[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

Lelian (uzurpator): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
JarektBot (dyskusja | edycje)
60 909 edycji
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z de:Laelianus.
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Władca infobox}}
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
⚫
{{Władca infobox
{{źródła|data=2012-01}}
|władca = Lelian
⚫
{{Cesarz rzymski infobox
| Cesarz =Laelianus
|imiona = Ulpius Cornelius Laelianus
⚫
|grafika = Aureus Laelius-RIC 0001 (obverse).jpg
⚫
| Grafika =
|opis grafiki = Portret na [[aureus]]ie typu TEMPORVM FELICITAS
⚫
| Imiona =Ulpius Cornelius Laelianus
| Panował =
|herb =
| Poczet =
|opis herbu =
| Panowanie =269/268
|faksymile =
| Dynastia =
|opis faksymile =
| Urodziny =
|dewiza =
|1. tytuł = [[Cesarze rzymscy|Cesarz rzymski]]
| Śmierć =
|1. sukcesja =
⚫
| Moneta =[[Plik:Aureus Laelius-RIC 0001.jpg|200px]]
| commons =Laelianus
|1. od = luty/marzec [[269]]
|1. do = maj/czerwiec [[269]]
⚫
|1. koronacja =
|1. poprzednik =
|1. następca =
|dynastia =
|data urodzenia =
|miejsce urodzenia =
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =
|ojciec =
|matka =
|rodzeństwo =
|1. związek z =
|1. związek od =
|1. związek do =
|1. dzieci =
|moneta = Antoninianus of Laelianus.jpg
|opis monety = [[bilon (stop)|Bilonowy]] [[antoninian]] Leliana typu VICTORIA AVG(usti) z mennicy w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]]
|odznaczenia =
⚫
|commons = Laelianus
|wikiźródła =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Lelian''' (Lolian<ref group="uwaga>Forma użyta przez [[Trebeliusz Polion|Trebeliusza Poliona]] w ''Historia Augusta''.</ref>), ''Ulpius Cornelius Laelianus''<ref group="uwaga">A. Krawczuk myląco określa go mianem Gajusza Leliana, niepotwierdzonym w źródłach i niestosowanym w opracowaniach (''Poczet cesarzy rzymskich. Dominat'', dz. cyt., s. 574, 106).</ref> – [[starożytny Rzym|rzymski]] uzurpator w zachodniej części [[Cesarstwo Rzymskie|cesarstwa]] w [[269]] n.e., zbuntowany przeciw władzy [[Postumus]]a.
'''Laelianus''', ''Ulpius Cornelius Laelianus'' - uzurpator za panowania [[Cesarze rzymscy|cesarza]] [[Postumus]]a w 269 (268) roku n.e.


Na początku 269 roku wywołał bunt w [[Germania Superior|Górnej Germanii]] wobec autorytarnych rządów Postuma<ref>''Słownik cesarzy rzymskich''. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001, s. 180.</ref> sprawowanych w zachodniej części imperium (na obszarze tzw. [[Cesarstwo galijskie|cesarstwa galijskiego]]). Oblężony przez niego w [[Moguncja|Mogontiacum]], zginął po zdobyciu miasta. Po śmierci ich obu rządy w Germanii objął kolejny uzurpator [[Mariusz (uzurpator)|Mariusz]]<ref>[[Aleksander Krawczuk]]: ''Poczet cesarzy rzymskich. Dominat''. Warszawa: Wydawnictwo "Iskry", 1991, s. 106.</ref>.
⚫
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=1484100|LCCN=n/86/023608|TYP=p}}

Przed wybuchem rebelii przypisuje mu się obecnie pełnienie funkcji [[legat]]a miejscowego [[Lista legionów rzymskich|XXII legionu (''Primigenia'')]] lub nawet namiestnika Germanii Górnej. Przyjmuje się też datowanie na luty-marzec 269 r. jego buntu, który prawdopodobnie ograniczał się jedynie do rejonu Mogontiacum. Na podstawie materiału numizmatycznego długość rządów Leliana oceniana jest na okres najwyżej 2-3 miesięcy<ref>Michel Polfer: Laelianus w ''DIR''.</ref>.

