[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

Francesco Crispi: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Szablon
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
701 280 edycji
m int.
 
(Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
{{Biogram infobox
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Francesco Crispi
|imię i nazwisko = Francesco Crispi
⚫
|grafika = Francesco Crispi.jpg
|imię i nazwisko org =
|grafika = Francesco Crispi.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = [[4 października]] [[1818]]
|data urodzenia = [[4 października]] [[1818]]
|miejsce urodzenia = [[Ribera]]
|data śmierci = [[11 sierpnia]] [[1901]]
|miejsce urodzenia = [[Ribera]]
|data śmierci = [[11 sierpnia]] [[1901]]
|miejsce śmierci = [[Neapol]]
⚫
|zawód = polityk, prawnik
|miejsce śmierci = [[Neapol]]
|zawód = polityk, prawnik
|narodowość = [[Włosi|włoska]]
|narodowość = [[Włosi|włoska]]
|odznaczenia =
|partia =
|commons = Category:Francesco Crispi
|rodzice =
|małżeństwo =
|odznaczenia =
⚫
|commons = Category:Francesco Crispi
|wikicytaty =
⚫
|www =
}}
}}
'''Francesco Crispi''' (ur. [[4 października]] [[1818]] w [[Ribera|Riberze]], zm. [[11 sierpnia]] [[1901]] w [[Neapol]]u) – włoski polityk i prawnik, uczestnik walk w okresie [[zjednoczenie Włoch|risorgimenta]], dwukrotnie premier.
'''Francesco Crispi''' (ur. [[4 października]] [[1818]] w [[Ribera|Riberze]], zm. [[11 sierpnia]] [[1901]] w [[Neapol]]u) – włoski polityk i prawnik, uczestnik walk w okresie [[zjednoczenie Włoch|risorgimenta]], dwukrotnie premier.


Karierę zawodową rozpoczął jako adwokat w Neapolu. W latach 1848-1849 uczestniczył w walkach rewolucyjnych na terenie [[Królestwo Obojga Sycylii|Królestwa Obojga Sycylii]]<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 73-77.</ref>. Ponieważ wsparł republikańską działalność [[Giuseppe Mazzini]]ego, został wydalony z [[Piemont]]u. Schronienie znalazł na [[Malta|Malcie]], gdzie się ożenił, a później w [[Paryż]]u i w [[Londyn]]ie<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 143-145.</ref>. Do Włoch powrócił w roku 1859, podczas [[Wojna francusko-austriacka|wojny francusko-austriackiej]]. Był jednym z najważniejszych uczestników [[wyprawa tysiąca|wyprawy tysiąca]] zorganizowanej przez [[Giuseppe Garibaldi|Garibaldiego]] przeciwko Królestwu Obojga Sycylii. W roku 1860 współtworzył sycylijski rząd tymczasowy i sprawował na wyspie władzę cywilną<ref>Józef Andrzej Gierowski, ''Historia Włoch'', Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 410.</ref>.
Karierę zawodową rozpoczął jako adwokat w Neapolu. W latach 1848–1849 uczestniczył w walkach rewolucyjnych na terenie [[Królestwo Obojga Sycylii|Królestwa Obojga Sycylii]]<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 73-77.</ref>. Ponieważ wsparł republikańską działalność [[Giuseppe Mazzini]]ego, został wydalony z [[Piemont]]u. Schronienie znalazł na [[Malta|Malcie]], gdzie się ożenił, a później w [[Paryż]]u i w [[Londyn]]ie<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 143-145.</ref>. Do Włoch powrócił w roku 1859, podczas [[Wojna francusko-austriacka|wojny francusko-austriackiej]]. Był jednym z najważniejszych uczestników [[wyprawa tysiąca|wyprawy tysiąca]] zorganizowanej przez [[Giuseppe Garibaldi|Garibaldiego]] przeciwko Królestwu Obojga Sycylii. W roku 1860 współtworzył sycylijski rząd tymczasowy i sprawował na wyspie władzę cywilną<ref>Józef Andrzej Gierowski, ''Historia Włoch'', Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 410.</ref>.


