Olesko: Różnice pomiędzy wersjami

Olesko
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Populacja (2006); • liczba ludności	; 2 000
Kod pocztowy	80600
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:31, 2 lip 2014

Zamek w Olesku

Plik:Olesko - Zamek 01.JPG

Zamek w Olesku

Ołtarz z kościoła w Białym Kamieniu w zamku

Klasztor oo. kapucynów, cerkiew

Olesko^[1]^[2] (ukr. Олесько) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie buskim, do 1945 r.^[3] miasto w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie złoczowskim.

W 1629 r. na zamku w Olesku urodził się król Jan III Sobieski.

Położenie

Olesko położone jest 23 km na północ od Złoczowa, 72 km od Lwowa, 5 km od Podhorców przy szosie kijowskiej, nad jednym z ramion Styru, zwanym Liberią.

Historia

Olesko było jedną z najstarszych osad i grodów książąt halicko-wołyńskich. Od 1327 r. przez krótki okres było we władaniu książąt wołyńskich, zaś od 1340 r. wielkich książąt litewskich. W 1366 r. zostało przyłączone do Polski przez króla Kazimierza Wielkiego. W latach 1382-1432 toczyły się o Olesko walki polsko-litewskie, zakończone nadaniem przez króla Władysława grodu za zasługi wojenne rycerzowi Janowi z Sienna. Jan Kamieniecki( syn Marcina, h. Pilawa i Jadwigi Sienieńskiej z Oleska, h. Dębno, (córki Piotra Sienieńskiego, wnuczki Jana z Sienna) miał trzech synów:Wojciecha, Jana i Stanisława, którzy zostali dziedzicami Oleska. Na początku XVI w. było własnością dwóch córek ostatniego z Sienieńskich: Anny Herburtowej i Jadwigi Kamienieckiej. W II połowie XVI w. Kamienieccy sprzedali swoją część Oleska Stanisławowi Żółkiewskiemu. Na początku XVII w. przez małżeństwo córki Żółkiewskiego z wojewodą ruskim, Janem Daniłowiczem (w którego służbie był Michał Chmielnicki, ojciec Bohdana), Olesko przeszło na Daniłowiczów, a w następnym pokoleniu przez Teofilę z Daniłowiczów Sobieską – na Sobieskich. W 1629 r. w Olesku urodził się Jan Sobieski, przyszły król. W 1719 r. hetman Mateusz Rzewuski kupił od królewicza Jakuba Sobieskiego cały klucz oleski. Po I rozbiorze Polski Olesko przejęli Austriacy a ostatni właściciel – Wacław Rzewuski – przeniósł swoją siedzibę do Podhorców. W latach 1772-1918 roku – miasto w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W tym okresie, Olesko zamieszkiwali Polacy i Rusini (ogółem 2623 osób według spisu ludności z 1857). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka loco. W tym roku, właścicielem tabularnym miasta był Dyzma Lityński.

Podczas okupacji pozbawione praw miejskich i włączone do nowej wiejskiej gminy Olesko^[4].

W Olesku urodził sie również Wacław Zaleski – polski folklorysta, poeta, pisarz, krytyk literacki i działacz społeczny.

