[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

6: Różnice pomiędzy wersjami

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Wydarzenia: poprawa linków
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
687 500 edycji
m dr. tech.
 
(Nie pokazano 31 wersji utworzonych przez 18 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|roku|[[6 (ujednoznacznienie)|inne znaczenia]]}}
{{Nagłówek hasła roku}}
{{Nagłówek hasła roku}}


Linia 4: Linia 5:
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* '''Azja'''
* '''Azja'''
** [[Żydzi]] i [[Samarytanie]] doprowadzili do odwołania przez rzymskiego cesarza władcy (etnarchy) [[Judea|Judei]] [[Herod Archelaos|Heroda Archelaosa]], w następstwie czego [[Samaria]], [[Judea]] i [[Idumea]] dostały się pod bezpośredni zarząd [[Rzym]]u.
** [[Żydzi]] i [[Samarytanie]] doprowadzili do odwołania przez rzymskiego cesarza władcy (etnarchy) [[Judea|Judei]] [[Herod Archelaos|Heroda Archelaosa]], który został następnie wygnany do [[Vienne (departament)|Vienne]] w [[Galia|Galii]]. W wyniku tego zdarzeniao [[Samaria (kraina)|Samaria]], [[Judea]] i [[Idumea]] dostały się pod bezpośredni zarząd [[Rzym]]u<ref name=":1" />.
** [[Juda Galilejczyk]] wespół z [[faryzeusze]]m Sadokiem uformował wokół siebie stronnictwo religijno-polityczne [[Zeloci|zelotów]] i wywołał powstanie przeciw spisowi ludności nakazanemu przez [[Kwiryniusz|Publiusza Sulpicjusza Kwiryniusza]], namiestnika [[Syria (prowincja rzymska)|Syrii]], z powodów podatkowych.
** [[Juda Galilejczyk]] wespół z [[faryzeusze]]m Sadokiem uformował wokół siebie stronnictwo religijno-polityczne [[Zeloci|zelotów]] i wywołał powstanie przeciw spisowi ludności nakazanemu przez [[Kwiryniusz|Publiusza Sulpicjusza Kwiryniusza]], namiestnika [[Syria (prowincja rzymska)|Syrii]], z powodów podatkowych. Rewolta została stłumiona, a buntownicy ukrzyżowani, ale w rezultacie narodził się ruch zelotów, którego członkowie uważali Boga judaizmu za jedynego pana.
** [[Annasz syn Setiego|Annasz, syn Setiego]], zastąpił [[Joazar syn Boetosa|Joazara, syna Boetosa]], w funkcji [[Arcykapłan (w Biblii i judaizmie)|arcykapłana]].
** [[Annasz syn Setiego|Annasz, syn Setiego]], zastąpił [[Joazar syn Boetosa|Joazara, syna Boetosa]], w funkcji [[Arcykapłan (w Biblii i judaizmie)|arcykapłana]].
** styczeń – Dochodzi do [[Okultacja|zakrycia]] Marsa przez Księżyc. Z tego powodu niektórzy Chińczycy boją się o życie młodego, schorowanego cesarza [[Han Pingdi]].{{sfn|Klingaman|1990}}
** [[3 lutego]] – Cesarz [[Han Pingdi]] umiera z nieznanych przyczyn w wieku 14 lat; [[Wang Mang]] sam wybiera nowego cesarza, [[Ruzi Ying]]a, który miał 2 lata{{sfn|Klingaman|1990}}.
** Kandydaci na urząd państwowy muszą zdawać egzaminy do służby cywilnej.
** Cesarski klan Liu podejrzewa intencje [[Wang Mang]]a i wznieca agrarne rebelie podczas rządów Ruzi Yinga. Pierwszą z nich kieruje Liu Chong, [[markiz]] Ang-Zong (znany również jako markiz An-chung), z niewielką armią od maja lub czerwca.{{sfn|Klingaman|1990}}
* '''Europa'''
* '''Europa'''
** Cesarz [[Oktawian August]] zorganizował straż nocną i pożarną [[Militia Vigilum|Militię Vigilum]] — najstarszą [[straż pożarna|straż pożarną]] w historii.
** Z powodu katastrofalnego pożaru w Rzymie, Cesarz [[Oktawian August]] zorganizował straż nocną i pożarną [[Militia Vigilum|Militię Vigilum]], którą początkowo tworzyli wyłącznie wyzwoleńcy. Jest to najstarsza [[straż pożarna]] w historii<ref>Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 26.</ref>.
** Z powodu braku żywności w Rzymie Cesarz August podwaja racje zbożowe rozdzielane ludowi, odsyła swoją świtę niewolników i na czas nieokreślony zarządził przerwę w obradach senatu<ref>Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdziały 26-27.</ref>.
⚫
