Travestie (gender): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Invulling parameters sjabloon |
spelfout |
||
| (15 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
'''Travestie''' is het gekleed gaan op een wijze die in de betreffende plaats en tijd cultureel geldt als die van een lid van de andere [[sekse]]. Dit gaat vaak samen met andere vormen van [[genderexpressie]]. Travestie komt zowel bij mannen als vrouwen voor.<ref>{{Citeer tijdschrift |achternaam=Ho |voornaam=Michelle H. S. |titel=Queer and normal: dansō (female-to-male crossdressing) lives and politics in contemporary Tokyo |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1683478X.2020.1756075 |jaargang=19 |tijdschrift=Asian Anthropology |datum=2020-04-02 |taal=en |nummer=2 |doi=10.1080/1683478X.2020.1756075 |issn=1683-478X |pagina's=102–118}}</ref><ref>{{Citeer boek |titel=Ways of Being Male |achternaam=Flanagan |voornaam=Victoria |medeauteurs= |taal=en |uitgever=Routledge |datum=2013 |isbn=9780203953488 |editie=1e druk |hoofdstuk=Reframing Masculinity}}</ref> Travestie kan een vorm van expressie zijn, maar ook een seksuele [[Seksueel fetisjisme|fetisj]].
Iemand die aan travestie doet, heet over het algemeen een ''travestiet''. Mannen die zich als uiting van hun [[genderidentiteit]] op glamoureuze wijze als vrouwen kleden noemt men ook wel ''dragqueens''. Vrouwen die zich op deze wijze als mannen kleden heten ''dragkings''.
Travestie is iets wezenlijk anders dan [[transgender]] zijn; een travestiet is doorgaans comfortabel met het [[Geboortegeslacht|geslacht waarmee diegene is geboren]], terwijl een transgender persoon dat niet is.<ref>{{Citeer web |url=https://www.yalemedicine.org/news/transgender-guide-terms-you-can-learn |titel=Transgender Glossary: Terms You Can Learn |achternaam=Katella |voornaam=Kathy |datum=21 maart 2022 |bezochtdatum=2024-02-14 |werk=Yale Medicine |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.transgenderinfo.be/nl/identiteit/concepten/woordenlijst |titel=Woordenlijst |datum=2023-11-05 |bezochtdatum=2024-02-14 |werk=transgenderinfo.be |uitgever=Transgender Infopunt |taal=nl}}</ref>
Het woord is heden ten dage wat verouderd. Men spreekt tegenwoordig vaker over [[crossdressing]].<ref name="Vaccaro">{{Citeer boek|last1=Vaccaro |first1=Annemarie |last2=August |first2=Gerri |last3=Kennedy |first3=Megan S. |last4=Newman |first4=Barbara M. |title=Safe Spaces: Making Schools and Communities Welcoming to LGBT Youth|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=978-0-313-39368-6|year=2011|page=142|url=https://books.google.com/books?id=ZkxjSnI2e0UC&pg=PA142|quote=Cross-dresser/cross-dressing. (1) The most neutral word to describe a person who dresses, at least partially or part of the time, and for any number of reasons, in clothing associated with another gender within a particular society. Carries no implications of 'usual' gender appearance, or sexual orientation. Has replaced transvestite, which is outdated, problematic, and generally offensive since it was historically used to diagnose medical/mental health disorders.}}</ref>
== Etymologie ==
Regel 11 ⟶ 13:
Travestie is een heel oud verschijnsel, dat al duizenden jaren voorkomt. Zo is er in het Oudtestamentische boek [[Deuteronomium]] een travestieverbod beschreven, en ook de [[Koran]] behandelt strikt [[seksespecifiek]]e kledingvoorschriften.
