[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

Richard Burton: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
400 368 edycji
m Noc iguany - poprawiam linkowania
M.Bucka (dyskusja | edycje)
89 edycji
m →‎Życie osobiste: R. Burton i L. Taylor adoptowali niemiecką sierotę, dziewczynkę, Marie. Liza byla dzieckiem Mike'a Todda, adoptowana przez Burtona.
Linia 45: Linia 45:
Był pięciokrotnie żonaty. 5 lutego 1949 roku poślubił Sybil Williams<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=106582048|tytuł=Sybil Williams Christopher (1929-2013)|opublikowany=Find A Grave Memorial|język=en|data dostępu=2017-03-21}}</ref>. Mieli dwie córki, Kate (ur. 10 września 1957)<ref>{{IMDb|osoba|0123632|Kate Burton}}</ref> i Jessicę (ur. 1959), która cierpiała na [[Autyzm dziecięcy|autyzm]]<ref>{{IMDb|osoba|0123736|Sybil Williams}}</ref>. 5 grudnia 1963 roku doszło do rozwodu.
Był pięciokrotnie żonaty. 5 lutego 1949 roku poślubił Sybil Williams<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=106582048|tytuł=Sybil Williams Christopher (1929-2013)|opublikowany=Find A Grave Memorial|język=en|data dostępu=2017-03-21}}</ref>. Mieli dwie córki, Kate (ur. 10 września 1957)<ref>{{IMDb|osoba|0123632|Kate Burton}}</ref> i Jessicę (ur. 1959), która cierpiała na [[Autyzm dziecięcy|autyzm]]<ref>{{IMDb|osoba|0123736|Sybil Williams}}</ref>. 5 grudnia 1963 roku doszło do rozwodu.


Do historii przeszedł jego burzliwy romans z ikoną kina [[Elizabeth Taylor]]<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=67312270|tytuł=Elizabeth Taylor (1932-2011)|opublikowany=Find A Grave Memorial|język=en|data dostępu=2017-03-21}}</ref>, z którą ożenił się 15 marca 1964 roku. Mieli córkę Liza Todd (ur. 6 sierpnia 1957)<ref>{{IMDb|osoba|0123654|Liza Todd}}</ref>. Obydwoje wystąpili później jako para aktorska w 9. filmach, które były olbrzymimi sukcesami kasowymi, w tym ''[[Poskromienie złośnicy (film 1967)|Poskromienie złośnicy]]'' (''The Taming of the Shrew'', 1966). Para rozwiodła się w 26 czerwca 1974 roku, po raz kolejny pobrała 10 października 1975 i rok później - 29 lipca 1976 - rozstała na zawsze.
Do historii przeszedł jego burzliwy romans z ikoną kina [[Elizabeth Taylor]]<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=67312270|tytuł=Elizabeth Taylor (1932-2011)|opublikowany=Find A Grave Memorial|język=en|data dostępu=2017-03-21}}</ref>, z którą ożenił się 15 marca 1964 roku. Mieli adoptowaną córkę, Marie Burton. Richard Burton, adoptowal równiez córkę Liz Taylor i Mike'a Todda, Lizę<ref group="Ur. 6 sierpnia 1957 r. Córka Liz Taylor i Mike' Todda, adoptowana przez Richarda Burtona.">{{IMDb|osoba|0123654|Liza Todd}}</ref>. Obydwoje wystąpili później jako para aktorska w 9. filmach, które były olbrzymimi sukcesami kasowymi, w tym ''[[Poskromienie złośnicy (film 1967)|Poskromienie złośnicy]]'' (''The Taming of the Shrew'', 1966). Para rozwiodła się w 26 czerwca 1974 roku, po raz kolejny pobrała 10 października 1975 i rok później - 29 lipca 1976 - rozstała na zawsze.


21 sierpnia 1976 roku poślubił Susan Hunt, z którą się rozwiódł w roku 1982. Po raz ostatni wziął ślub 3 lipca 1983 roku z Sally Hay.
21 sierpnia 1976 roku poślubił Susan Hunt, z którą się rozwiódł w roku 1982. Po raz ostatni wziął ślub 3 lipca 1983 roku z Sally Hay.

Wersja z 08:48, 19 paź 2017

Richard Burton
Ilustracja
Richard Burton (1953)
Imię i nazwisko

Richard Walter Jenkins Jr.

