[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

Różowe: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 386 046 edycji
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Kenraiz (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
105 527 edycji
→‎Systematyka: drobne redakcyjne
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Takson infobox
{{Takson infobox
| nazwa = Różowe
|nazwa = Różowe
| obrazek = Eucalyptus leucoxylon1.jpg
|grafika = Eucalyptus leucoxylon1.jpg
| opis obrazka = [[Eukaliptus]] ''Eucalyptus leucoxylon''
|opis grafiki = [[Eukaliptus]] ''Eucalyptus leucoxylon''
|alt grafiki =
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-02-03 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
|systematyka ref = <ref name="apweb" />
|domena=[[eukarionty]]
|domena = [[eukarionty]]
|królestwo=[[rośliny]]
|klad1= [[rośliny naczyniowe]]
|królestwo = [[rośliny]]
|klad3= [[rośliny nasienne]]
|klad1 = [[rośliny naczyniowe]]
|klad3 = [[rośliny nasienne]]
|klasa= [[okrytonasienne]]
|klasa = [[okrytonasienne]]
|klad5= klad różowych
|klad5 = różowe
| łacina = Rosidae
|nazwa łacińska = Rosidae
| autor = [[Armen Takhtajan|Takht.]],
|autor = [[Armen Takhtajan|Takht.]],
| cytat = Sist. Filog. Cvetk. Rast.: 264. 4 Feb 1967
|cytat = Sist. Filog. Cvetk. Rast.: 264. 4 Feb 1967
| wikispecies = Rosoideae
|synonimy =
|wikispecies = Rosoideae
|commons =
}}
}}
[[Plik:Mountainavens2.jpg|thumb|250px|[[Dębik ośmiopłatkowy]], ''Dryas octopetala'']]
[[Plik:Mountainavens2.jpg|thumb|250px|[[Dębik ośmiopłatkowy]], ''Dryas octopetala'']]
'''Różowe''' – grupa roślin w zależności od ujęcia systematycznego stanowiąca [[takson]] określonej [[kategoria systematyczna|rangi systematycznej]] lub [[klad]] spokrewnionych (pochodzących od wspólnego przodka) roślin w [[kladogram]]ie [[taksonomia filogenetyczna|taksonomii filogenetycznej]]. W pierwszym wypadku grupa ta umieszczana była w randze [[podklasa (biologia)|podklasy]] (''Rosidae'' Takht.) m.in. w [[System Cronquista|systemie Cronquista]] (1981), [[System Takhtajana|Takhtajana]] (1997) i [[system Reveala|Reveala]] (1999 i 2007). W [[system APG I|systemie APG I]] (1998) mianem różowych (''rosids'') określony został klad, który w miarę poznawania powiązań filogenetycznych był później precyzowany przez [[system APG II]] i na [[Angiosperm Phylogeny Website]]. Współcześnie za różowe uważa się rośliny mające wspólnego przodka, którego najbliższymi krewnymi (kladem siostrzanym) są [[winoroślowce]] (''Vitales''). [[Synapomorfia|Synapomorficzne]] cechy tej grupy to: wydłużony [[zalążek]], zduplikowany [[genom]], dysunkcyjny gen infA w [[Chloroplastowy DNA|DNA chloroplastydowym]] oraz brak mitochondrialnego [[intron]]u coxII.i3<ref name=autonazwa1>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2009-05-07 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>. Należą tu rośliny o zdrewniałych [[łodyga]]ch ([[drzewo|drzewa]] i [[krzew]]y), [[roślina zielna|rośliny zielne]]. Należy do niej 16 rzędów roślin okrytonasiennych.
'''Różowe''' – grupa roślin w zależności od ujęcia systematycznego stanowiąca [[takson]] określonej [[kategoria systematyczna|rangi systematycznej]] lub [[klad]] spokrewnionych (pochodzących od wspólnego przodka) roślin w [[kladogram]]ie [[taksonomia filogenetyczna|taksonomii filogenetycznej]]. W pierwszym wypadku grupa ta umieszczana była w randze [[klasa (biologia)|podklasy]] (''Rosidae'' Takht.) m.in. w [[System Cronquista|systemie Cronquista]] (1981), [[System Takhtajana|Takhtajana]] (1997) i [[system Reveala|Reveala]] (1999 i 2007). W [[system APG I|systemie APG I]] (1998) mianem różowych (''rosids'') określony został klad, który w miarę poznawania powiązań filogenetycznych był później precyzowany przez [[system APG II]] i na [[Angiosperm Phylogeny Website]]. Współcześnie za różowe uważa się rośliny mające wspólnego przodka, którego najbliższymi krewnymi (kladem siostrzanym) są [[winoroślowce]] (''Vitales'')<ref name=apweb/>. W systemie Ruggiero i in. (2015) różowe wraz z winoroślowcami tworzą nadrząd [[różopodobne]] ''Rosanae''<ref name=ruggiero>{{Ruggiero |data dostępu = 2021-03-03}}</ref>.
[[Synapomorfia|Synapomorficzne]] cechy tej grupy to: wydłużony [[zalążek]], zduplikowany [[genom]], dysunkcyjny gen infA w [[Chloroplastowy DNA|DNA chloroplastydowym]] oraz brak mitochondrialnego [[intron]]u coxII.i3<ref name=autonazwa1>{{Angiosperm Phylogeny Website |data dostępu = 2009-05-07}}</ref>. Należą tu rośliny o zdrewniałych [[łodyga]]ch ([[drzewo|drzewa]] i [[krzew]]y), [[roślina zielna|rośliny zielne]]. Należy do niej 16 rzędów roślin okrytonasiennych.