In het verleden kwam travestie bij vrouwen meer voor. Zij konden - als overlevingsstrategie - zich als man kledend en gedragend meer bereiken dan in de destijds beperkte [[
[[Bestand:Bundesarchiv Bild 183-1983-0121-500, Berlin, Bar "Eldorado".jpg|thumb|De homo-uitgaansgelegenheid ''Eldorado'' aan de [[Motzstraße]] in Berlijn, die bekendstond om de travestie-optredens (foto uit 1932)]]
Regel 19 ⟶ 21:
In Nederland traden in de jaren 1950 de "freules Van Pothoven tot Ruigenhoek" op in de sociëteit van het [[Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit COC|COC]] in Amsterdam. In de jaren 1960 kon men voor professionele travestie-optredens terecht in de nachtclub [[Madame Arthur]] aan de Korte Leidsedwarsstraat en voor amateurtravestieten in de gelijknamige bar in de [[Warmoesstraat (Amsterdam)|Warmoesstraat]]. In 1985 werd de musical ''Madame Arthur'' uitgevoerd met travestie-acts van [[Jos Brink]] en [[Frank Sanders]]. Dezelfde twee brachten medio jaren 1990 een soortgelijke musical uit, [[ZZinderella]].<ref>Jos Versteegen, ''Roze Amsterdam. Een culturele gids'', Bloemendaal 1998, p. 58-59.</ref>
Omroep [[Veronica TV (HMG)|Veronica]] zond van 1995 tot 1997 ''[[De Travestieshow]]'' uit, gepresenteerd door [[Robert ten Brink]] en met [[Nickie Nicole]] als juryvoorzitter.<ref>NRC.nl: [http://www.nrc.nl/nieuws/1995/06/17/presentator-robert-ten-brink-ik-ben-heel-fatsoenlijk-7271338-a1242303 Presentator Robert ten Brink: Ik ben heel fatsoenlijk], 17 juni 1995</ref> In 1997 werd travestietencafé [[De Lellebel]] opgericht, gevestigd in de [[Utrechtsestraat (Amsterdam)|Utrechtsestraat]] in Amsterdam. Voorbeelden van bekende dragqueens zijn [[Divine (acteur)|Divine]] en [[Chi Chi LaRue]] uit de VS en voor Nederland [[Vera Springveer]], [[Hellun Zelluf]], [[Richard Dreise|Agnetha Immergeil]], [[Rose Murphy (
▲Omroep [[Veronica TV (HMG)|Veronica]] zond van 1995 tot 1997 ''[[De Travestieshow]]'' uit, gepresenteerd door [[Robert ten Brink]] en met [[Nickie Nicole]] als juryvoorzitter.<ref>NRC.nl: [http://www.nrc.nl/nieuws/1995/06/17/presentator-robert-ten-brink-ik-ben-heel-fatsoenlijk-7271338-a1242303 Presentator Robert ten Brink: Ik ben heel fatsoenlijk], 17 juni 1995</ref> In 1997 werd travestietencafé [[De Lellebel]] opgericht, gevestigd in de [[Utrechtsestraat (Amsterdam)|Utrechtsestraat]] in Amsterdam. Voorbeelden van bekende dragqueens zijn [[Divine (acteur)|Divine]] en [[Chi Chi LaRue]] uit de VS en voor Nederland [[Vera Springveer]], [[Hellun Zelluf]], [[Richard Dreise|Agnetha Immergeil]], [[Rose Murphy (travestie-act)|Rose Murphy]], [[Nickie Nicole]], [[Dolly Bellefleur]] en [[Diva Mayday]].
''[[RuPaul's Drag Race]],'' de sinds 2009 uitgezonden Amerikaanse [[talentenjacht]]show voor travestieten, vormde wereldwijd een impuls voor de showtravestie. Onder meer in Amsterdam ontstonden hierdoor diverse zogeheten "drag-huizen". Dit zijn kleine groepen van jongere travestie-artiesten onder leiding van een ervaren oudere "drag-moeder". In Amsterdam waren er in 2015 ongeveer tien van dergelijke drag-huizen, met het House of Hopelezz als bekendste voorbeeld. In New York bestaan zulke drag-huizen al enkele decennia, waar ze vooral opvang boden voor arme zwarte homo- en transjongeren.<ref>Gerrit Jan Wielinga, "Drag House Showdown: Superball", in: Gay News, nr. 282, februari 2015, p. 24-27.</ref> In 2020 werd een Nederlandstalige spin-off van ''RuPaul's Drag Race'' uitgezonden onder de naam ''[[Drag Race Holland]]''.