Jako postać historyczna znany jest głównie ze skąpej i powierzchownej informacji w ''[[Historia Augusta]]'' (Trzydziestu pretendentów 5)<ref>''Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana''. Opr. i tłum. [[Hanna Szelest|H. Szelest]]. Warszawa: [[Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”|Czytelnik]], 1966, s. 331-332.</ref>, poza tym ze wzmianek u [[Aureliusz Wiktor|Aureliusza Wiktora]] (''Księga o cezarach'' 33,8) i [[Eutropiusz (historyk)|Eutropiusza]] (''Brewiarium…'' 9,9)<ref>''Brewiaria dziejów rzymskich: Sekstus Aureliusz Wiktor – Eutropiusz – Festus'' (pod red. [[Przemysław Nehring|P. Nehringa]]). Warszawa: [[Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego]], 2010, s. 105, 230, {{ISBN|978-83-235-0416-0}}.</ref>. Panowanie jego poświadczają [[emisja pieniądza|emisje]] – głównie niskowartościowych [[antoninian]]ów, lecz także nielicznie zachowanych monet złotych (np. [[aureus]]ów typu TEMPORVM FELICITAS, VIRTVS MILITVM), wypuszczanych przez [[Germania|germańskie]] mennice w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]] (''Colonia Agrippina'') i [[Moguncja|Moguncji]] (''Mogontiacum'') bądź w [[Trewir]]ze (''Augusta Treverorum'')<ref>Björn Ralph Kankelfitz: ''Römische Münzen von Pompejus bis Romulus''. Augsburg: Battenberg, 1996, s. 353.</ref>.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.roman-emperors.org/laelianu.htm Michel Polfer: Laelianus. W ''De Imperatoribus Romanis''] {{lang|en}} [dostęp 2022-01-06]

⚫
{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Cesarze galijscy]]
[[Kategoria:Cesarze galijscy]]
[[Kategoria:Uzurpatorzy i samozwańczy cesarze rzymscy]]

Aktualna wersja na dzień 12:15, 20 gru 2023

Lelian
Ulpius Cornelius Laelianus
Ilustracja
Portret na aureusie typu TEMPORVM FELICITAS
Cesarz rzymski
Okres

od luty/marzec 269
do maj/czerwiec 269

Moneta
moneta
Bilonowy antoninian Leliana typu VICTORIA AVG(usti) z mennicy w Kolonii
Multimedia w Wikimedia Commons

Lelian (Lolian[a]), Ulpius Cornelius Laelianus[b] – rzymski uzurpator w zachodniej części cesarstwa w 269 n.e., zbuntowany przeciw władzy Postumusa.

Na początku 269 roku wywołał bunt w Górnej Germanii wobec autorytarnych rządów Postuma[1] sprawowanych w zachodniej części imperium (na obszarze tzw. cesarstwa galijskiego). Oblężony przez niego w Mogontiacum, zginął po zdobyciu miasta. Po śmierci ich obu rządy w Germanii objął kolejny uzurpator Mariusz[2].

Przed wybuchem rebelii przypisuje mu się obecnie pełnienie funkcji legata miejscowego XXII legionu (Primigenia) lub nawet namiestnika Germanii Górnej. Przyjmuje się też datowanie na luty-marzec 269 r. jego buntu, który prawdopodobnie ograniczał się jedynie do rejonu Mogontiacum. Na podstawie materiału numizmatycznego długość rządów Leliana oceniana jest na okres najwyżej 2-3 miesięcy[3].

Jako postać historyczna znany jest głównie ze skąpej i powierzchownej informacji w Historia Augusta (Trzydziestu pretendentów 5)[4], poza tym ze wzmianek u Aureliusza Wiktora (Księga o cezarach 33,8) i Eutropiusza (Brewiarium… 9,9)[5]. Panowanie jego poświadczają emisje – głównie niskowartościowych antoninianów, lecz także nielicznie zachowanych monet złotych (np. aureusów typu TEMPORVM FELICITAS, VIRTVS MILITVM), wypuszczanych przez germańskie mennice w Kolonii (Colonia Agrippina) i Moguncji (Mogontiacum) bądź w Trewirze (Augusta Treverorum)[6].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Forma użyta przez Trebeliusza Poliona w Historia Augusta.
  2. ↑ A. Krawczuk myląco określa go mianem Gajusza Leliana, niepotwierdzonym w źródłach i niestosowanym w opracowaniach (Poczet cesarzy rzymskich. Dominat, dz. cyt., s. 574, 106).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Słownik cesarzy rzymskich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001, s. 180.
  2. ↑ Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Dominat. Warszawa: Wydawnictwo "Iskry", 1991, s. 106.
  3. ↑ Michel Polfer: Laelianus w DIR.
  4. ↑ Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Opr. i tłum. H. Szelest. Warszawa: Czytelnik, 1966, s. 331-332.
  5. ↑ Brewiaria dziejów rzymskich: Sekstus Aureliusz Wiktor – Eutropiusz – Festus (pod red. P. Nehringa). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 105, 230, ISBN 978-83-235-0416-0.
  6. ↑ Björn Ralph Kankelfitz: Römische Münzen von Pompejus bis Romulus. Augsburg: Battenberg, 1996, s. 353.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lelian_(uzurpator)&oldid=72268957”