** Armie [[Starożytny Rzym|rzymskie]] pod wodzą [[Tyberiusz]]a i [[Gajusz Sencjusz Saturninus (konsul 19 p.n.e.)|Gajusza Sencjusza Saturninusa]] wkroczyły na ziemie [[Markomanowie|Markomanów]], ale musiały zawrócić po wybuchu powstania [[Panoni|Panonów]] i [[Dalmatowie|Dalmatów]].
** Cesarz August zakłada skarbiec, ''aerarium militare'' (o wartości 170 milionów [[sesterc]]ów), w celu wypłacania premii odchodzącym na emeryturę weteranom legionu. Wypłaty te były finansowane z 5% podatku od spadków, systemu, który przypuszczalnie był sugerowany w pamiętnikach Juliusza Cezara<ref>Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 25.</ref>.
** [[Świątynia Kastora i Polluksa]] zostaje ponownie poświęcona w Rzymie [[Tyberiusz]]owi.
** Z powodu niezadowolenia ludności z pożaru, głodu i nowego podatku wojskowego, w Rzymie doszło do rozruchów. Cesarz August stłumił bunt, natomiast Publiusz Plaucjusz Rufus został oskarżony, ale potem go uniewinniono<ref name=":1">Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 27.</ref>
** (lub [[7]] n.e.): [[Agrypa Postumus]] został zesłany przez Augusta na wysepkę [[Pianosa (Wyspy Toskańskie)|Planazję]] w pobliżu [[Korsyka|Korsyki]].
** Tyberiusz czyni [[Carnuntum]] swoją bazą operacyjną przeciwko [[Marbod]]owi; Rzymski legion ''XX Valeria Victrix'' walczy z Tyberiuszem przeciwko [[Markomanowie|Markomanom]]<ref name=":0">Cassius Dio, The Roman Histories, Book 55, ch 29.</ref>.
⚫
** Armie [[Starożytny Rzym|rzymskie]] pod wodzą [[Tyberiusz]]a i [[Gajusz Sencjusz Saturninus (konsul 19 p.n.e.)|Gajusza Sencjusza Saturninusa]] wkroczyły na ziemie [[Markomanowie|Markomanów]], ale musiały zawrócić po wybuchu [[Powstanie w Panonii|powstania w Panonii]] i powstania [[Dalmatowie|Dalmatów]]<ref name=":0" /><ref name=":2">Velleius Paterculus, Tom 2, rozdział 110.</ref>.
** W Rzymie zorganizowano pobór do wojska w celu stworzenia armii do stłumienia buntu w Panonii. Poboru dokonano wśród wyzwoleńców i niewolników uwolnionych specjalnie w tym celu<ref name=":2" />.
** Tyberiusz wraca z północnej granicy do Illyricum, aby rozpocząć operacje przeciwko buntownikom<ref>Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 30.</ref><ref>Velleius Paterculus, Tom 2, rozdział 111.</ref>.
** Aulus Caecina Severus zostaje mianowany namiestnikiem Mezji. Był on silnie zaangażowany w pierwszch walkach z [[Powstanie w Panonii|powstańcami z Panonii]]<ref>Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 25-30.</ref><ref>Suetonius, The Twelve Caesars, Tiberius, rozdział 9 i 16.</ref>.
** [[Marek Plaucjusz Sylwan]] zostaje namiestnikiem [[Galacja|Galacji]] i [[Pamfilia|Pamfilii]] i tłumi powstanie [[Izauria|Izauryjczyków]] w Pamfilii<ref>Cassius Dio, The Roman Histories, Book 55, ch 28.</ref>.
** Rzymianie zbudowali fort na terenie dzisiejszego [[Wiesbaden]]. Zapisy historyczne dokumentują ciągłe zamieszkiwanie miasta po wzniesieniu tej budowli<ref>Csysz, Walter: Wiesbaden in der Römerzeit. Aalen: Theiss editors, 2000; mentioned by roman poet [[Martial]]: Epigrammata 14, 27.</ref>.
** [[Emilia Lepida (żona Druzusa III)|Emilia Lepida]] poślubiła [[Druzus III|Druzusa III]], swojego kuzyna.
** [[Emilia Lepida (żona Druzusa III)|Emilia Lepida]] poślubiła [[Druzus III|Druzusa III]], swojego kuzyna.
** [[Republika rzymska|Rzymianie]] zdobyli tereny pomiędzy [[Dunaj]]em a pasmem [[Stara Płanina|Starej Płaniny]] (dzisiejsza [[Bułgaria]] i [[Serbia]]) i utworzyli [[Prowincje rzymskie|rzymską prowincję]] [[Mezja|Mezję]] (Moesia).
** [[Republika rzymska|Rzymianie]] zdobyli tereny pomiędzy [[Dunaj]]em a pasmem [[Stara Płanina|Starej Płaniny]] (dzisiejsza [[Bułgaria]] i [[Serbia]]) i utworzyli [[Prowincje rzymskie|rzymską prowincję]] [[Mezja|Mezję]] (Moesia).
** Judea i Mezja stały się prowincjami rzymskimi, po pokonaniu Dardanów.


