Automatische incasso
Automatische incasso is een banktransactie waarbij de opdracht niet wordt gegeven door de debiteur maar door de crediteur (begunstigde). Men spreekt van automatisch omdat de debiteur, nadat hij machtiging heeft gegeven, niets meer hoeft te doen.
Automatische incasso is alleen toegestaan nadat de debiteur machtiging (toestemming) heeft gegeven voor eenmalige of periodieke afschrijving van bedragen van zijn bank- of girorekening. Deze machtiging kan op elk moment worden ingetrokken met een bericht aan de crediteur. Afschrijvingen die door automatische incasso plaatsvinden kan de debiteur binnen 56 dagen laten terugboeken (storneren) door de bank.
Machtiging
Machtigingen kunnen op twee manieren worden verkregen: schriftelijk of telefonisch. Bij telefonische machtigingen is de voorwaarde dat een organisatie alleen eigen klanten mag benaderen of dat een verzoek tot incasso vanuit de rekeninghouder zelf moet komen. Daarnaast moet er bij een telefonische machtiging door de gemachtigde binnen enkele dagen een schriftelijke bevestiging van de machtiging worden gestuurd naar de rekeninghouder. Machtigingen via het internet komen ook voor, maar deze zijn officieel niet geldig.[1]
Veel crediteuren willen graag gebruik maken van automatische incasso: het bespaart kosten en het is niet afhankelijk van vergeetachtigheid van de debiteur. Ze werven dus actief om machtigingen te krijgen. Ze leggen daarbij de nadruk op het gemak voor de debiteur. Ze vermelden ook dat de debiteur altijd het recht houdt om geïncasseerde bedragen te storneren. Sommige diensten worden zelfs uitsluitend aangeboden als de klant akkoord gaat met automatische incasso.
Ook de banken kunnen bedragen incasseren. Het gaat hierbij om debetrente, kosten van het betalingsverkeer, bewaarloon e.d. Voor deze incasso's is geen machtiging van de rekeninghouder nodig en er kan niet gestorneerd worden. Wel heeft de rekeninghouder de mogelijkheid bezwaar te maken tegen een incasso.
Fouten
Het betalingssysteem is kostenbesparend maar ook gevoelig voor fouten en fraude. De crediteuren hebben contractueel met hun bank een verplichting om te voldoen aan de regels om voor het afschrijven over een geldige machtiging te bezitten, het juiste bedrag te incasseren en dit incasseren te herhalen volgens de machtiging. De bank controleert de opdrachten daar niet op, sterker nog, de bank weet niet welke debiteuren een incassomachtiging hebben afgegeven. Bij interbancaire incasso kunnen banken zelfs niet controleren of namen en rekeningnummers overeenkomen. De crediteur heeft dus de mogelijkheid te hoge bedragen te incasseren, bedragen te incasseren van klanten die geen machtiging hebben gegeven, en zelfs van rekeninghouders die geen klant zijn. Het laatste gebeurt niet zelden, doordat er een fout is gemaakt in het rekeningnummer. Van rekeninghouders wordt verwacht dat zij hun rekening controleren op onrechtmatige incasseringen, zelfs als zij aan geen enkel bedrijf een incassomachtiging hebben gegeven
Stornering
Rekeninghouders hebben de mogelijkheid om terechte en onterechte incasseringen terug te krijgen via hun bank, ongeacht of de incasso terecht was of niet. Dit heet stornering of storno. Het verzoek tot terugboeken moet binnen 56 kalenderdagen (8 weken) bij de eigen bank ingediend worden. Bij incasso's ten behoeve van loterijen (zoals de Staatsloterij) is een reguliere storno niet mogelijk. Ook voor een eenmalige incasso kan de klant geen reguliere terugboeking vragen.
Naast algemene incasso's bestaan er ook incasso's specifiek voor Bedrijven. Deze Bedrijvenincasso's kennen een storneringsperiode van vijf werkdagen.
Bij een onterechte incasso heeft een rekeninghouder 13 maanden de tijd om een terugboekingsverzoek in te dienen. Via de procedure Melding Onterechte Incasso (MOI), wordt nagegaan of de incassant beschikt over een rechtsgeldige machtiging. Als die machtiging niet kan worden overgelegd, wordt het incassobedrag alsnog teruggeboekt naar de rekening van de klant. Rekeninghouders hebben daarnaast de mogelijkheid om een preventieve blokkade op hun rekening toe te laten passen waardoor een opgegeven rekening niet meer kan incasseren. Er zijn banken die ook een algemene blokkade aanbieden waardoor geen enkele incasso meer kan plaatsvinden.
Internationaal
In 2007 werd bekend dat binnen het in te voeren Europese betalingssysteem SEPA een uitbreiding[2] van de automatische incasso zal plaatsvinden naar alle landen van de EU. Ter compensatie zullen dan de mogelijkheden tot terugboeken en storneren worden verlengd. Op dit voorstel is vanuit diverse organisaties, waaronder de Consumentenbond,[3] protest aangetekend omdat de veiligheid niet voldoende zou zijn gewaarborgd. Hierbij is een voorstel gedaan waarbij banken toestemming moeten bijhouden en controleren voordat er incasso kan plaatsvinden.