[go: nahoru, domu]

Przejdź do zawartości

Rada Europejska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ilustracja siedziby
drobne merytoryczne, drobne techniczne
Linia 94: Linia 94:
| {{flaga|CZE}} [[Premierzy Czech|premier Czech]]
| {{flaga|CZE}} [[Premierzy Czech|premier Czech]]
! style="background-color:darkblue; color:white;" |
! style="background-color:darkblue; color:white;" |
| [[Sojusz Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]
| [[Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]
| [[Obywatelska Partia Demokratyczna]]
| [[Obywatelska Partia Demokratyczna]]
|-
|-
Linia 192: Linia 192:
| {{flaga|POL}} [[Premierzy Polski|premier Polski]]
| {{flaga|POL}} [[Premierzy Polski|premier Polski]]
! style="background-color:darkblue; color:white;" |
! style="background-color:darkblue; color:white;" |
| [[Sojusz Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]
| [[Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]
| [[Prawo i Sprawiedliwość]]
| [[Prawo i Sprawiedliwość]]
|-
|-
Linia 241: Linia 241:
| {{flaga|ITA}} [[Premierzy Włoch|premier Włoch]]
| {{flaga|ITA}} [[Premierzy Włoch|premier Włoch]]
! style="background-color:darkblue; color:white;" |
! style="background-color:darkblue; color:white;" |
| [[Sojusz Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]
| [[Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]
| [[Bracia Włosi]]
| [[Bracia Włosi]]
|-
|-
Linia 249: Linia 249:
{{colorbox|#3399FF}} [[Europejska Partia Ludowa]]<br />
{{colorbox|#3399FF}} [[Europejska Partia Ludowa]]<br />
{{colorbox|gold}} [[Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy]]<br />
{{colorbox|gold}} [[Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy]]<br />
{{colorbox|#0054A5}} [[Sojusz Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]<br />
{{colorbox|#0054A5}} [[Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów]]<br />
{{colorbox|maroon}} [[Partia Europejskiej Lewicy]]<br />
{{colorbox|maroon}} [[Partia Europejskiej Lewicy]]<br />
{{colorbox|gray}} niezależni]]
{{colorbox|gray}} niezależni]]

Wersja z 11:51, 7 lut 2023

Rada Europejska
European Council
Logotyp / flaga
Język roboczy

angielski

Siedziba

Bruksela

Członkowie

prezydenci/premierzy 27 państw+

Przewodniczący Rady Europejskiej

Charles Michel

Utworzenie

[1961], 1974, 1977, 1983, 1987, 1993, 2009

Strona internetowa
Budynek Europa, w której mieści się siedziba Rady Europejskiej

Rada Europejska (ang. European Council) – instytucja Unii Europejskiej mająca za zadanie wyznaczanie kierunków jej rozwoju i polityki.

Historia Rady Europejskiej

Rada Europejska wywodzi się z nieformalnych spotkań szefów rządów państw członkowskich wspólnot europejskich (tzw. spotkania na szczycie) odbywanych nieregularnie od 1961. Ich inicjatorem był Charles de Gaulle. W czasie konferencji na szczycie w Paryżu w dniach 9 i 10 grudnia 1974 zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotkań i nazwano je Radą Europejską, pod silnym wpływem Valéry’ego Giscarda d’Estainga (ówczesnego prezydenta Francji). Pierwsze posiedzenie Rady miało miejsce w Dublinie w marcu 1975. Spotkania Rady odbywały się odtąd średnio 2 lub 3 razy w roku: raz na pół roku w państwie sprawującym aktualnie prezydencję, zaś ewentualne dodatkowe obrady zwykle w Brukseli.

Kolejnym krokiem w formalizacji spotkań na szczycie była Deklaracja londyńska przyjęta podczas obrad Rady Europejskiej w 1977. Określono wtedy między innymi liczebność delegacji towarzyszących głowom państw lub rządów, sposób wydawania oficjalnych komunikatów i przygotowywania porządku dziennego obrad. Ważne postanowienia dotyczące Rady zawierała również uroczysta deklaracja o Unii Europejskiej, uchwalona 19 czerwca 1983 w Stuttgarcie.