Zabytki

zamek z przełomu XVI i XVII w., wzniesiony na wzgórzu, założony na planie owalu. Budynek zamkowy dwupiętrowy z basztą w jednym z narożników oraz basztą przybramną, prowadzącą na dziedziniec zamkowy. W latach 80. XVII w. gruntownie odnowiony staraniem króla Jana III. Po I rozbiorze Polski zamieniony przez Austriaków na koszary. W 200 rocznicę Wiktorii Wiedeńskiej, w 1883 r., wykupiony z rąk austriackich. Podczas I wojny światowej poważnie uszkodzony, w latach 30. odnowiony, ponownie uszkodzony podczas II wojny światowej. W latach 1961-1965 odnowiony. Od 1975 r. pełni rolę filii Lwowskiej Galerii Sztuki. W zamku teoretycznie eksponowane powinny być ogromne malowidła batalistyczne z żółkiewskiej fary, upamiętniające zwycięskie bitwy Jana III Sobieskiego i jego pradziada hetmana Stanisława Żółkiewskiego, ale w praktyce niektórych płócien (np. "Bitwy pod Parkanami") nie zaprezentowano nigdy; część z nich znajduje się zresztą w konserwcji w Warszawie.
kościół parafialny pw. św. Trójcy ufundowany w 1545 r. roku przez Jadwigę Kamieniecką. Konsekrowany w 1597 r., co upamiętniała tablica znajdująca się do 1939 r. wewnątrz kościoła. Zobaczyć tu było można również epitafium Jana Daniłowicza, zm. w 1618 r., z ozdobną tarczą z czerwonego marmuru oraz płytę nagrobną wojewody ruskiego Jana Daniłowicza, zm. w 1628 r. Po II wojnie kościół zamieniono na magazyn. Część wyposażenia znajduje się w Lwowskiej Galerii Sztuki. Obecnie w gestii ukraińskiej autokefalicznej cerkwi prawosławnej.
kościół i klasztor oo. kapucynów położony u stóp zamku, ufundowany w 1793 r. przez Józefa Seweryna Rzewuskiego. Po II wojnie szkoła rolnicza. Wnętrze kościoła przebudowano, dzieląc je na dwie kondygnacje. Do ogrodu przeniesiono oranżerię z lwowskiego parku Stryjskiego. W 1980 r. budynki pokapucyńskie przejęła Lwowska Galeria Sztuki. W kościele urządzona została sala konferencyjna a klasztor zaadaptowano na magazyny dzieł sztuki.
synagoga z XVIII w., bardzo zniszczona.

Pobliskie miejscowości

Szablon:Kolumna-podział

↑ Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Lwów: Karol Kwieciński, 1919, s. 94.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 15: Województwo tarnopolskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1923, s. 27.
↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG

Linki zewnętrzne

Olesko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 462 . (1886)
fotografie zamku w Olesku
zdjęcia z Oleska

[1] Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Lwów: Karol Kwieciński, 1919, s. 94.

[2] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 15: Województwo tarnopolskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1923, s. 27.

[3] Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).

[4] Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG

[c-5] zas wojny pozbawione praw miejskich

[b-6] strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939

[a-7] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[A]

[B]

[C]