'''Różowe''' (''Rosoideae'') to także nazwa podrodziny [[różowate|różowatych]].
'''Różowe''' (''Rosoideae'') to także nazwa podrodziny [[różowate|różowatych]].
Linia 26: Linia 31:
== Systematyka ==
== Systematyka ==
; Pozycja systematyczna różowych na tle [[dwuliścienne właściwe|dwuliściennych właściwych]] (''eudicots''):
; Pozycja systematyczna różowych na tle [[dwuliścienne właściwe|dwuliściennych właściwych]] (''eudicots''):
{{Klad
| style = font-size:100%;line-height:90%
| 1 = [[Wczesne dwuliścienne|←]]
| 1.1 = [[jaskrowce]] ''Ranunculales''
| 1.2.1 = [[srebrnikowce]] ''Proteales''
| 1.2.2.1 = [[trochodendronowce]] ''Trochodendrales''
| 1.2.2.2.1 = [[bukszpanowce]] ''Buxales''
| 1.2.2.2.2.1 = [[parzeplinowce]] ''Gunnerales''
| 1.2.2.2.2.2.1 = [[ukęślowce]] ''Dilleniales''
| 1.2.2.2.2.2.2.1 = [[skalnicowce]] ''Saxifragales''
| 1.2.2.2.2.2.2.2.1 = [[winoroślowce]] ''Vitales''
| 1.2.2.2.2.2.2.2.label2 = →
| 1.2.2.2.2.2.2.2.2 = '''klad różowych'''
| 1.2.2.2.2.2.3.1 = ''[[Berberidopsidales]]''
| 1.2.2.2.2.2.3.2.1 = [[sandałowce]] ''Santalales''
| 1.2.2.2.2.2.3.2.2.1 = [[goździkowce]] ''Caryophyllales''
| 1.2.2.2.2.2.3.2.2.label2 = [[astrowe|→]]
| 1.2.2.2.2.2.3.2.2.2 = [[astrowe|klad astrowych]]
}}


; Podział różowych na rzędy i ich relacje filogenetyczne:
{{Klad | style=font-size:100%;line-height:90%
| label1=[[Wczesne dwuliścienne|←]]
| 1={{Klad
| 1=[[jaskrowce]] ''Ranunculales''
| 2={{Klad
| 1=[[srebrnikowce]] ''Proteales''
| 2={{Klad
| 1=[[trochodendronowce]] ''Trochodendrales''
| 2={{Klad
| 1=[[bukszpanowce]] ''Buxales''
| 2={{Klad
| 1=[[parzeplinowce]] ''Gunnerales''
| 2={{Klad
| 1=[[ukęślowce]] ''Dilleniales''
| 2={{Klad
| 1=[[skalnicowce]] ''Saxifragales''
| 2={{klad
| label2=→
| 1=[[winoroślowce]] ''Vitales''
| 2='''klad różowych'''
}} }}
| 3={{Klad
|1=''[[Berberidopsidales]]''
| 2={{klad
| 1=[[sandałowce]] ''Santalales''
| 2={{Klad
| label2=[[astrowe|→]]
| 1=[[goździkowce]] ''Caryophyllales''
| 2=[[astrowe|klad astrowych]]
}} }} }} }} }} }} }} }} }} }}

