Rada Europejska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne techniczne |
m Przenoszę szablon {{Polityka UE}} na koniec (WP:AR) |
||
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Nie mylić z|[[Rada Unii Europejskiej|Radą Unii Europejskiej]] ani [[Rada Europy|Radą Europy]]}} |
{{Nie mylić z|[[Rada Unii Europejskiej|Radą Unii Europejskiej]] ani [[Rada Europy|Radą Europy]]}} |
||
{{Dopracować|więcej przypisów=2024-05}} |
|||
{{Organizacja międzynarodowa infobox |
{{Organizacja międzynarodowa infobox |
||
|nazwa_polska = Rada Europejska |
|nazwa_polska = Rada Europejska |
||
Linia 21: | Linia 22: | ||
|www = https://www.consilium.europa.eu/pl/ |
|www = https://www.consilium.europa.eu/pl/ |
||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
[[Plik:Europa building.jpg|mały|240x240px|[[Europa (budynek)|Budynek ''Europa'']], w której mieści się siedziba Rady Europejskiej]] |
[[Plik:Europa building.jpg|mały|240x240px|[[Europa (budynek)|Budynek ''Europa'']], w której mieści się siedziba Rady Europejskiej]] |
||
'''Rada Europejska''' ({{ang.|European Council}}) – instytucja [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] mająca za zadanie wyznaczanie kierunków jej rozwoju i polityki. |
'''Rada Europejska''' ({{ang.|European Council}}) – instytucja [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] mająca za zadanie wyznaczanie kierunków jej rozwoju i polityki. |
||
Linia 37: | Linia 37: | ||
Rada Europejska składa się z [[Głowa państwa|głów państw]] lub [[Premier|szefów rządów]] państw członkowskich (większość państw jest aktualnie reprezentowana przez premierów, z wyjątkiem Cypru, Francji, Litwy i Rumunii, które są reprezentowane przez prezydentów<ref name="skład">{{Cytuj |url = https://www.consilium.europa.eu/en/european-council/members/ |tytuł = {{J|en|Members of the European Council – Consilium}} |opublikowany = www.consilium.europa.eu |data dostępu = 2018-10-25}}</ref>) oraz jej [[Przewodniczący Rady Europejskiej|przewodniczącego]] (wybieranego przez Radę Europejską na 2,5-letnią kadencję) i [[Przewodniczący Komisji Europejskiej|przewodniczącego Komisji Europejskiej]]. W jej pracach bierze też udział [[wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa]]. Jeśli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, by każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji jeden z członków Komisji. Rada Europejska może zaprosić na swe posiedzenie [[Przewodniczący Parlamentu Europejskiego|przewodniczącego Parlamentu Europejskiego]]. |
Rada Europejska składa się z [[Głowa państwa|głów państw]] lub [[Premier|szefów rządów]] państw członkowskich (większość państw jest aktualnie reprezentowana przez premierów, z wyjątkiem Cypru, Francji, Litwy i Rumunii, które są reprezentowane przez prezydentów<ref name="skład">{{Cytuj |url = https://www.consilium.europa.eu/en/european-council/members/ |tytuł = {{J|en|Members of the European Council – Consilium}} |opublikowany = www.consilium.europa.eu |data dostępu = 2018-10-25}}</ref>) oraz jej [[Przewodniczący Rady Europejskiej|przewodniczącego]] (wybieranego przez Radę Europejską na 2,5-letnią kadencję) i [[Przewodniczący Komisji Europejskiej|przewodniczącego Komisji Europejskiej]]. W jej pracach bierze też udział [[wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa]]. Jeśli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, by każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji jeden z członków Komisji. Rada Europejska może zaprosić na swe posiedzenie [[Przewodniczący Parlamentu Europejskiego|przewodniczącego Parlamentu Europejskiego]]. |