Data i miejsce urodzenia

10 listopada 1925
Pontrhydyfen, Neath Port Talbot, Walia

Data i miejsce śmierci

5 sierpnia 1984
Genewa, Szwajcaria

Zawód

aktor, producent, reżyser

Współmałżonek

Sybil Williams
(1949-1963; rozwód)
Elizabeth Taylor
(1964-1974; rozwód)
(1975-1976; rozwód)
Suzy Miller
(1976-1982; rozwód)
Sally Hay
(1983-1984; jego śmierć)

Lata aktywności

1944–1984

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Richard Burton, właśc. Richard Walter Jenkins Jr.[1] (ur. 10 listopada 1925 w Pontrydyfen, zm. 5 sierpnia 1984 w Genewie) – walijski aktor, jeden z największych gwiazdorów światowego kina powojennego. Był sześciokrotnie nominowany do Oscara.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Pontrhydyfen w hrabstwie Neath Port Talbot, w południowej Walii. Był dwunastym z trzynaściorga dzieci biednego walijskiego górnika Richarda Waltera Jenkinsa Sr. (1876-1957) i Edith Maude Jenkins (z domu Thomas; 1883-1927)[2], która pracowała jako barmanka w pubie Miner's Arms, gdzie poznała swojego przyszłego męża. Richard miał zaledwie dwa lata, kiedy - sześć dni po urodzeniu Grahama, trzynastego dziecka rodziny - jego matka zmarła. Jej śmierć była wynikiem zakażeń poporodowych. Po śmierci matki, jego starsza siostra Richarda Cecilii i jej mąż Elfed James, także górnik, wzięli go pod opiekę do dzielnicy podmiejskiej Port Talbot w Taibach, gdzie zamieszkał z ich dwiema córkami, Marian i Rhianon. Inną ważną postacią w wczesnym życiu Richarda był o 19 lat starszy brat Ifor, górnik, który w młodym Richardzie rozwijał pasję do rugby. Pomimo, że Richard grał również w krykieta, tenisa i tenisa stołowego, piłka nożna i rugby stały się jego największym zainteresowaniem[3].

W wieku od pięciu do ośmiu lat uczęszczał do Eastern Primary School, a następnie od 8 do 12 lat do tej samej szkoły dla chłopców. W marcu 1937 r. został przyjęty do Port Talbot Secondary School, gdzie zainteresował się czytaniem poezji, literaturą angielską i walijską. Dorabiał m.in. jako doręczyciel gazet. Dzięki pomocy Philipa Burtona otrzymał stypendium na Uniwersytecie Oksfordzki, gdzie studiował aktorstwo[4].

Kariera

Swoje nazwisko przyjął od swojego byłego nauczyciela, Philipa Burtona. W 1943 roku wystąpił jako profesor Henry Higgins w szkolnym przedstawieniu George’a Bernarda Shawa Pigmalion. Romans w pięciu aktach. Potem 22 listopada 1943 roku trafił do Royal Court Theatre w Liverpoolu w spektaklu Druidzi (The Druid's Rest) w niewielkiej roli starszego brata, Glana, a następnie w styczniu 1944 roku do St Martin's Theatre w Londynie. W czasie II wojny światowej wstąpił do Royal Navy. Rozpoczął swoją karierę aktorską od udziału jako Morgan Evans w filmie telewizyjnym BBC Kukurydza jest zielona (The Corn Is Green, 1946). Potem zadebiutował na kinowym ekranie w dwóch dramatach: Ostatnie dni Dolwyn (The Last Days of Dolwyn, 1949) jako Gareth z Edith Evans i Teraz Barabas (Now Barabbas, 1949) jako Paddy u boku Cedrica Hardwicke'a. Pod koniec lat pięćdziesiątych pojawiał się w kilku brytyjskich filmach.

Od 1949 grał w teatrach, głównie w rolach szekspirowskich, które krytycy i publiczność bardzo wysoko oceniali. W 1951 roku otrzymał Theatre World Award za występ w inscenizacji Christophera Fry The Lady’s Not for Burning, a za rolę króla Artura w broadwayowskim Alana Jaya Lernera Camelot (1960) zdobył Tony Award[5].

Jednak prawdziwą popularność i nominację do Oscara przyniosły mu role w filmach amerykańskich Henry’ego Kostera: dreszczowcu Moja kuzynka Rachela (My Cousin Rachel, 1952) w roli Philipa Ashleya (Złoty Glob) z Olivią de Havilland i biblijnym dramacie Tunika (The Robe, 1953) jako Marcellus Gallio. Był Winstonem Churchillem w serialu dokumentalnym American Broadcasting Company The Valiant Years (1960). Gwiazdorem światowego formatu uczyniła go kreacja Marka Antoniusza w megaprodukcji Joseph L. Mankiewicz Kleopatra (Cleopatra, 1963) z Elizabeth Taylor.