; Podział na rzędy i relacja filogenetyczna różowych:
Kladogram na podstawie zaktualizowanego na podstawie [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] [[system APG III|systemu APG III]] (2009). Dwa główne klady opisane tu w ślad za APweb jako ''Fabidae'' i ''Malvidae'' w systemach APG I i II opisywane były odpowiednio jako różowe właściwe I i II (eurosids I i II, ew. rosids I i II)<ref name=apweb/>.
Kladogram na podstawie zaktualizowanego na podstawie [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] [[system APG III|systemu APG III]] (2009). Dwa główne klady opisane tu w ślad za APweb jako ''Fabidae'' i ''Malvidae'' w systemach APG I i II opisywane były odpowiednio jako różowe właściwe I i II (eurosids I i II, ew. rosids I i II)<ref name=apweb/>.
{{Klad

{{Klad | style=font-size:100%;line-height:90%
| style = font-size:100%;line-height:90%
| 1.1 = ''Fabidae''
| 1={{Klad
| 1.1.1 = [[parolistowce]] ''Zygophyllales''
| label1=''Fabidae''
| 1.1.2.1.1 = [[dławiszowce]] ''Celastrales''
| label2=''Malvidae''
| 1.1.2.1.2.1 = [[malpigiowce]] ''Malpighiales''
| 1={{Klad
| 1=[[parolistowce]] ''Zygophyllales''
| 1.1.2.1.2.2 = [[szczawikowce]] ''Oxalidales''
| 1.1.2.2.1 = [[bobowce]] ''Fabales''
| 2={{Klad
| 1.1.2.2.2.1 = [[różowce]] ''Rosales''
| 1={{Klad
| 1=[[dławiszowce]] ''Celastrales''
| 1.1.2.2.2.2.1 = [[dyniowce]] ''Cucurbitales''
| 1.1.2.2.2.2.2 = [[bukowce]] ''Fagales''
| 2={{Klad
| 1=[[malpigiowce]] ''Malpighiales''
| 1.2 = ''Malvidae''
| 2=[[szczawikowce]] ''Oxalidales''
| 1.2.1.1 = [[bodziszkowce]] ''Geraniales''
| 1.2.1.2 = [[mirtowce]] ''Myrtales''
}} }}
| 1.2.2.1 = ''[[Crossosomatales]]''
| 2={{Klad
| 1=[[bobowce]] ''Fabales''
| 1.2.2.2.1 = ''[[Picramniales]]''
| 1.2.2.2.2.1 = [[mydleńcowce]] ''Sapindales''
| 2={{Klad
| 1.2.2.2.2.2.1 = ''[[Huerteales]]''
| 1=[[różowce]] ''Rosales''
| 1.2.2.2.2.2.2.1 = [[ślazowce]] ''Malvales''
| 2={{Klad
| 1=[[dyniowce]] ''Cucurbitales''
| 1.2.2.2.2.2.2.2 = [[kapustowce]] ''Brassicales''
}}
| 2=[[bukowce]] ''Fagales''
}} }} }} }} }}
| 2={{Klad
| 1={{Klad
| 1=[[bodziszkowce]] ''Geraniales''
| 2=[[mirtowce]] ''Myrtales''
}}
| 2={{Klad
| 1=''[[Crossosomatales]]''
| 2={{Klad
| 1=''[[Picramniales]]''
| 2={{Klad
| 1=[[mydleńcowce]] ''Sapindales''
| 2={{Klad
| 1=''[[Huerteales]]''
| 2={{Klad
| 1=[[ślazowce]] ''Malvales''
| 2=[[kapustowce]] ''Brassicales''
}} }} }} }} }} }} }} }}