||
{| class="wikitable sortable" |
{| class="wikitable sortable" |
||
|+ Członkowie Rady Europejskiej (stan na |
|+ Członkowie Rady Europejskiej (stan na 11 sierpnia 2024) |
||
|- |
|- |
||
! Osoba ||class=unsortable| Zdjęcie || Funkcja ||colspan="2"| Partia europejska || Partia krajowa |
! Osoba ||class=unsortable| Zdjęcie || Funkcja ||colspan="2"| Partia europejska || Partia krajowa |
||
Linia 70: | Linia 70: | ||
|- |
|- |
||
| [[Dimityr Gławczew]] |
| [[Dimityr Gławczew]] |
||
| [[Plik:Dimitar Glavchev |
| [[Plik:Dimitar Glavchev 2024.jpg|centruj|126x126px]] |
||
| {{flaga|BGR}} [[Premierzy Bułgarii|premier Bułgarii]] |
| {{flaga|BGR}} [[Premierzy Bułgarii|premier Bułgarii]] |
||
!style="background:silver; color:white;"| |
!style="background:silver; color:white;"| |
||
Linia 104: | Linia 104: | ||
| [[Socialdemokraterne]] |
| [[Socialdemokraterne]] |
||
|- |
|- |
||
| [[ |
| [[Kristen Michal]] |
||
| [[Plik: |
| [[Plik:Kristen Michal 2023 (cropped).jpg|centruj|150x150px]] |
||
| {{flaga|EST}} [[premier Estonii]] |
| {{flaga|EST}} [[premier Estonii]] |
||
!style="background:yellow; color:black;"| |
!style="background:yellow; color:black;"| |
||
Linia 122: | Linia 122: | ||
| {{flaga|FRA}} [[Lista prezydentów Francji|prezydent Francji]] |
| {{flaga|FRA}} [[Lista prezydentów Francji|prezydent Francji]] |
||
!style="background:yellow; color:black;"| |
!style="background:yellow; color:black;"| |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| [[Renaissance (Francja)|En Marche!]] |
| [[Renaissance (Francja)|En Marche!]] |
||
|- |
|- |
||
Linia 139: | Linia 139: | ||
| [[Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza]] |
| [[Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza]] |
||
|- |
|- |
||
| [[ |
| [[Dick Schoof]] |
||
| [[Plik: |
| [[Plik:Directeur-generaal AIVD Dick Schoof (cropped).jpg|centruj|133x133px]] |
||
| {{flaga|NLD}} [[Premierzy Holandii|premier Holandii]] |
| {{flaga|NLD}} [[Premierzy Holandii|premier Holandii]] |
||
!style="background: |
!style="background:silver; color:black;"| |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| niezależny |
|||
| [[Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji]] |
|||
|- |
|- |
||
| [[Simon Harris]] |
| [[Simon Harris]] |
||
Linia 212: | Linia 212: | ||
| [[Plik:Robert Fico 2017.jpg|centruj|141x141px]] |
| [[Plik:Robert Fico 2017.jpg|centruj|141x141px]] |
||
| {{flaga|SVK}} [[Premierzy Słowacji|premier Słowacji]] |
| {{flaga|SVK}} [[Premierzy Słowacji|premier Słowacji]] |
||
!style="background: |
!style="background:silver; color:black;"| |
||
⚫ | |||
| [[Partia Europejskich Socjalistów]] |
|||
| [[Kierunek – Socjalna Demokracja|SMER-SD]] |
| [[Kierunek – Socjalna Demokracja|SMER-SD]] |
||
|- |
|- |
||
Linia 219: | Linia 219: | ||
