[go: nahoru, domu]

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Versie 66169383 van 2A02:1810:A595:DB00:C9F0:69D3:2AAD:AB7A (overleg) ongedaan gemaakt.
Label: Ongedaan maken
 
(39 tussenliggende versies door 14 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
{{zieZie artikel|Dit artikel gaat over een chemische verbinding. Voor het zoutmeer in Californië, zie [[Mono Lake]].}}
 
Een '''monomeer''' ([[Oudgrieks]]: μονομερής ''monomerḗs'': uit één stuk,<ref name="Muller1932">Muller, F. (1932). ''Grieksch woordenboek.'' (3de druk). Groningen/Den Haag/Batavia: J.B. Wolters’ Uitgevers-Maatschappij N.V.</ref> < μόνος ''mónos'': enkel<ref name="Liddell & Scott">Liddell, H.G. & Scott, R. (1940). ''A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of Roderick McKenzie.'' Oxford: Clarendon Press.</ref> en μέρος ''méros'': deel<ref name="Muller1932"/>) is in de [[scheikunde]] een relatief eenvoudig [[organische verbinding|organisch]] [[molecuul]] dat, [[polymerisatie|chemisch gekoppeld]] aan een of meerdere andere monomeren, als bouwsteen kan dienen voor grotere moleculen: [[dimeer|dimeren]], [[oligomeer|oligomeren]] en [[polymeer|polymeren]].
Een '''monomeer''' is in de [[scheikunde]] een enkelvoudige [[chemische verbinding]]. ''mono'' staat in het [[Grieks]] voor ''één'', en ''meros'' voor ''deel''. Monomeer staat tegenover [[dimeer]], [[oligomeer]] en [[polymeer]], die elk verwijzen naar moleculen of complexen die uit meerdere, al dan niet gelijke, onderdelen bestaan.
 
Voorbeelden van [[biochemie|natuurlijke]] monomeren zijn [[monosacharide]]n (o.a. [[glucose]] en [[fructose]]) die binnen de [[cel (biologie)|cellen]] van het [[organisme]] als [[anabolisme|bouwstenen dienen]] voor [[polysacharide]]n, en [[aminozuur|aminozuren]] die er de bouwstenen vormen voor [[proteïne|eiwitten]]. Een [[sacharose|tafelsuiker]]molecuul is bijvoorbeeld een [[dimeer]], meer specifiek een [[disacharide]] die in de [[suikerbiet]] [[biosynthese|gevormd wordt]] uit een [[fructose]]- en een [[glucose]]monomeer. Een zeer grote [[biopolymeer|biologische polymeer]] ([[macromolecuul]]) onder de [[koolhydraten]] is vervolgens de [[polysacharide]] [[glycogeen]] (het dierlijke equivalent van [[zetmeel#Structuur|zetmeel]]), dat uit vele (vertakte) glucose-monomeren bestaat. Ook alle eiwitten kunnen als macromolecuul worden beschouwd. Bij eiwitmoleculen speelt, naast de samenstelling uit de verschillende aminozuren, ook de [[sequentie (biologie)|volgorde]] van deze aminozuren een rol bij het chemische karakter van het eiwit.
Voorbeelden van natuurlijke monomeren zijn [[monosacharide]]n voor de suikers, en [[aminozuur|aminozuren]] die als polymeer [[proteïne|eiwitten]] vormen. Veel eenvoudige [[organische verbindingen]] van allerlei types worden gebruikt als monomeer in synthetische polymeren.
 
In de ([[chemische synthese|synthetische]]) [[polymeerchemie]] worden veel verschillende synthetische [[organische verbindingen|organische monomeren]] gebruikt bij de [[chemische synthese|vervaardiging]] van polymere [[kunststof]]fen ("plastics"). Voorbeelden zijn polyvinylbromide uit de synthetische monomeer [[vinylbromide]] en poly(cyclohexeenoxide) uit de synthetische monomeer [[cyclohexeenoxide]].
Een voorbeeld van een monomeer is [[vinylbromide]] en bij de productie van polymeren wordt [[Cyclohexeenoxide]] als monomeer gebruikt.
 
Synthetische polymeren bestaan meestal uit identieke monomeren.
 
{{Appendix|Literatuurverwijzingen}}
 
[[Categorie:Polymeerchemie]]
[[Categorie:Monomeer| ]]
 
[[ar:مونومر]]
[[ca:Monòmer]]
[[cs:Monomer]]
[[cy:Monomer]]
[[da:Monomer]]
[[de:Monomer]]
[[en:Monomer]]
[[es:Monómero]]
[[et:Monomeer]]
[[eu:Monomero]]
[[fa:تکپار]]
[[fi:Monomeeri]]
[[fr:Monomère]]
[[fy:Monomear]]
[[gl:Monómero]]
[[he:מונומר]]
[[hi:मोनोमर]]
[[hr:Monomeri]]
[[hu:Molekula#Monomer]]
[[id:Monomer]]
[[io:Monomero]]
[[it:Monomero]]
[[ja:モノマー]]
[[jv:Monomer]]
[[ko:단위체]]
[[lmo:Munomer]]
[[lt:Monomeras]]
[[mk:Мономер]]
[[ms:Monomer]]
[[no:Monomer]]
[[oc:Monomèr]]
[[pl:Monomery]]
[[pt:Monômero]]
[[ru:Мономер]]
[[sk:Monomér]]
[[sl:Monomer]]
[[sq:Monomeri]]
[[sr:Мономер]]
[[sv:Monomer]]
[[tr:Monomer]]
[[uk:Мономер]]
[[ur:موحود]]
[[zh:单体]]