== Urodzili się ==
== Urodzili się ==
* Gajuszs Manlius Valens, rzymski senator i konsul (zm. [[96]])
⚫
* [[Cezonia]], właśc. ''Milonia Cezonia'', czwarta i ostatnia żona [[Cesarze rzymscy|cesarza]] [[Kaligula|Kaliguli]]
* [[Marek Emiliusz Lepidus (mąż Julii Druzylli)|Marek Emiliusz Lepidus]], polityk rzymski (zm. [[39]])
* [[Klaudiusz Neron Juliusz Cezar]], syn [[Germanik]]a i [[Agrypina Starsza|Agrypiny Starszej]], starszy brat późniejszego cesarza [[Kaligula|Kaliguli]] (zm. [[30]])
* [[Klaudiusz Neron Juliusz Cezar]], syn [[Germanik]]a i [[Agrypina Starsza|Agrypiny Starszej]], starszy brat późniejszego cesarza [[Kaligula|Kaliguli]] (zm. [[30]])
''data przypuszczalna'':

⚫
* [[Cezonia]], właśc. ''Milonia Cezonia'', czwarta i ostatnia żona [[Cesarze rzymscy|cesarza]] [[Kaligula|Kaliguli]] (zm. [[41]])
* [[Jan Ewangelista]], jeden z dwunastu [[apostoł]]ów [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] (zm. [[100]])


== Zmarli ==
== Zmarli ==
* [[Orodes III]], król Partów
* {{NOWY_WPIS_W_SEKCJI_ZMARLI_DODAJ_PO_GWIAZDCE_ZAMIAST_CAŁEJ_TEJ_LINII}}
* [[3 lutego]] – [[Han Pingdi]], chiński cesarz z [[Dynastia Han|dynastii Han]] (ur. [[9 p.n.e.]])
* [[Terencja]], żona [[Cyceron|Marka Tulliusza Cycerona]] (ur. [[98 p.n.e.]])

== Przypisy ==
{{Przypisy}}


{{Commonscat}}
{{Commonscat}}


[[Kategoria:I wiek|*006]]
[[Kategoria:I wiek|*006]]

[[als:0er#Johr 6]]

Aktualna wersja na dzień 18:20, 15 mar 2024

Rok 6 / VI

stulecia: I wiek p.n.e. ~ I wiek ~ II wiek
lata: 5 p.n.e. « 1 « 2 « 3 « 4 « 5 « 6 » 7 » 8 » 9 » 10 » 11 » 16