| [[Plik:Robert Golob - 52114942369 (cropped) v2.jpg|centruj|100x148px]] |
| [[Plik:Robert Golob - 52114942369 (cropped) v2.jpg|centruj|100x148px]] |
||
| {{flaga|SLO}} [[Premierzy Słowenii|premier Słowenii]] |
| {{flaga|SLO}} [[Premierzy Słowenii|premier Słowenii]] |
||
!style="background: |
!style="background:yellow; color:black;"| |
||
| [[Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy]] |
|||
⚫ | |||
| [[Ruch Wolności]] |
| [[Ruch Wolności]] |
||
|- |
|- |
||
Linia 233: | Linia 233: | ||
| [[Plik:Viktor Orbán 2018.jpg|centruj|100x148px]] |
| [[Plik:Viktor Orbán 2018.jpg|centruj|100x148px]] |
||
| {{flaga|HUN}} [[Premierzy Węgier|premier Węgier]] |
| {{flaga|HUN}} [[Premierzy Węgier|premier Węgier]] |
||
!style="background: |
!style="background:#301c5c; color:white;"| |
||
| [[Patrioci za Europą]] |
|||
| niezrzeszony |
|||
| [[Fidesz]] |
| [[Fidesz]] |
||
|- |
|- |
||
Linia 287: | Linia 287: | ||
{{Rada Europejska}} |
{{Rada Europejska}} |
||
⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
Aktualna wersja na dzień 10:53, 3 wrz 2024
Język roboczy | |
---|---|
Siedziba | |
Członkowie |
prezydenci/premierzy 27 państw+ |
Przewodniczący Rady Europejskiej | |
Utworzenie |
[1961], 1974, 1977, 1983, 1987, 1993, 2009 |
Strona internetowa |
Rada Europejska (ang. European Council) – instytucja Unii Europejskiej mająca za zadanie wyznaczanie kierunków jej rozwoju i polityki.
Historia Rady Europejskiej
[edytuj | edytuj kod]Rada Europejska wywodzi się z nieformalnych spotkań szefów rządów państw członkowskich wspólnot europejskich (tzw. spotkania na szczycie) odbywanych nieregularnie od 1961. Ich inicjatorem był Charles de Gaulle. W czasie konferencji na szczycie w Paryżu w dniach 9 i 10 grudnia 1974 zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotkań i nazwano je Radą Europejską, pod silnym wpływem Valéry’ego Giscarda d’Estainga (ówczesnego prezydenta Francji). Pierwsze posiedzenie Rady miało miejsce w Dublinie w marcu 1975. Spotkania Rady odbywały się odtąd średnio 2 lub 3 razy w roku: raz na pół roku w państwie sprawującym aktualnie prezydencję, zaś ewentualne dodatkowe obrady zwykle w Brukseli.
Kolejnym krokiem w formalizacji spotkań na szczycie była Deklaracja londyńska przyjęta podczas obrad Rady Europejskiej w 1977. Określono wtedy między innymi liczebność delegacji towarzyszących głowom państw lub rządów, sposób wydawania oficjalnych komunikatów i przygotowywania porządku dziennego obrad. Ważne postanowienia dotyczące Rady zawierała również uroczysta deklaracja o Unii Europejskiej, uchwalona 19 czerwca 1983 w Stuttgarcie.
Rada Europejska początkowo nie miała umocowania międzynarodowoprawnego. Podstawę traktatową jej funkcjonowania stworzył dopiero Jednolity akt europejski, który wszedł w życie w 1987. Traktat z Maastricht, ustanawiający Unię Europejską, zmienił umocowanie Rady, która w 1993 stała się organem UE, a nie wspólnot. Z formalnego punktu widzenia Rada Europejska była wtedy jedynym organem Unii Europejskiej – inne główne instytucje były nadal organami wspólnot europejskich, z których Unia jedynie korzystała.
Traktat lizboński[1] potwierdził status Rady Europejskiej jako instytucji Unii Europejskiej, dokonał jednak pewnych zmian proceduralnych.