Rada Europejska początkowo nie miała umocowania międzynarodowoprawnego. Podstawę traktatową jej funkcjonowania stworzył dopiero Jednolity akt europejski, który wszedł w życie w 1987. Traktat z Maastricht, ustanawiający Unię Europejską, zmienił umocowanie Rady, która w 1993 stała się organem UE, a nie wspólnot. Z formalnego punktu widzenia Rada Europejska była wtedy jedynym organem Unii Europejskiej – inne główne instytucje były nadal organami wspólnot europejskich, z których Unia jedynie korzystała.

Traktat lizboński[1] potwierdził status Rady Europejskiej jako instytucji Unii Europejskiej, dokonał jednak pewnych zmian proceduralnych.

Skład

Rada Europejska składa się z głów państw lub szefów rządów państw członkowskich (większość państw jest aktualnie reprezentowana przez premierów, z wyjątkiem Cypru, Francji, Litwy i Rumunii, które są reprezentowane przez prezydentów[2]) oraz jej przewodniczącego (wybieranego przez Radę Europejską na 2,5-letnią kadencję) i przewodniczącego Komisji Europejskiej. W jej pracach bierze też udział wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Jeśli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, by każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji jeden z członków Komisji. Rada Europejska może zaprosić na swe posiedzenie przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.

Członkowie Rady Europejskiej (stan na 17 grudnia 2022)
Osoba Zdjęcie Funkcja Partia europejska Partia krajowa
Charles Michel
Unia Europejska przewodniczący Rady Europejskiej Odnówmy Europę Ruch Reformatorski
Ursula von der Leyen
Unia Europejska przewodniczący Komisji Europejskiej Europejska Partia Ludowa Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna
Karl Nehammer
Austria kanclerz Austrii Europejska Partia Ludowa Austriacka Partia Ludowa
Alexander De Croo
Belgia premier Belgii Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy Flamandzcy Liberałowie i Demokraci
Gyłyb Donew
Bułgaria premier Bułgarii niezrzeszony niezależny
Andrej Plenković
Chorwacja premier Chorwacji Europejska Partia Ludowa Chorwacka Wspólnota Demokratyczna
Nikos Anastasiadis
Cypr prezydent Cypru Europejska Partia Ludowa Zgromadzenie Demokratyczne
Petr Fiala
Czechy premier Czech Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów Obywatelska Partia Demokratyczna
Mette Frederiksen
Dania premier Danii Partia Europejskich Socjalistów Socialdemokraterne
Kaja Kallas
Estonia premier Estonii Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy Estońska Partia Reform
Sanna Marin
Finlandia premier Finlandii Partia Europejskich Socjalistów Socjaldemokratyczna Partia Finlandii
Emmanuel Macron
Francja prezydent Francji niezrzeszony En Marche!
Kyriakos Mitsotakis
Grecja premier Grecji Europejska Partia Ludowa Nowa Demokracja
Pedro Sánchez
Hiszpania premier Hiszpanii Partia Europejskich Socjalistów Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza
Mark Rutte
Holandia premier Holandii Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji
Leo Varadkar
Irlandia premier Irlandii Europejska Partia Ludowa Fine Gael
Gitanas Nausėda
Litwa prezydent Litwy niezrzeszony niezależny
Xavier Bettel
Luksemburg premier Luksemburga Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy Partia Demokratyczna
Arturs Krišjānis Kariņš
Łotwa premier Łotwy Europejska Partia Ludowa Jedność
Robert Abela
Malta premier Malty Partia Europejskich Socjalistów Partia Pracy
Olaf Scholz
Niemcy kanclerz Niemiec Partia Europejskich Socjalistów Socjaldemokratyczna Partia Niemiec
Mateusz Morawiecki
Polska premier Polski Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów Prawo i Sprawiedliwość
António Costa
Portugalia premier Portugalii Partia Europejskich Socjalistów Partia Socjalistyczna
Klaus Iohannis
Rumunia prezydent Rumunii Europejska Partia Ludowa niezależny
Eduard Heger
Słowacja premier Słowacji Europejska Partia Ludowa Zwyczajni Ludzie i Niezależne Osobistości
Robert Golob
Słowenia premier Słowenii niezrzeszony Ruch Wolności
Ulf Kristersson
Szwecja premier Szwecji Europejska Partia Ludowa Umiarkowana Partia Koalicyjna
Viktor Orbán
Węgry premier Węgier niezrzeszony Fidesz
Giorgia Meloni
Włochy premier Włoch Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów Bracia Włosi
Członkowie Rady Europejskiej według przynależności partyjnej
    Partia Europejskich Socjalistów
    Europejska Partia Ludowa
    Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy
    Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów
    Partia Europejskiej Lewicy
    niezależni

