Monomeer: verschil tussen versies

Een '''monomeer''' ([[GrieksOudgrieks]]: μονομερής ''monosmonomerḗs'',: uit één stuk,<ref name="Muller1932">Muller, F. (1932). ''Grieksch woordenboek.'' (3de druk). Groningen/Den Haag/Batavia: J.B. Wolters’ Uitgevers-Maatschappij N.V.</ref> < μόνος ''mónos'': enkel<ref name="Liddell & Scott">Liddell, H.G. & Scott, R. (1940). ''A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of Roderick McKenzie.'' Oxford: Clarendon Press.</ref> en μέρος ''merosméros'',: deel<ref name="Muller1932"/>) is in de [[organische chemiescheikunde]] een relatief eenvoudig [[organische verbinding|organisch]] [[molecuul]] dat, [[polymerisatie|chemisch gekoppeld]] aan een of meerdere andere monomeren, als bouwsteen kan dienen voor grotere moleculen: [[dimeer|dimeren]], [[oligomeer|oligomeren]] en [[polymeer|polymeren]]. Relatief kleine [[organische verbinding|organische moleculen]] als [[aminozuur|aminozuren]] of [[glucose]] zijn belangrijke voorbeelden van monomeren.

Voorbeelden van [[biologiebiochemie|natuurlijke]] monomeren zijn [[monosacharide]]n (o.a. [[glucose]] en [[fructose]]) die binnen de [[cel (biologie)|cellen]] van het [[organisme]] als [[biosyntheseanabolisme|bouwstenen dienen]] voor [[polysacharidenpolysacharide]]n, en [[aminozuur|aminozuren]] die er de bouwstenen vormen voor [[proteïne|eiwitten]]. Een [[sacharose|tafelsuiker]]molecuul is bijvoorbeeld een [[dimeer]], meer specifiek een [[disacharide]] datdie bestaatin de [[suikerbiet]] [[biosynthese|gevormd wordt]] uit een [[fructose]]- en een [[glucose-]]monomeer. Een echtzeer biologischgrote [[biopolymeer|biologische polymeer]] ([[macromolecuul]]) onder de [[koolhydraten]] is bijvoorbeeldvervolgens de [[polysacharide]] [[glycogeen]] (het dierlijke equivalent van [[zetmeel#Structuur|zetmeel]]), dat uit vele (vertakte) glucose-monomeren bestaat. Ook alle eiwitten kunnen als macromolecuul worden beschouwd. Bij eiwitmoleculen speelt, naast de samenstelling uit de verschillende aminozuren, ook de [[sequentie (biologie)|volgorde]] van deze aminozuren een rol bij het chemische karakter van het eiwit.

In de ([[chemische synthese|synthetische]]) [[polymeerchemie]] worden veel verschillende [[chemische synthese|synthetische]] [[organische verbindingen|organische monomeren]] gebruikt bij de [[chemische synthese|vervaardiging]] van eveneenspolymere synthetische[[kunststof]]fen polymeren("plastics"). Voorbeelden zijn poly-vinylbromidepolyvinylbromide uit de synthetische monomeer [[vinylbromide]] en poly(cyclohexeenoxide) uit de synthetische monomeer [[cyclohexeenoxide]].