Skład
[edytuj | edytuj kod]Rada Europejska składa się z głów państw lub szefów rządów państw członkowskich (większość państw jest aktualnie reprezentowana przez premierów, z wyjątkiem Cypru, Francji, Litwy i Rumunii, które są reprezentowane przez prezydentów[2]) oraz jej przewodniczącego (wybieranego przez Radę Europejską na 2,5-letnią kadencję) i przewodniczącego Komisji Europejskiej. W jej pracach bierze też udział wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Jeśli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, by każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji jeden z członków Komisji. Rada Europejska może zaprosić na swe posiedzenie przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
Przewodniczący Rady Europejskiej
[edytuj | edytuj kod]Tryb działania
[edytuj | edytuj kod]Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza. Gdy wymaga tego sytuacja, przewodniczący Rady Europejskiej może podjąć decyzję o zwołaniu nadzwyczajnego posiedzenia. Rada Europejska podejmuje decyzje zazwyczaj w drodze konsensusu, jednak traktaty przewidują kilka sytuacji, kiedy podejmuje decyzje w drodze głosowania. Przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Komisji nie biorą udziału w głosowaniu. W razie głosowania każdy z członków Rady Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo od co najwyżej jednego pozostałego członka. Rada Europejska podejmuje większością zwykłą decyzje w sprawach proceduralnych i uchwala regulamin wewnętrzny.
Uprawnienia
[edytuj | edytuj kod]Głównym zadaniem Rady Europejskiej jest nadawanie impulsów do rozwoju i określanie ogólnych kierunków i priorytetów politycznych. Ma więc w tym zakresie charakter stricte polityczny. Traktaty przyznały jednak Radzie Europejskiej szereg uprawnień szczegółowych, nie tylko politycznych.
Rada Europejska określa strategiczne cele w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz podejmuje w tym zakresie niezbędne decyzje. Rada Europejska może jednomyślnie podjąć decyzję o ustanowieniu wspólnej europejskiej obrony[3]. Rada Europejska posiada także uprawnienia decyzyjne w niektórych kwestiach związanych z przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
Państwo uznające, że projekt aktu prawnego Unii mógłby naruszyć podstawowe aspekty jego systemu zabezpieczenia społecznego lub wymiaru sprawiedliwości, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. Procedura prawodawcza ulega wtedy zawieszeniu. Jeśli Rada Europejska nie znajdzie rozwiązania kompromisowego w tym zakresie, procedura prawodawcza ulega zakończeniu.
Rada Europejska ma też istotny wpływ na proces przyjmowania nowych członków – określa bowiem ogólne wytyczne co do negocjacji z państwem kandydującym. Analogiczne wytyczne formułuje w przypadku negocjacji z państwem pragnącym z Unii wystąpić.
Rada Europejska stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji lub 1/3 państw członkowskich, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić poważne i stałe naruszenie wartości demokratycznych lub praw człowieka w jednym z państw członkowskich. Państwo zainteresowane nie bierze udziału w głosowaniu. W takim przypadku Rada Unii Europejskiej może zawiesić niektóre prawa takiego państwa.
Rada Europejska określa również kolejność sprawowania prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Ma również prawo określenia kolejności rotacji stanowisk komisarzy w sytuacji, gdy komisarzy jest mniej niż państw członkowskich.
Rada Europejska posiada także istotne kompetencje kreacyjne – władzę wybierania pewnych organów i instytucji UE. M.in.
- wybiera przewodniczącego Rady Europejskiej,
- mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (za zgodą przewodniczącego Komisji),
- wskazuje, biorąc pod uwagę wynik wyborów do Parlamentu Europejskiego, kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej (wybieranego przez Parlament Europejski),
- mianuje zatwierdzony przez Parlament Europejski skład Komisji,
- wybiera prezesa, wiceprezesa i członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego.
Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Instytucje Unii Europejskiej [online] [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ Members of the European Council – Consilium [online], www.consilium.europa.eu [dostęp 2018-10-25] .
- ↑ K. Wojtaszczyk: Integracja europejska. Wstęp, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne Warszawa 2006, s. 95–98, ISBN 83-60501-05-X.