; Podział według [[System Takhtajana|systemu Takhtajana]] (1997):
; Podział według [[System Takhtajana|systemu Takhtajana]] (1997):
Linia 154: Linia 129:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy|
<ref name="apweb">{{Angiosperm Phylogeny Website |data dostępu = 2010-02-03}}</ref>
}}

{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Okrytonasienne]]
[[Kategoria:Okrytonasienne]]

Aktualna wersja na dzień 00:27, 8 paź 2023

Różowe
Ilustracja
Eukaliptus Eucalyptus leucoxylon
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

różowe

Nazwa systematyczna
Rosidae Takht.,
Sist. Filog. Cvetk. Rast.: 264. 4 Feb 1967
Systematyka w Wikispecies
Dębik ośmiopłatkowy, Dryas octopetala

Różowe – grupa roślin w zależności od ujęcia systematycznego stanowiąca takson określonej rangi systematycznej lub klad spokrewnionych (pochodzących od wspólnego przodka) roślin w kladogramie taksonomii filogenetycznej. W pierwszym wypadku grupa ta umieszczana była w randze podklasy (Rosidae Takht.) m.in. w systemie Cronquista (1981), Takhtajana (1997) i Reveala (1999 i 2007). W systemie APG I (1998) mianem różowych (rosids) określony został klad, który w miarę poznawania powiązań filogenetycznych był później precyzowany przez system APG II i na Angiosperm Phylogeny Website. Współcześnie za różowe uważa się rośliny mające wspólnego przodka, którego najbliższymi krewnymi (kladem siostrzanym) są winoroślowce (Vitales)[1]. W systemie Ruggiero i in. (2015) różowe wraz z winoroślowcami tworzą nadrząd różopodobne Rosanae[2].

Synapomorficzne cechy tej grupy to: wydłużony zalążek, zduplikowany genom, dysunkcyjny gen infA w DNA chloroplastydowym oraz brak mitochondrialnego intronu coxII.i3[3]. Należą tu rośliny o zdrewniałych łodygach (drzewa i krzewy), rośliny zielne. Należy do niej 16 rzędów roślin okrytonasiennych.

Różowe (Rosoideae) to także nazwa podrodziny różowatych.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Liście
Blaszki całe lub podzielone (często pierzastozłożone).
Kwiaty
Mają okwiat zróżnicowany na kielich i koronę, czasem okwiat jest pojedynczy lub zanika. Korona prawie zawsze jest wolnopłatkowa. U form prymitywnych przeważają kwiaty promieniste, często są grzbieciste, co jest związane z owadopylnością. Wiele roślin ma miodniki, często w postaci krążka u podstawy słupka.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna różowych na tle dwuliściennych właściwych (eudicots)
←

jaskrowce Ranunculales




srebrnikowce Proteales




trochodendronowce Trochodendrales




bukszpanowce Buxales




parzeplinowce Gunnerales




ukęślowce Dilleniales




skalnicowce Saxifragales




winoroślowce Vitales


→

klad różowych






Berberidopsidales




sandałowce Santalales




goździkowce Caryophyllales


→

klad astrowych











Podział różowych na rzędy i ich relacje filogenetyczne

Kladogram na podstawie zaktualizowanego na podstawie APweb systemu APG III (2009). Dwa główne klady opisane tu w ślad za APweb jako Fabidae i Malvidae w systemach APG I i II opisywane były odpowiednio jako różowe właściwe I i II (eurosids I i II, ew. rosids I i II)[1].


Fabidae

parolistowce Zygophyllales





dławiszowce Celastrales




malpigiowce Malpighiales



szczawikowce Oxalidales






bobowce Fabales




różowce Rosales




dyniowce Cucurbitales



bukowce Fagales







Malvidae


bodziszkowce Geraniales



mirtowce Myrtales





Crossosomatales




Picramniales




mydleńcowce Sapindales




Huerteales




ślazowce Malvales



kapustowce Brassicales









Podział według systemu Takhtajana (1997)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-03] (ang.).
  2. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  3. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-07] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Różowe&oldid=71469768”