Sloterplas
De Sloterplas ligt in het midden van de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam Nieuw-West.
| Sloterplas | ||||
|---|---|---|---|---|
  | ||||
| Situering | ||||
| Stroomgebiedslanden | Nederland | |||
| Locatie | Amsterdam Nieuw-West | |||
| Hoogte | -2,1 m | |||
| Coördinaten | 52° 22′ NB, 4° 49′ OL | |||
| Basisgegevens | ||||
| Maximale lengte | 2 km | |||
| Maximale diepte | 37 m | |||
| Detailkaart | ||||
| ||||
| Het langwerpige 'Slooter Meer bedyckt' op de locatie van de huidige Sloterplas op een kaart van een deel van het Hoogheemraadschap van Rijnland uit 1746. | ||||
| ||||
| ||||
De plas werd gegraven tussen 1948 en 1956 en heeft een maximale diepte van 37 meter.[1]
Geschiedenis en ligging
bewerkenAls onderdeel van het Algemeen Uitbreidingsplan (A.U.P.) van 1935 werd de lager gelegen Sloterdijkermeerpolder, in de voormalige gemeente Sloten, uitgegraven tot recreatieplas als middelpunt van de Westelijke Tuinsteden. Cornelis van Eesteren nam dit onderdeel op in zijn Algemeen Uitbreidingsplan naar voorbeeld van de Duitse stad Hannover, waar op dat moment (1935) het uitgraven van de Maschsee werd voorbereid.
Te midden van de nieuwe wijken werd een groot park en recreatiegebied gerealiseerd: het Sloterpark. De vruchtbare bovenlaag van veen en klei werd gebruikt voor ophoging van het Sloterpark rond de plas. In 1948 werd de plas tevens bestemd voor zandwinning ten behoeve van de nieuw te bouwen tuinsteden Slotermeer, Geuzenveld, Slotervaart en Osdorp, waardoor deze een veel grotere diepte kreeg dan volgens het oorspronkelijke plan uit 1935. De plas werd uitgegraven tot een diepte van ca. 45 meter maar door het storten van puin beperkt tot ca. 38 meter.[2]
In 1957 werd aan de noordwestkant van de plas het openlucht-Sloterparkbad geopend, in 1973 verrees hier tevens een overdekt zwembad (50 meterbad), met in 1974 ook buitenbaden, dat in 2001 werd vervangen door een nieuw gebouw voor de (wedstrijd-)zwemsport. Ten noorden van het zwembad ligt aan de noordwestoever een recreatiestrand, dat in mei 2017 'Sloterstrand' werd gedoopt.
De Sloterplas wordt gebruikt voor zeil-, kano-, hengel- en duiksport. Nabij de Oostoever bevindt zich sinds 1966 het oudste onderwaterhuis van Nederland, de 'Cockel Bockel'. In juni 2006 werd in en om de plas voor het eerst een triatlon gehouden. Jaarlijks vindt in oktober de Sloterplasloop plaats, een hardloopwedstrijd rond de Sloterplas. Zowel aan de noordwestkant als aan de zuidoostkant ligt een haventje voor zeil- en motorboten.
De Sloterplas ligt op polderpeil (NAP -2.10) en is via verschillende grachten met de stad en met de Ringvaart van de Haarlemmermeer verbonden. Via de Burgemeester Cramergracht en de schutsluis aldaar (Cramergrachtsluis) met het stadsboezempeil (NAP -0.40) van de Burgemeester Van Tienhovengracht en de Erasmusgracht. Via de Slotervaart is er een verbinding naar de Westlandgrachtschutsluis, die de peilscheiding vormt met het stadsboezempeil van de Westlandgracht (NAP -0.40). Bij het dorp Sloten ligt de Akersluis, die de peilscheiding vormt tussen de Slotervaart en het boezempeil van de Ringvaart van de Haarlemmermeer (NAP -0.60).
Bij de instelling van de Amsterdamse stadsdelen in 1990 werd de Sloterplas verdeeld over de drie aanliggende stadsdelen Geuzenveld-Slotermeer, Slotervaart en Osdorp. Sinds 1 mei 2010 ligt de plas in één stadsdeel: Amsterdam Nieuw-West.
Gemeentelijk beschermd stadsgezicht
bewerkenHet noordelijk deel bij de noordoever van de Sloterplas werd op 18 oktober 2017 aangewezen als Gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Als belangrijkste reden werd aangevoerd dat het nog een vrijwel ongeschonden deel is van het Algemeen Uitbreidingsplan en de samenhang van stedelijke bebouwing en open ruimten. Van oost naar west: de Oostoever (het gedeelte dat op een dam ligt), het paviljoen Oostoever met het stippenterras, het zicht op de drie galerijflats aan de Burgemeester Hogguerstraat, de boulevard langs de Sloterplas en de haven aan de Sloterplas tot aan het westelijk bastion (ten zuiden van de haven).[3][4][5][6]
Op 28 maart 2024 heeft de gemeenteraad van Amsterdam de gehele Sloterplas en oevers als gemeentelijk beschermd stadsgezicht aangewezen.[7][8][9]
Zie ook
bewerkenExterne links
bewerken- Vereniging Vrienden van de Sloterplas
- De oevers van de Sloterplas op www.prowest.nl
- Geschiedenis Sloterplas
- Fred Martin, Jan-Paul van Spaendonck en Anthonie Holslag, Het Monster van de Sloterplas. Uitgave Stichting Driehoek; november 2015. 21 x 21 cm, 252 pagina's, illustraties, € 24,90. ISBN 978-94-90586-13-3
- Ton Heijdra, Amsterdam Nieuw-West. De geschiedenis van de Westelijke Tuinsteden. Uitgeverij René de Milliano, Alkmaar, 2010. ISBN 978-9072-810-588
- Maili Blauw, De stad is nooit af. Ontstaan en ontwikkeling van het stadsdeel Slotervaart, van Algemeen Uitbreidingsplan tot stedelijke vernieuwing. 96 blz., uitgeverij Verloren bv, Hilversum, 2005. ISBN 90-6550-898-8
- Ineke Teijmant en Fred Martin, Nieuw-West, een buurt van goede bedoelingen Uitgeverij Lubberhuizen, 1994, 144 pagina's, met foto's van Bart Sorgedrager. ISBN 90-73978-36-X
Noten
- ↑ Floris Boogaard, Rui de Lima en Jasper Stroom, De meerwaarde van een onderwaterdrone bij het monitoren van oppervlaktewater, pilot Sloterplas. H2O Online (april 2016). Geraadpleegd op 17 augustus 2018.
- ↑ https://www.planviewer.nl/imro/files/NL.IMRO.0363.F1310BPSTD-OW01/b_NL.IMRO.0363.F1310BPSTD-OW01_tb8.pdf
- ↑ Amsterdam over beschermd stadsgezicht (geraadpleegd 15 maart 2021)
- ↑ Vrienden van de Sloterplas (geraadpleegd 15 maart 2021)
- ↑ Heemschut vraagt om beschermde status Sloterplas; 22 december 2020
- ↑ ‘De Sloterplas wordt een beetje onderschat’, www.parool.nl; 7 maart 2021
- ↑ Sloterplas krijgt eindelijk status van beschermd stadsgezicht: 'Eerste ontwerp is nooit meer geëvenaard', www.parool.nl; 18 maart 2024
- ↑ Gemeenteblad van Amsterdam; 8 april 2024
- ↑ Erfgoed van de Week - Nieuw beschermd stadsgezicht: Sloterplas, www.amsterdam.nl; 23 mei 2024