Regel 46:
Een travestiet is een persoon die zich bij tijd en wijle verkleedt en voordoet als iemand van het andere geslacht. De meeste travestieten voelen zich er in het algemeen goed bij: het is een essentieel onderdeel van hun [[Gender (sekse)|genderidentiteit]].
De motieven van travestieten lopen echter uiteen. Het verkleden of 'kleden als' kan gericht zijn op [[seksualiteit|seksuele opwinding]] of [[seksueel fetisjisme]]. Dat laatste wordt in de psychologie [[fetisjistisch transvestitisme]] genoemd. Sommige travestieten voelen zich lid van de andere sekse, dan is er sprake van een voorportaal voor [[transseksualiteit]] of een [[
Travestie doet zich ook voor als het af en toe uit de dagelijkse rol te vallen en zich anders voor te doen dan men daadwerkelijk is.
Regel 61:
Op werkplekken wordt travestie – zelfs indien het enkel in de privésfeer wordt beleefd – niet in alle gevallen getolereerd. In bepaalde gevallen, wanneer de persoon in kwestie een beroep uitoefent waarbij het [[sekse|geslacht]] van belang is, kan het zelfs leiden tot ontslag. De [[LGBT]]-beweging verzet zich daartegen. In [[Nederland]] heeft een enkele [[Federatie Nederlandse Vakbeweging|FNV]]-[[vakbond|bond]] schuchter de belangenbehartiging van travestieten op werkplekken op zich genomen.
In [[1983]] werd op voorspraak van de [[Vereniging van Nederlandse Gemeenten|VNG
== Bekende travestieten ==
Regel 81:
* [[Brian Jones]], Brits muzikant, lid van [[The Rolling Stones]]
* [[Vladimir Luxuria]], Italiaans politicus die zich als vrouw verkleedt. Eerst openlijk transseksuele lid van het [[Europees Parlement]]
* [[Rose Murphy (
* [[Nickie Nicole]], bekend personage uit het Amsterdamse uitgaansleven en tv-personage
* [[Adriana la Noy]], Nederlandse, verkleedde zich als matroos
Regel 89:
* [[Dennis Rodman]], Amerikaans basketbalspeler
* [[RuPaul]], Amerikaans dragqueen
* [[Snip en Snap]], Nederlands komisch damesduo bestaande uit [[Willy Walden]] en [[Piet Muijselaar]].
* [[Vera Springveer]], Nederlandse dragqueen
* [[Vjerka Serdjoetsjka]], Oekraïense zanger en danser, alter ego van [[Andrey Danylko]]
Regel 112 ⟶ 113:
* ''[[Tootsie]]'' (1982)
* ''[[La Cage aux folles]]'' (1978)
== Zie ook ==
* [[Drag Queen Story Hour]]
* [[Gender (sekse)|Gender]]
* [[Sekse]]
* [[Muxe]]
* [[Travestie (dichtkunst)]]
== Literatuur ==
Regel 130:
{{Link portaal|LHBT}}
* [https://web.archive.org/web/20090719031757/http://www.zelfhulp.be/zoek/probleem_GENDERDYSFORIE.html Franjepoot: Vereniging voor genderdysforie]
* [https://web.archive.org/web/20140913080734/http://www.lkgtent.nl/ Landelijke Kontaktgroep Travestie en Transseksualiteit, Nederlandse vereniging voor travestieten, transseksuelen en allen die zich tussen man en vrouw begeven]
* [http://www.travestie.org/ Travestie.org, online community voor travestieten, transseksuelen en allen die zich tussen man en vrouw begeven]
* [http://www.avsh.info/ Amsterdamse vereniging voor seksuele hervorming]
| |||