Od roku 1861 działał jako deputowany do pierwszego włoskiego parlamentu, reprezentując skrajną lewicę, ale już w roku 1864 postanowił przyłączyć się do monarchistów. W grudniu 1877 roku objął tekę ministra spraw wewnętrznych w rządzie [[Agostino Depretis|Agostina Depretisa]], jednak w marcu roku 1878 musiał ustąpić ze stanowiska na skutek skandalu obyczajowego i oskarżeń o [[bigamia|bigamię]]<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 458-460.</ref>. Był premierem od stycznia 1887 roku do 31 stycznia 1891 roku, a następnie po [[Giovanni Giolitti|Giovannim Giolittim]], od 15 grudnia 1893 do 4 marca 1896 roku. Zdelegalizował [[Włoska Partia Socjalistyczna|partię socjalistyczną]] i spacyfikował wystąpienia robotników oraz zubożałych chłopów sycylijskich (''fasci rivoluzionari'', 1893-1894)<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 774-777.</ref>. Jako gorący zwolennik polityki [[Otto von Bismarck|Bismarcka]] był orędownikiem [[Trójprzymierze|trójprzymierza]] i zdecydowanym przeciwnikiem Francji<ref>Józef Andrzej Gierowski, ''Historia Włoch'', Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 441.</ref>. Inicjował i wspierał wszelkie działania zmierzające do rozszerzenia ekspansji kolonialnej w Afryce Wschodniej. Po [[Bitwa pod Aduą|klęsce pod Aduą]] musiał podać się do dymisji. Niektórzy historycy uważają, że jego poglądy i styl rządzenia stały się wzorem dla [[Benito Mussolini|Benita Mussoliniego]]<ref>Józef Andrzej Gierowski, ''Historia Włoch'', Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 440.</ref>.
Od roku 1861 działał jako deputowany do pierwszego włoskiego parlamentu, reprezentując skrajną lewicę, ale już w roku 1864 postanowił przyłączyć się do monarchistów. W grudniu 1877 roku objął tekę ministra spraw wewnętrznych w rządzie [[Agostino Depretis|Agostina Depretisa]], jednak w marcu roku 1878 musiał ustąpić ze stanowiska na skutek skandalu obyczajowego i oskarżeń o [[bigamia|bigamię]]<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 458-460.</ref>. Był premierem od stycznia 1887 roku do 31 stycznia 1891 roku, a następnie po [[Giovanni Giolitti|Giovannim Giolittim]], od 15 grudnia 1893 do 4 marca 1896 roku. Zdelegalizował [[Włoska Partia Socjalistyczna|partię socjalistyczną]] i spacyfikował wystąpienia robotników oraz zubożałych chłopów sycylijskich (''fasci rivoluzionari'', 1893-1894)<ref>Christopher Duggan, ''Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi'', Laterza, Roma-Bari 2000, s. 774-777.</ref>. Jako gorący zwolennik polityki [[Otto von Bismarck|Bismarcka]] był orędownikiem [[Trójprzymierze|trójprzymierza]] i zdecydowanym przeciwnikiem Francji<ref>Józef Andrzej Gierowski, ''Historia Włoch'', Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 441.</ref>. Inicjował i wspierał wszelkie działania zmierzające do rozszerzenia ekspansji kolonialnej w Afryce Wschodniej. Po [[Bitwa pod Aduą|klęsce pod Aduą]] musiał podać się do dymisji. Niektórzy historycy uważają, że jego poglądy i styl rządzenia stały się wzorem dla [[Benito Mussolini|Benita Mussoliniego]]<ref>Józef Andrzej Gierowski, ''Historia Włoch'', Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 440.</ref>.

Aktualna wersja na dzień 14:33, 16 lip 2024

Francesco Crispi
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 października 1818
Ribera

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 1901
Neapol

Zawód, zajęcie

polityk, prawnik

Narodowość

włoska

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Francesco Crispi (ur. 4 października 1818 w Riberze, zm. 11 sierpnia 1901 w Neapolu) – włoski polityk i prawnik, uczestnik walk w okresie risorgimenta, dwukrotnie premier.

Karierę zawodową rozpoczął jako adwokat w Neapolu. W latach 1848–1849 uczestniczył w walkach rewolucyjnych na terenie Królestwa Obojga Sycylii[1]. Ponieważ wsparł republikańską działalność Giuseppe Mazziniego, został wydalony z Piemontu. Schronienie znalazł na Malcie, gdzie się ożenił, a później w Paryżu i w Londynie[2]. Do Włoch powrócił w roku 1859, podczas wojny francusko-austriackiej. Był jednym z najważniejszych uczestników wyprawy tysiąca zorganizowanej przez Garibaldiego przeciwko Królestwu Obojga Sycylii. W roku 1860 współtworzył sycylijski rząd tymczasowy i sprawował na wyspie władzę cywilną[3].

Od roku 1861 działał jako deputowany do pierwszego włoskiego parlamentu, reprezentując skrajną lewicę, ale już w roku 1864 postanowił przyłączyć się do monarchistów. W grudniu 1877 roku objął tekę ministra spraw wewnętrznych w rządzie Agostina Depretisa, jednak w marcu roku 1878 musiał ustąpić ze stanowiska na skutek skandalu obyczajowego i oskarżeń o bigamię[4]. Był premierem od stycznia 1887 roku do 31 stycznia 1891 roku, a następnie po Giovannim Giolittim, od 15 grudnia 1893 do 4 marca 1896 roku. Zdelegalizował partię socjalistyczną i spacyfikował wystąpienia robotników oraz zubożałych chłopów sycylijskich (fasci rivoluzionari, 1893-1894)[5]. Jako gorący zwolennik polityki Bismarcka był orędownikiem trójprzymierza i zdecydowanym przeciwnikiem Francji[6]. Inicjował i wspierał wszelkie działania zmierzające do rozszerzenia ekspansji kolonialnej w Afryce Wschodniej. Po klęsce pod Aduą musiał podać się do dymisji. Niektórzy historycy uważają, że jego poglądy i styl rządzenia stały się wzorem dla Benita Mussoliniego[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Christopher Duggan, Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi, Laterza, Roma-Bari 2000, s. 73-77.
  2. ↑ Christopher Duggan, Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi, Laterza, Roma-Bari 2000, s. 143-145.
  3. ↑ Józef Andrzej Gierowski, Historia Włoch, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 410.
  4. ↑ Christopher Duggan, Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi, Laterza, Roma-Bari 2000, s. 458-460.
  5. ↑ Christopher Duggan, Creare la nazione. Vita di Francesco Crispi, Laterza, Roma-Bari 2000, s. 774-777.
  6. ↑ Józef Andrzej Gierowski, Historia Włoch, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 441.
  7. ↑ Józef Andrzej Gierowski, Historia Włoch, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999, s. 440.
Premierzy Włoch
Królestwo Włoch
1861–1946
Republika Włoska
od 1946

Ministrowie spraw zagranicznych Włoch
Królestwo Włoch
Republika Włoska
Przewodniczący Izby Deputowanych Włoch
Królestwo Włoch
(1861–1945)
Republika Włoska
(od 1948)
  • W latach 1939–1944 izba działała pod nazwą Camera dei fasci e delle corporazioni, a w latach 1945–1946 pod nazwą Consulta nazionale. W latach 1946–1948 jednoizbowy parlament działał jako Assemblea Costituente.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Francesco_Crispi&oldid=74283274”