Mgławica Klepsydra: Różnice pomiędzy wersjami

Mgławica Klepsydra
	; Mgławica Klepsydra (HST)
Odkrywca	Annie Jump Cannon,; Margaret Mayall
Data odkrycia	1940
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Mucha
Typ	mgławica planetarna
Rektascensja	13h 39m 35,116s
Deklinacja	–67° 22′ 51,45″
Odległość	8000 ly (2500 pc)
Jasność pozorna mgławicy	11,8m
	Charakterystyka fizyczna
	Alternatywne oznaczenia
	MyCn18 (Mayall/Cannon), ESO 97-1
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 10:51, 28 sie 2018

Mgławica Klepsydra (również MyCn18) – młoda dwubiegunowa mgławica planetarna znajdująca się w konstelacji Muchy. Została odkryta przez Annie Jump Cannon i Margaret Mayall podczas ich pracy nad rozszerzoną wersją Katalogu Henry’ego Drapera. W styczniu 1996 roku Raghvendra Sahai i John Trauger z Jet Propulsion Laboratory odkryli na podstawie zdjęć wykonanych w roku 1995 przez kamerę Wide Field and Planetary Camera 2 Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, że obiekt ten ma kształt klepsydry. Mgławica ta jest odległa o około 8000 lat świetlnych od Ziemi.

Kształt Mgławicy Klepsydra wywołał wśród astronomów wiele dyskusji na temat jej powstania. Według jednej z teorii starzejąca się gwiazda o średniej masie zaczęła rozszerzać się do stadium czerwonego olbrzyma. Uciekający gaz i pył początkowo zebrał się w pasie wokół równika gwiazdy. Jednak rosnąca objętość wyrzucanego gazu spowodowała, że pas ścisnął gwiazdę w jej środkowej części, doprowadzając do utworzenia przez coraz szybciej poruszający się gaz kształtu klepsydry. Według innej teorii, gwiazda centralna ma masywne jądro, które zawiera pierwiastki ciężkie oraz wytwarza silne pole magnetyczne. Kształt mgławicy byłby więc wynikiem ograniczenia ruchu przez pole magnetyczne gwiazdy. Według jeszcze innej teorii gwiazda centralna jest układem podwójnym, w którym jeden ze składników jest białym karłem. Wokół środka tego układu powstaje gęsty dysk materii wytworzony przez oddziaływanie elektromagnetyczne obu składników. Dysk ten ściska rozszerzającą się mgławicę, nadając jej obecny kształt.

Mgławica Klepsydra zawiera również jeszcze inne szczegóły, które nie zostały do tej pory wyjaśnione. W jej obrębie znaleziono drugą mgławicę o podobnym kształcie.

W czerwcu 2018 r. w centrum mgławicy odkryto układ podwójny gwiazd odpowiadający za jej kształt^[1].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Odkryto układ podwójny gwiazd w Mgławicy Klepsydra. Urania – Postępy Astronomii, 2018-06-24.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Encyklopedia Wszechświat. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 259. ISBN 978-83-01-14848-5.
Hubble Finds an Hourglass Nebula around a Dying Star (ang.)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Mgławica Klepsydra w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
Mgławica Klepsydra w bazie SIMBAD (ang.)

[1] Odkryto układ podwójny gwiazd w Mgławicy Klepsydra. Urania – Postępy Astronomii, 2018-06-24.

[1]

