Klon jawor: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.3) (Robot dodał kk:Явор (Габрово облысы) |
dąb szypoulkowy |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DisambigR|gatunku drzewa|[[Stowarzyszenie Klon/Jawor]]}} |
{{DisambigR|gatunku drzewa|[[Stowarzyszenie Klon/Jawor]]}} |
||
{{Takson |
{{Takson indąd szypulkowy |
||
| nazwa = Klon jawor |
|||
| obrazek = Acer pseudoplatanusAA.jpg |
| obrazek = Acer pseudoplatanusAA.jpg |
||
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-02-03 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref> |
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-02-03 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref> |
||
Linia 19: | Linia 18: | ||
| commons = Acer pseudoplatanus |
| commons = Acer pseudoplatanus |
||
}} |
}} |
||
'''Klon jawor''', jawor, klon jaworowy (''Acer pseudoplatanus'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[drzewo|drzewa]] z rodziny [[mydleńcowate|mydleńcowatych]] (''Sapindaceae''). Występuje naturalnie w środkowej [[Europa|Europie]] i północnym [[Kaukaz (łańcuch górski)|Kaukazie]], poza tym zawleczony. |
'''Klon jawor''', jawor, klon jaworowy (''Acer pseudoplatanus'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[drzewo|drzewa]] z rodziny [[mydleńcowate|mydleńcowatych]] (''Sapindaceae''). Występuje naturalnie w środkowej [[Europa|Europie]] i północnym [[Kaukaz (łańcuch górski)|Kaukazie]], poza tym zawleczony. |
||
=== Zasięg geograficzny === |
=== Zasięg geograficzny === |
Wersja z 16:47, 15 lis 2012
Szablon:Takson indąd szypulkowy Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Występuje naturalnie w środkowej Europie i północnym Kaukazie, poza tym zawleczony.
Zasięg geograficzny
Występuje dziko na kontynentach[1]:
- Azja: Turcja, Gruzja, Rosja (Kaukaz Północny)
- Europa: Albania, Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Mołdawia, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Ukraina, Węgry, Włochy
Ponadto introdukowany na inne obszary Europy i Azji, także do Australii, Nowej Zelandii, Ameryki Południowej i na Wyspy Kanaryjskie.
w Polsce występuje głównie w lasach górskich, wyżynnych i mieszanych na pogórzu. Na nizinach zwykle w sztucznych nasadzeniach jako drzewo parkowe i alejowe, rozprzestrzenia się z nasadzeń. Rzadki już tylko w północno-wschodniej części kraju[2].
Morfologia
- Pokrój
- Dorasta do 30 m wysokości. Korona szeroka, wysoko osadzona. Osiąga wiek do 500 lat.
- Pień
- Pień prosty, kora szara, początkowo gładka, potem żłobiona i łuszcząca się. Pędy jednoroczne mają gładką i zieloną korę, starsze gałęzie czerwonawą z korkowymi brodawkami. Drewno białe, ciężkie, nie paczące się.
- Pędy
- W stanie bezlistnym: pąki nakrzyżległe, boczne mniejsze od wierzchołkowych, szpiczasto-jajowate, odstające. Łuski zielone, wąsko, brązowo obrzeżone. Blizny po naprzeciwległych liściach nie stykają się ze sobą. Rdzeń kremowy. Kora ciemnoszara, gładka.
- Liście
- Liście z wierzchu są ciemnozielone i matowe, a od spodu szarozielone (jesienią jasnożółte), delikatnie owłosione na większych nerwach. Są nakrzyżległe, zwykle pięcioklapowe, długoogonkowe, okrągławe, sztywne, u nasady sercowate, z 5 nerwami. Osiągają długość 8–16 cm. Klapy są głęboko wycięte, nieregularnie i grubo piłkowane, spiczaste, u nasady nieco zwężone. Trzy przednie klapy liści są mniej więcej jednakowej wielkości, natomiast obie tylne są wyraźnie mniejsze. Ogonki rynienkowate, nie zawierają przewodów mlecznych.
- Kwiaty
- Żółtawozielone, zebrane w zwisające wiechy przypominające grona. Kwitnie w maju, po rozwinięciu liści.
- Owoce
- Kuliste orzeszki, skrzydełka rozwarte pod kątem ostrym. Dojrzewają we wrześniu i październiku.
Ekologia
Jawor rośnie na wyżynach, 500–1500 m n.p.m. Lubi glebę wilgotną i głęboką (szczególnie mady). Razem z bukiem i jodłą stanowi ważny składnik lasów regla dolnego, pospolity w Sudetach, Karpatach, na południu i zachodzie kraju; gdzie indziej sadzony. Gatunek charakterystyczny dla lasów ze związku Tilio platyphylli-Acerion pseudoplatani[3].
- ↑ Acer pseudoplatanus. [w:] Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory. Beltsville, Maryland. [dostęp 31 marca 2008]. (ang.).
- ↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
<ref>
o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>
, nie był użyty wcześniej w treści.