Oud: Skilnad mellom versjonar
sInkje endringssamandrag |
s +Døme |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{om||elva også kalla Oud|Oust}} |
|||
:''Oud kan òg vera eit namn på elva [[Oust]].'' |
|||
{{Infoboks instrument |
{{Infoboks instrument |
||
| bilete = Oud.jpg |
| bilete = Oud.jpg |
||
| biletstorleik = 200px |
| biletstorleik = 200px |
||
| døme = Oud open Strings.ogg |
|||
| bilettekst = |
|||
| familie = [[Klimpreinstrument]] |
| familie = [[Klimpreinstrument]] |
||
| namn2 = Arabisk lutt. |
| namn2 = Arabisk lutt. |
||
| Line 30: | Line 30: | ||
== Kjelder == |
== Kjelder == |
||
| ⚫ | |||
<div class="references-small"> |
<div class="references-small"> |
||
| ⚫ | |||
---- |
|||
* ''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Oud|Oud]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, og «[[:en:|Oud]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 17. august 2009.'' |
* ''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Oud|Oud]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, og «[[:en:|Oud]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 17. august 2009.'' |
||
</div> |
</div> |
||
== Bakgrunnsstoff == |
== Bakgrunnsstoff == |
||
{{commonscat|Ouds}} |
|||
[[Kategori:Strengeinstrument]] |
[[Kategori:Strengeinstrument]] |
||
Versjonen frå 11. februar 2015 kl. 12:09
- For elva også kalla Oud, sjå Oust.
| Oud | |||
| Fil:Oud.jpg | |||
| Klimpreinstrument | |||
|---|---|---|---|
| Andre namn | Arabisk lutt. På arabisk heiter instrumentet 'ud eller al 'ud og på persisk barbat | ||
| Klassifisering | luttinstrument med rund kropp og hals spelte med plekter | ||
| Hornbostel-Sachs klassifisering | 321.321-6 (Samansett kordofon spelt på med plekter) | ||
| Døme | |||
Oud (utt. 'od') er ein korthalsa lutt som stammer frå Midt-Austen. Instrumentet spreidde seg i Middelhavslanda og er ofte rekna som opphavet til den europeiske lutten. Han kan spelast som soloinstrument eller saman med song.
Skildring
Ouden har fire eller fem strengekor. Fram til 800-talet hadde han fire enkle strengar, men deretter tok ein i bruk dobbeltstrengar, ofte også med ein bass-streng. Til forskjell frå lutt har han ingen strengebånd. Ein speler oud med eit fleksibelt plekter som er 10-15 cm langt.
Det finst tre hovudtypar av oud: Arabisk oud er den største, og finst i egyptiske, syriske og irakiske variantar. Tyrkisk oud er litt mindre, med noko kortare hals. Han er kjend som outi i Hellas, og finst også i Armenia. Persisk oud, kjend som barbat, er endå litt mindre, og har ofte strengeband. Ein bruker også oud i aserbajdsjansk musikk.
Speling
Arabisk oud er tradisjonelt stemt i G - A - D - G - C med ein ekstra bass-streng i C eller E. Tyrkisk stemming er D - A - E - H - A - E. Det blir også brukt mange variantar utover desse grunnstemmingane. Fleirtona element blir danna gjennom at ein veskler raskt mellom høge og djupe tonar.
Rabih Abou-Khalil, Anouar Brahem og Marcel Khalifé er nokre kjende oud-spelarar.
Påverknad på andre instrument
Ouden blei innført i Spania av maurarane, og danna dermed grunnlaget for utviklinga av den europeiske lutten. Han hadde også mykje å seia for utviklinga av gitaren.
Kjelder
- «oud» i Store norske leksikon, snl.no.
- Denne artikkelen bygger på «Oud» frå Wikipedia på bokmål, og «Oud» frå Wikipedia på engelsk den 17. august 2009.
