santos Juanes en Basilika del Señor Santiago), gaf orgelles en dirigeerde verschillende ensembles. Zijn orgelcomposities waren opmerkelijk en als organist was hij vermaard om zijn improvisatietalent. In 1911 werd hij dirigent van de Sociedad coral (koorvereniging) van Bilbao waarvoor hij veel werken schreef, zoals populaire Baskische liederen. Van 1912 tot 1930 was hij professor in compositie en voor orgel aan het Conservatorio Vizcaíno de Música te Bilbao. Daarnaast was hij nog vanaf 1939 professor voor orgel aan het Real Conservatorio Superior de Música de Madrid. Vanaf 1956 was hij daar tevens directeur tot aan zijn dood in 1961.

In 1947 werd hij lid van de Real Academia de Bellas Artes San Fernando. In 1952 werd hij onderscheiden met de Gran Cruz de Alfonso X del Sabio en werd eveneens ereburger van zijn geboortestad Vitoria-Gasteiz. Sinds 1952 draagt het conservatorium te Vitoria-Gasteiz zijn naam. In 1957 werd hij ereburger van de stad Bilbao.

Hoewel hij zijn laatste jaren in Madrid doorbracht heeft hij zijn Baskische achtergrond nooit verloochend. Bij zijn overlijden stond hij bekend als dé componist van Baskenland.

Composities

Werken voor orkest

1916 Una aventura de Don Quijote, symfonisch gedicht
1941 Diez melodías vascas, een reeks korte orkeststukken - een uiting van diep nationalistische gevoelens, behorende tot zijn bekendste werken
1946 Sinfonia Piranaica
1. Andante Sostenuto - Allegro Molto Moderato - Poco Meno Mosso - Allegro Modera
2. Presto Non Troppo - Andante Sostenuto
3. Allegro Brioso
1956 Homenaje a Walt Disney, voor piano en orkest
Leyenda vasca
Plenilunio - Espatadantza

Werken voor banda (harmonieorkest)

1941 Diez melodías vascas, een reeks korte orkeststukken
1. Narrativa
2. Amorosa
3. Religiosa
4. Epitalamica
5. De Ronda
6. Amorosa
7. De Ronda
8. Danza
9. Elegiaca
10. Festiva
Preludio tot de 2e acte uit de zarzuela "El caserío"

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1912	Miretxu	2 bedrijven	(1910 in Bilbao eerst als zarzuela; in 1912 omgewerkt in een opera)	Alfredo Echave
1910-1920	Amaya	3 aktes en epilog		José M. Arroita Jauregui

Zarzuela

Voltooid in	titel	aktes	libretto
1926	El Caserio	3 aktes	Guillermo Fernández Shaw en Federico Romero
1927	En un barco fenicio
1928	La Meiga	3 aktes	Guillermo Fernández Shaw en Federico Romero
1931	La Cautiva
1936	Mari-Eli
	Acuarelas vascas

Werken voor koor

Goiko mendiyan
Aldapeko
Ni ez naiz zomorrua
Boga boga
Canta el gallo tempranero
Eusko irudiak (Baskische scènes), voor koor en orkest

Vocale muziek

Een verzameling van populaire Baskische liederen, waaronder zijn meesterwerk Asi cantan los chicos (1915)
1943 Seis canciones castelanas
1. No quiero tus avellanas
2. Como quieres que adivine
3. Allá arriba, en aquella montaña
4. ¡Sereno!
5. Llámale con el panuelo
6. Mañanita de San Juan
Canciones vascas
1. Ala Baita
2. Arantzazura
3. Zorabiatua Naiz
4. Alabatua

Kamermuziek

1934 Cuarteto en sol majeur - (Strijkkwartet no. 1)
1949 Cuarteto en la menor - (Strijkkwartet no. 2)
Zeven stukken voor harp
1. Viejo Zortzico
2. Nere Maitea
3. Aritz Adarean
4. Ator, Ator mutil
5. Agurea Zarkilun
6. Garizuma Luzerik
7. Zorabitatua Naiz

Werken voor orgel

1906-1907 Fantasia para gran órgano
1951 Escuela española de órgano
1. Introducción
2. Capriccio
3. Cantinela
4. Himno
5. Improvisación
6. Canción vasca
7. Salida
8. Interludio
9. Plegaria
10. Preludio
11. Pastorela
12. Villancico
13. Glosa (Puer natus est)
14. Extasis
15. Fuga
16. Adagio
17. Ave Maria
18. Ofertorio I
19. Ofertorio II
20. Toccata
Variaciones sobre un tema vasco
Preludio
Fantasía
Interludio
Tríptico del Buen Pastor
1. El rebaño
2. La oveja perdida
3. El buen pastor
Misa a San Gabriel

Werken voor piano

8 Apuntes, voor piano
1. Amanecer
2. Canción Vasca
3. Danza Rústica
4. Canto De Arriero
5. Romanza
6. Cortejo Funebre
7. Rumor De Agua
8. Marcha Humorística
Cantos Populares Vascos
Danzas Viejas
1. Tamboreillo De Navidad
2. Muerdago - Zortzico Del Dolor
3. La Carrasquilla
Lamento e imprecacion e Agar
Tres piezas breves
Vasconia
1. Viejo Carillon
2. Leyenda
3. En El Chacoli - Tocata Festiva

Bibliografie

Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
Francisco Alia Miranda: Índice de Autores e Intepretes, in: La música en la radio: radio Ciudad Real EAJ 65 y sus discos de pizarra, Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha, 2000, 378 p., ISBN 978-84-8427-046-1
Celsa Alonso González: La canción lírica española en el siglo XIX, Madrid: Ediciones del ICCMU, [1998], 555 p., ISBN 978-84-89457-03-4
Luis Iglesias de Souza: Compositores, in: El Teatro Lírico Español: Tomo I-Catálogo: A-E, 1991. 994 p./ Tomo II-Catálogo F-O / Tomo III-Catálogo O-Z / Tomo IV-Libretistas y compositores 1996. 742 p.; Coruña: Editorial Deportación Provincial, 1991-1996, ISBN 8-489-65219-8
Tomas Marco, Cola Franzen: Spanish music in the twentieth century, Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1993, 261 p.
Jacqueline Cockburn, Richard L. Stokes, Graham Johnson: The Spanish song companion, London: Victor Gollancz, 1992
James L. Limbacher, H. Stephen Wright: Keeping score: film and television music, 1980-1988 (with additional coverage of 1921-1979), Metuchen, N.J.: Scarecrow Press, 1991. 928 p., ISBN 978-0-8108-2453-9
Roger Alier, Xosé Aviñoa: El libro de la zarzuela, Madrid: Ediciones Daimon, 1982, ISBN 84-231-2677-3
Linton Elzie Powell: A history of Spanish piano music, Bloomington, Indiana: Indiana University Press, 1980
José María Ruiz Gallardón, Antonio Fernández-Cid: Cien Años de teatro musical en España 1875-1975, Madrid: Real Musical Editores, 1975, 610 p., ISBN 978-8-438-70021-1