Przewodniczący Rady Europejskiej

Tryb działania

Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza. Gdy wymaga tego sytuacja, przewodniczący Rady Europejskiej może podjąć decyzję o zwołaniu nadzwyczajnego posiedzenia. Rada Europejska podejmuje decyzje zazwyczaj w drodze konsensusu, jednak traktaty przewidują kilka sytuacji, kiedy podejmuje decyzje w drodze głosowania. Przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Komisji nie biorą udziału w głosowaniu. W razie głosowania każdy z członków Rady Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo od co najwyżej jednego pozostałego członka. Rada Europejska podejmuje większością zwykłą decyzje w sprawach proceduralnych i uchwala regulamin wewnętrzny.

Uprawnienia

Głównym zadaniem Rady Europejskiej jest nadawanie impulsów do rozwoju i określanie ogólnych kierunków i priorytetów politycznych. Ma więc w tym zakresie charakter stricte polityczny. Traktaty przyznały jednak Radzie Europejskiej szereg uprawnień szczegółowych, nie tylko politycznych.

Rada Europejska określa strategiczne cele w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz podejmuje w tym zakresie niezbędne decyzje. Rada Europejska może jednomyślnie podjąć decyzję o ustanowieniu wspólnej europejskiej obrony[3]. Rada Europejska posiada także uprawnienia decyzyjne w niektórych kwestiach związanych z przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

Państwo uznające, że projekt aktu prawnego Unii mógłby naruszyć podstawowe aspekty jego systemu zabezpieczenia społecznego lub wymiaru sprawiedliwości, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. Procedura prawodawcza ulega wtedy zawieszeniu. Jeśli Rada Europejska nie znajdzie rozwiązania kompromisowego w tym zakresie, procedura prawodawcza ulega zakończeniu.

Rada Europejska ma też istotny wpływ na proces przyjmowania nowych członków – określa bowiem ogólne wytyczne co do negocjacji z państwem kandydującym. Analogiczne wytyczne formułuje w przypadku negocjacji z państwem pragnącym z Unii wystąpić.

Rada Europejska stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji lub 1/3 państw członkowskich, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić poważne i stałe naruszenie wartości demokratycznych lub praw człowieka w jednym z państw członkowskich. Państwo zainteresowane nie bierze udziału w głosowaniu. W takim przypadku Rada Unii Europejskiej może zawiesić niektóre prawa takiego państwa.

Rada Europejska określa również kolejność sprawowania prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Ma również prawo określenia kolejności rotacji stanowisk komisarzy w sytuacji, gdy komisarzy jest mniej niż państw członkowskich.

Rada Europejska posiada także istotne kompetencje kreacyjne – władzę wybierania pewnych organów i instytucji UE. M.in.

  • wybiera przewodniczącego Rady Europejskiej
  • mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (za zgodą przewodniczącego Komisji)
  • wskazuje, biorąc pod uwagę wynik wyborów do Parlamentu Europejskiego, kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej (wybieranego przez Parlament Europejski)
  • mianuje zatwierdzony przez Parlament Europejski skład Komisji
  • wybiera prezesa, wiceprezesa i członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego

Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczych.

Przypisy

  1. Instytucje Unii Europejskiej [online] [dostęp 2017-11-26].
  2. Members of the European Council - Consilium [online], www.consilium.europa.eu [dostęp 2018-10-25].
  3. K. Wojtaszczyk: Integracja europejska. Wstęp, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne Warszawa 2006, s. 95-98, ISBN 83-60501-05-X.

Linki zewnętrzne