W 1970 roku został uhonorowany Orderem Imperium Brytyjskiego, przyznawanym obywatelom brytyjskim, którzy przyczynili się do rozsławienia Wielkiej Brytanii na całym świecie.

Kolejne nominacje do Oscara zdobył za postać Thomasa Becketa w dramacie historycznym Becket (1964) z Johnem Gielgudem i Peterem O’Toole, jako brytyjski szpieg Alec Leamas w dreszczowcu Martina Ritta Ze śmiertelnego zimna (The Spy Who Came in from the Cold, 1965), jako George w czarnej komedii Mike’a Nicholsa Kto się boi Virginii Woolf? (Who’s Afraid of Virginia Woolf?, 1966) wg Edwarda Albee, za rolę króla Anglii Henryka VIII w dramacie kostiumowym Charlesa Jarrotta Anna tysiąca dni (Anne of the Thousand Days, 1969) oraz jako wybitny lekarz psychiatra Martin Dysart w dramacie psychologicznym Sidneya Lumeta Jeździec (Equus, 1977) wg sztuki Petera Shaffera Equus.

W latach 70. grywał głównie w filmach sensacyjnych, w tym Powstrzymać Rommla (Raid on Rommel, 1970) jako kpt. Alex Foster, Tylko dla orłów (Where Eagles Dare, 1971), Człowiek klanu (Klansman, 1974) lub Dzikie gęsi (The Wild Geese, 1978) i sequelu Dzikie gęsi 2 (Wild Geese II, 1985) jako pułkownik Allen Faulkner. Jego ostatnią wielką rolą była kreacja O’Briena w filmie 1984 (Nineteen Eighty-Four, 1984). Widać w niej było walkę aktora z postępującą chorobą. Jego organizm był wyniszczonego przez alkohol i papierosy. Jednak Burton z uporem ignorował zalecenia lekarzy. Zmarł 5 sierpnia 1984 roku w Genewie w Szwajcarii. Miał 58 lat.

Życie osobiste

Był pięciokrotnie żonaty. 5 lutego 1949 roku poślubił Sybil Williams[6]. Mieli dwie córki, Kate (ur. 10 września 1957)[7] i Jessicę (ur. 1959), która cierpiała na autyzm[8]. 5 grudnia 1963 roku doszło do rozwodu.

Do historii przeszedł jego burzliwy romans z ikoną kina Elizabeth Taylor[9], z którą ożenił się 15 marca 1964 roku. Mieli adoptowaną córkę, Marie Burton. Richard Burton, adoptowal równiez córkę Liz Taylor i Mike'a Todda, Lizę[Ur. 6 sierpnia 1957 r. Córka Liz Taylor i Mike' Todda, adoptowana przez Richarda Burtona. 1]. Obydwoje wystąpili później jako para aktorska w 9. filmach, które były olbrzymimi sukcesami kasowymi, w tym Poskromienie złośnicy (The Taming of the Shrew, 1966). Para rozwiodła się w 26 czerwca 1974 roku, po raz kolejny pobrała 10 października 1975 i rok później - 29 lipca 1976 - rozstała na zawsze.

21 sierpnia 1976 roku poślubił Susan Hunt, z którą się rozwiódł w roku 1982. Po raz ostatni wziął ślub 3 lipca 1983 roku z Sally Hay.

Nagrobek Richarda Burtona na starym cmentarzu w Céligny

Filmografia

reżyser

aktor

producent

występy gościnne

zdjęcia archiwalne

występy nie wymienione w czołówce

  1. ↑ Richard Burton. Listal. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).
  2. ↑ Richard Burton. Sinemalar.com. [dostęp 2017-03-21]. (tur.).
  3. ↑ Richard Burton, CBE - Genealogy. Geni. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).
  4. ↑ Richard Burton (1925-1984). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).
  5. ↑ Maureen Dowd (1984-08-06): Richard Burton, 58, is Dead; Rakish Stage and Screen Star. The New York Times. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
  6. ↑ Sybil Williams Christopher (1929-2013). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).
  7. ↑ Kate Burton w bazie IMDb (ang.)
  8. ↑ Sybil Williams w bazie IMDb (ang.)
  9. ↑ Elizabeth Taylor (1932-2011). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).

Bibliografia

Nagroda BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
1950–1959
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Złoty Glob dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039


Błąd w przypisach: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „Ur. 6 sierpnia 1957 r. Córka Liz Taylor i Mike' Todda, adoptowana przez Richarda Burtona.”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="Ur. 6 sierpnia 1957 r. Córka Liz Taylor i Mike' Todda, adoptowana przez Richarda Burtona."/>
BŁĄD PRZYPISÓW
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Richard_Burton&oldid=50644567”