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
  |       nazwa = Mgławica Klepsydra
  |     zdjęcie = MyCn18-crop.png
- |        opis = Mgławica Klepsydra ([[Kosmiczny Teleskop Hubble'a|HST]])
+ |        opis = Mgławica Klepsydra ([[Kosmiczny Teleskop Hubble’a|HST]])
- |    odkrywca = [[Annie Jump Cannon|Annie Cannon]],<br />[[Margaret Mayall]]
+ |    odkrywca = [[Annie Jump Cannon]],<br />[[Margaret Mayall]]
  |       dzień =
  |         rok = 1940
  |gwiazdozbiór = [[gwiazdozbiór Muchy|Mucha]]
- |         typ = mgławica planetarna
+ |         typ = [[mgławica planetarna]]
  |rektascensja = {{RA|13|39|35,116}}
- |  deklinacja = {{DEC|-67|22|51,45}}
+ |  deklinacja = {{DEC|–67|22|51,45}}
  |      odl_ly = 8000 [[rok świetlny|ly]]
  |      odl_pc = 2500 [[parsek|pc]]
  |     jas_wid = 11,8
  |    rozm_kąt =
  |     wymiary =
  |     jas_abs =
  |        wiek =
  |     alt_ozn = MyCn18 (Mayall/Cannon), ESO 97-1
+ |     commons = Category:MyCn 18
 }}
-'''Mgławica Klepsydra''' (również '''MyCn18''') – młoda [[mgławica planetarna|mgławica protoplanetarna]] znajdująca się w [[gwiazdozbiór|konstelacji]] [[gwiazdozbiór Muchy|Muchy]]. Została odkryta przez [[Annie Jump Cannon]] i [[Margaret Mayall]] natomiast w [[1995]] roku [[Raghvendra Sahai]] i [[John Trauger]] odkryli że obiekt ten ma kształt [[klepsydra|klepsydry]]. [[Mgławica]] ta jest odległa o około 8000 [[rok świetlny|lat świetlnych]] od [[Ziemia|Ziemi]].
+'''Mgławica Klepsydra''' (również '''MyCn18''') – młoda [[Mgławica dwubiegunowa|dwubiegunowa]] [[mgławica planetarna]] znajdująca się w [[gwiazdozbiór Muchy|konstelacji Muchy]]. Została odkryta przez [[Annie Jump Cannon]] i [[Margaret Mayall]] podczas ich pracy nad rozszerzoną wersją [[Katalog Henry’ego Drapera|Katalogu Henry’ego Drapera]]. W styczniu 1996 roku [[Raghvendra Sahai]] i [[John Trauger]] z [[Jet Propulsion Laboratory]] odkryli na podstawie zdjęć wykonanych w roku 1995 przez kamerę [[Wide Field and Planetary Camera 2]] [[Kosmiczny Teleskop Hubble’a|Kosmicznego Teleskopu Hubble’a]], że obiekt ten ma kształt [[klepsydra|klepsydry]]. [[Mgławica]] ta jest odległa o około 8000 [[rok świetlny|lat świetlnych]] od [[Ziemia|Ziemi]].
-Kształt Mgławicy Klepsydra wywołał wśród astronomów wiele dyskusji na temat jej powstania. Według jednej z teorii starzejąca się [[gwiazda]] o średniej masie zaczęła rozszerzać się do stadium [[czerwony olbrzym|czerwonego olbrzyma]]. Uciekający gaz gaz i pył początkowo zebrał się w pasie wokół równika gwiazdy. Jednak rosnąca objętość wyrzucanego gazu spowodowała że pas ścisnął gwiazdę w jej środkowej części doprowadzając do otworzenia przez coraz szybciej poruszający się gaz kształtu klepsydry. Według innej teorii, gwiazda centralna ma masywne jądro, które zawiera pierwiastki ciężkie oraz wytwarza silne pole magnetyczne. Kształt mgławicy byłby więc wynikiem ograniczenia ruchu przez pole magnetyczne gwiazdy. Według jeszcze innej teorii gwiazda centralna jest [[gwiazda podwójna|układem podwójnym]], w którym jeden ze składników jest [[biały karzeł|białym karłem]]. Wokół środka tego układu powstaje gęsty dysk materii wytworzony przez oddziaływanie elektromagnetyczne obu składników. Dysk ten ściska rozszerzającą się mgławicę, nadając jej obecny kształt.
+Kształt Mgławicy Klepsydra wywołał wśród astronomów wiele dyskusji na temat jej powstania. Według jednej z teorii starzejąca się [[gwiazda]] o średniej masie zaczęła rozszerzać się do stadium [[czerwony olbrzym|czerwonego olbrzyma]]. Uciekający gaz i pył początkowo zebrał się w pasie wokół równika gwiazdy. Jednak rosnąca objętość wyrzucanego gazu spowodowała, że pas ścisnął gwiazdę w jej środkowej części, doprowadzając do utworzenia przez coraz szybciej poruszający się gaz kształtu klepsydry. Według innej teorii, gwiazda centralna ma masywne jądro, które zawiera pierwiastki ciężkie oraz wytwarza silne pole magnetyczne. Kształt mgławicy byłby więc wynikiem ograniczenia ruchu przez pole magnetyczne gwiazdy. Według jeszcze innej teorii gwiazda centralna jest [[gwiazda podwójna|układem podwójnym]], w którym jeden ze składników jest [[biały karzeł|białym karłem]]. Wokół środka tego układu powstaje gęsty dysk materii wytworzony przez oddziaływanie elektromagnetyczne obu składników. Dysk ten ściska rozszerzającą się mgławicę, nadając jej obecny kształt.
-Mgławica Klepsydra zawiera również jeszcze inne szczegóły, które nie zostały do tej pory wyjaśnione. W jej obrębie znalezioną drugą mgławicę o podobnym kształcie. Jednak żadna z nich nie jest ustawiona symetrycznie wokół gwiazdy centralnej. Z tego powodu też mgławica ta w dalszym ciągu stanowi ważny obiekt badań.
+Mgławica Klepsydra zawiera również jeszcze inne szczegóły, które nie zostały do tej pory wyjaśnione. W jej obrębie znaleziono drugą mgławicę o podobnym kształcie.
+W czerwcu 2018 r. w centrum mgławicy odkryto układ podwójny gwiazd odpowiadający za jej kształt<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.urania.edu.pl/wiadomosci/odkryto-uklad-podwojny-gwiazd-mglawicy-klepsydra-4479.html | tytuł = Odkryto układ podwójny gwiazd w Mgławicy Klepsydra | opublikowany = [[Urania – Postępy Astronomii]] | data = 2018-06-24}}</ref>.
 == Zobacz też ==
@@ Linia 30: / Linia 33: @@
 * [[Minkowski 2-9]]
 * [[Hamburger Gomeza]]
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
 * {{Cytuj książkę | inni= Praca zbiorowa| tytuł= Encyklopedia Wszechświat| data=2006 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=978-83-01-14848-5 | strony=259}}
+* [http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1996/07/ Hubble Finds an Hourglass Nebula around a Dying Star] {{lang|en}}
 == Linki zewnętrzne ==
+* {{APOD|020615}}
-* [http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap020615.html Astronomiczne zdjęcie dnia]
+* {{simbad|NAME ENGRAVED HOURGLASS NEBULA}}
 [[Kategoria:Gwiazdozbiór Muchy]]
 [[Kategoria:Mgławice planetarne|Klepsydra]]
-[[ca:Nebulosa rellotge de sorra]]
-[[de:Stundenglasnebel]]
-[[en:Hourglass Nebula]]
-[[es:Nebulosa Reloj de Arena]]
-[[ko:모래시계 성운]]
-[[it:Nebulosa Clessidra]]
-[[he:ערפילית שעון החול]]
-[[lb:Sandauer-Niwwel]]
-[[ja:砂時計星雲]]
-[[no:Timeglasståken]]
-[[nn:Timeglaståka]]
-[[pt:Nebulosa da Ampulheta]]
-[[ru:Туманность Песочные часы]]
-[[tr:Kum Saati Bulutsusu]]
-[[zh:沙漏星雲]]