Wydarzenia

[edytuj | edytuj kod]
  • Azja
    • Żydzi i Samarytanie doprowadzili do odwołania przez rzymskiego cesarza władcy (etnarchy) Judei Heroda Archelaosa, który został następnie wygnany do Vienne w Galii. W wyniku tego zdarzeniao Samaria, Judea i Idumea dostały się pod bezpośredni zarząd Rzymu[1].
    • Juda Galilejczyk wespół z faryzeuszem Sadokiem uformował wokół siebie stronnictwo religijno-polityczne zelotów i wywołał powstanie przeciw spisowi ludności nakazanemu przez Publiusza Sulpicjusza Kwiryniusza, namiestnika Syrii, z powodów podatkowych. Rewolta została stłumiona, a buntownicy ukrzyżowani, ale w rezultacie narodził się ruch zelotów, którego członkowie uważali Boga judaizmu za jedynego pana.
    • Annasz, syn Setiego, zastąpił Joazara, syna Boetosa, w funkcji arcykapłana.
    • styczeń – Dochodzi do zakrycia Marsa przez Księżyc. Z tego powodu niektórzy Chińczycy boją się o życie młodego, schorowanego cesarza Han Pingdi.[2]
    • 3 lutego – Cesarz Han Pingdi umiera z nieznanych przyczyn w wieku 14 lat; Wang Mang sam wybiera nowego cesarza, Ruzi Yinga, który miał 2 lata[2].
    • Kandydaci na urząd państwowy muszą zdawać egzaminy do służby cywilnej.
    • Cesarski klan Liu podejrzewa intencje Wang Manga i wznieca agrarne rebelie podczas rządów Ruzi Yinga. Pierwszą z nich kieruje Liu Chong, markiz Ang-Zong (znany również jako markiz An-chung), z niewielką armią od maja lub czerwca.[2]
  • Europa
    • Z powodu katastrofalnego pożaru w Rzymie, Cesarz Oktawian August zorganizował straż nocną i pożarną Militię Vigilum, którą początkowo tworzyli wyłącznie wyzwoleńcy. Jest to najstarsza straż pożarna w historii[3].
    • Z powodu braku żywności w Rzymie Cesarz August podwaja racje zbożowe rozdzielane ludowi, odsyła swoją świtę niewolników i na czas nieokreślony zarządził przerwę w obradach senatu[4].
    • Cesarz August zakłada skarbiec, aerarium militare (o wartości 170 milionów sesterców), w celu wypłacania premii odchodzącym na emeryturę weteranom legionu. Wypłaty te były finansowane z 5% podatku od spadków, systemu, który przypuszczalnie był sugerowany w pamiętnikach Juliusza Cezara[5].
    • Świątynia Kastora i Polluksa zostaje ponownie poświęcona w Rzymie Tyberiuszowi.
    • Z powodu niezadowolenia ludności z pożaru, głodu i nowego podatku wojskowego, w Rzymie doszło do rozruchów. Cesarz August stłumił bunt, natomiast Publiusz Plaucjusz Rufus został oskarżony, ale potem go uniewinniono[1]
    • (lub 7 n.e.): Agrypa Postumus został zesłany przez Augusta na wysepkę Planazję w pobliżu Korsyki.
    • Tyberiusz czyni Carnuntum swoją bazą operacyjną przeciwko Marbodowi; Rzymski legion XX Valeria Victrix walczy z Tyberiuszem przeciwko Markomanom[6].
    • Armie rzymskie pod wodzą Tyberiusza i Gajusza Sencjusza Saturninusa wkroczyły na ziemie Markomanów, ale musiały zawrócić po wybuchu powstania w Panonii i powstania Dalmatów[6][7].
    • W Rzymie zorganizowano pobór do wojska w celu stworzenia armii do stłumienia buntu w Panonii. Poboru dokonano wśród wyzwoleńców i niewolników uwolnionych specjalnie w tym celu[7].
    • Tyberiusz wraca z północnej granicy do Illyricum, aby rozpocząć operacje przeciwko buntownikom[8][9].
    • Aulus Caecina Severus zostaje mianowany namiestnikiem Mezji. Był on silnie zaangażowany w pierwszch walkach z powstańcami z Panonii[10][11].
    • Marek Plaucjusz Sylwan zostaje namiestnikiem Galacji i Pamfilii i tłumi powstanie Izauryjczyków w Pamfilii[12].
    • Rzymianie zbudowali fort na terenie dzisiejszego Wiesbaden. Zapisy historyczne dokumentują ciągłe zamieszkiwanie miasta po wzniesieniu tej budowli[13].
    • Emilia Lepida poślubiła Druzusa III, swojego kuzyna.
    • Rzymianie zdobyli tereny pomiędzy Dunajem a pasmem Starej Płaniny (dzisiejsza Bułgaria i Serbia) i utworzyli rzymską prowincję Mezję (Moesia).
    • Judea i Mezja stały się prowincjami rzymskimi, po pokonaniu Dardanów.

Urodzili się

[edytuj | edytuj kod]

data przypuszczalna:

Zmarli

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 27.
  2. ↑ a b c Klingaman 1990 ↓.
  3. ↑ Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 26.
  4. ↑ Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdziały 26-27.
  5. ↑ Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 25.
  6. ↑ a b Cassius Dio, The Roman Histories, Book 55, ch 29.
  7. ↑ a b Velleius Paterculus, Tom 2, rozdział 110.
  8. ↑ Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 30.
  9. ↑ Velleius Paterculus, Tom 2, rozdział 111.
  10. ↑ Cassius Dio, The Roman Histories, Tom 55, rozdział 25-30.
  11. ↑ Suetonius, The Twelve Caesars, Tiberius, rozdział 9 i 16.
  12. ↑ Cassius Dio, The Roman Histories, Book 55, ch 28.
  13. ↑ Csysz, Walter: Wiesbaden in der Römerzeit. Aalen: Theiss editors, 2000; mentioned by roman poet Martial: Epigrammata 14, 27.


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=6&oldid=73132550”