Sogdiana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
WP:SK, poprawa linków |
m drobne redakcyjne, szablon |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{źródła|data=2010-05}} |
|||
[[Plik:Sogdiana-300BCE.png|thumb|right|200px|Sogdiana]] |
[[Plik:Sogdiana-300BCE.png|thumb|right|200px|Sogdiana]] |
||
'''Sogdiana''' ([[język staroperski|staropers.]] ''Suguda''; [[język grecki klasyczny|gr.]] Σογδιανή; [[język chiński|chin.]] 粟特, ''Sùtè'', [[język perski|pers.]] سغد, ''Sōġd'') |
'''Sogdiana''' ([[język staroperski|staropers.]] ''Suguda''; [[język grecki klasyczny|gr.]] Σογδιανή; [[język chiński|chin.]] 粟特, ''Sùtè'', [[język perski|pers.]] سغد, ''Sōġd'') – kraina w [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]] leżąca nad rzeką [[Zarafszan]], między rzekami Oksos (lub Oksus - obecnie: [[Amu-daria]]) i Jaksartes (ob. [[Syr-daria]]), na północ od [[Margiana|Margiany]] i [[Baktria|Baktrii]], a od wschodu [[Fergana]]. Przez teren Sogdiany biegł [[jedwabny szlak]]. Obecnie tereny te leżą na obszarze [[Uzbekistan]]u i [[Tadżykistan]]u i mają charakter pustynny. W czasach starożytnych, według przekazów antycznych, była obficie pokryta lasami. Słowo "Sogd" pochodzi albo od irańskiego rdzenia oznaczającego błyszczeć, świecić, płonąć, albo od perskiego oznaczającego nizinę, na której gromadzi się woda. |
||
W [[Starożytność|starożytności]] najpierw należała do państwa [[Iran|perskiego]], w czasach panowania dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]]. Następnie została zdobyta przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]] i wcielona do jego imperium. Krótko po jej podboju Aleksander musiał stłumić groźny bunt jej [[Satrapa (w Persji)|satrapy]] [[Spitamenes]]a. |
W [[Starożytność|starożytności]] najpierw należała do państwa [[Iran|perskiego]], w czasach panowania dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]]. Następnie została zdobyta przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]] i wcielona do jego imperium. Krótko po jej podboju Aleksander musiał stłumić groźny bunt jej [[Satrapa (w Persji)|satrapy]] [[Spitamenes]]a. |
||
Wersja z 09:41, 22 maj 2010
Sogdiana (staropers. Suguda; gr. Σογδιανή; chin. 粟特, Sùtè, pers. سغد, Sōġd) – kraina w Azji Środkowej leżąca nad rzeką Zarafszan, między rzekami Oksos (lub Oksus - obecnie: Amu-daria) i Jaksartes (ob. Syr-daria), na północ od Margiany i Baktrii, a od wschodu Fergana. Przez teren Sogdiany biegł jedwabny szlak. Obecnie tereny te leżą na obszarze Uzbekistanu i Tadżykistanu i mają charakter pustynny. W czasach starożytnych, według przekazów antycznych, była obficie pokryta lasami. Słowo "Sogd" pochodzi albo od irańskiego rdzenia oznaczającego błyszczeć, świecić, płonąć, albo od perskiego oznaczającego nizinę, na której gromadzi się woda.
W starożytności najpierw należała do państwa perskiego, w czasach panowania dynastii Achemenidów. Następnie została zdobyta przez Aleksandra Wielkiego i wcielona do jego imperium. Krótko po jej podboju Aleksander musiał stłumić groźny bunt jej satrapy Spitamenesa.
Po śmierci Aleksandra Wielkiego Sogdiana weszła w skład państwa Seleucydów, następnie należała do państwa Greków Baktryjskich, a później panowali tam Partowie, Persowie, Arabowie, Turcy, Mongołowie, Uzbecy i Rosjanie. Ważniejszymi miastami w czasach antycznych były: Marakanda (obecna Samarkanda), Cyropolis i Aleksandria Eschate (Aleksandria Kresowa).
W Sogdianie osiedlono około 10 tysięcy rzymian, wziętych do niewoli przez Partów w trakcie bitwy pod Carrhae.
W późniejszych czasach (X-XIII wiek) pojęcie Sogdiany stosowano w różnych aspektach. W szerszym znaczeniu Sogdianą były całe tereny zamieszkane przez Sogdyjczyków, którzy mówili wschodnioirańskim językiem sogdyjskim zapisywanym w zmodyfikowanym alfabecie aramejskim. W węższych znaczeniach mówiono o "Sogdianie samarkandzkiej", rozumianej jako okręg Samarkandy, oraz "Sogdianie bucharskiej" - jako okręg Buchary. Ów podział odnosił się nie tylko do wieków X-XIII, ale także wcześniejszych, choć trudno określić dokładnie o ile wcześniejszych.