@@ Linia 59: / Linia 59: @@
 == Historia ==
-Olesko było jedną z najstarszych osad i grodów książąt halicko-wołyńskich. Od [[1327]] r. przez krótki okres było we władaniu książąt wołyńskich, zaś od [[1340]] r. [[Wielkie Księstwo Litewskie|wielkich książąt litewskich]]. W [[1366]] r. zostało przyłączone do Polski przez króla [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]. W latach [[1382]]-[[1432]] toczyły się o Olesko walki polsko-litewskie, zakończone nadaniem przez króla Władysława grodu za zasługi wojenne rycerzowi [[Jan z Sienna|Janowi z Sienna]]. [[Jan Kamieniecki]] miał trzech synów:Wojciecha, Jana i Stanisława, którzy zostali dziedzicami Oleska. Na początku [[XVI wiek|XVI w.]] było własnością dwóch córek ostatniego z Sienieńskich: Anny [[Fryderyk Herburt|Herburtowej]] i Jadwigi Kamienieckiej. W II połowie XVI w. Kamienieccy sprzedali swoją część Oleska [[Stanisław Żółkiewski|Stanisławowi Żółkiewskiemu]]. Na początku [[XVII wiek|XVII w.]] przez małżeństwo córki Żółkiewskiego z wojewodą ruskim, '''Janem Daniłowiczem''' (w którego służbie był Michał Chmielnicki, ojciec [[Bohdan Chmielnicki|Bohdana]]),  Olesko przeszło na Daniłowiczów, a w następnym pokoleniu przez Teofilę z Daniłowiczów Sobieską – na Sobieskich. W [[1629]] r. w Olesku urodził się Jan Sobieski, przyszły król. W [[1719]] r. hetman Mateusz Rzewuski kupił od królewicza [[Jakub Ludwik Sobieski|Jakuba Sobieskiego]] cały klucz oleski. Po [[I rozbiór Polski|I rozbiorze Polski]] Olesko przejęli Austriacy a ostatni właściciel – [[Wacław Piotr Rzewuski|Wacław Rzewuski]] – przeniósł swoją siedzibę do [[Podhorce (Ukraina)|Podhorców]]. W latach [[1772]]-[[1918]] roku – miasto w [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Królestwie Galicji i Lodomerii]] w [[Cesarstwo Austrii|Cesarstwie Austriackim]]. W tym okresie, Olesko zamieszkiwali [[Polacy]] i [[Rusini]] (ogółem 2623 osób według spisu ludności z [[1857]]). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka ''loco''. W tym roku, właścicielem tabularnym miasta był Dyzma Lityński.
+Olesko było jedną z najstarszych osad i grodów książąt halicko-wołyńskich. Od [[1327]] r. przez krótki okres było we władaniu książąt wołyńskich, zaś od [[1340]] r. [[Wielkie Księstwo Litewskie|wielkich książąt litewskich]]. W [[1366]] r. zostało przyłączone do Polski przez króla [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]. W latach [[1382]]-[[1432]] toczyły się o Olesko walki polsko-litewskie, zakończone nadaniem przez króla Władysława grodu za zasługi wojenne rycerzowi [[Jan z Sienna|Janowi z Sienna]].
+[[Jan Kamieniecki]]( syn Marcina, h. Pilawa i Jadwigi Sienieńskiej z Oleska, h. Dębno, (córki Piotra Sienieńskiego, wnuczki Jana z Sienna)  miał trzech synów:Wojciecha, Jana i Stanisława, którzy zostali dziedzicami Oleska. Na początku [[XVI wiek|XVI w.]] było własnością dwóch córek ostatniego z Sienieńskich: Anny [[Fryderyk Herburt|Herburtowej]] i Jadwigi Kamienieckiej. W II połowie XVI w. Kamienieccy sprzedali swoją część Oleska [[Stanisław Żółkiewski|Stanisławowi Żółkiewskiemu]]. Na początku [[XVII wiek|XVII w.]] przez małżeństwo córki Żółkiewskiego z wojewodą ruskim, '''Janem Daniłowiczem''' (w którego służbie był Michał Chmielnicki, ojciec [[Bohdan Chmielnicki|Bohdana]]),  Olesko przeszło na Daniłowiczów, a w następnym pokoleniu przez Teofilę z Daniłowiczów Sobieską – na Sobieskich. W [[1629]] r. w Olesku urodził się Jan Sobieski, przyszły król. W [[1719]] r. hetman Mateusz Rzewuski kupił od królewicza [[Jakub Ludwik Sobieski|Jakuba Sobieskiego]] cały klucz oleski. Po [[I rozbiór Polski|I rozbiorze Polski]] Olesko przejęli Austriacy a ostatni właściciel – [[Wacław Piotr Rzewuski|Wacław Rzewuski]] – przeniósł swoją siedzibę do [[Podhorce (Ukraina)|Podhorców]]. W latach [[1772]]-[[1918]] roku – miasto w [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Królestwie Galicji i Lodomerii]] w [[Cesarstwo Austrii|Cesarstwie Austriackim]]. W tym okresie, Olesko zamieszkiwali [[Polacy]] i [[Rusini]] (ogółem 2623 osób według spisu ludności z [[1857]]). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka ''loco''. W tym roku, właścicielem tabularnym miasta był Dyzma Lityński.
 Podczas okupacji pozbawione praw miejskich i włączone do nowej wiejskiej [[gmina Olesko|gminy Olesko]]<ref>[http://wiki-de.genealogy.net/w/index.php?title=Datei:Generalgouv_gemeindevz_1943.djvu&page=1|''Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG'']</ref>.