Ursynów: Różnice pomiędzy wersjami

Ursynów
	Dzielnica Warszawy
	; Ulica Cynamonowa na Ursynowie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
W granicach Warszawy	14 maja 1951
SIMC	0988833
Burmistrz	Robert Kempa
Powierzchnia	43,79 (1.01.2024) km²
Populacja ; • liczba ludności	; 149 775 (1.01.2024)
• gęstość	3420 (1.01.2024) os./km²
Tablice rejestracyjne	WN
	Plan Ursynowa;
	Położenie na mapie Warszawy;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:02, 26 sie 2024

Urząd Dzielnicy i główna arteria Ursynowa – al. Komisji Edukacji Narodowej

Zabudowa mieszkaniowa przy ul. Kabacki Dukt

Stacja Techniczno-Postojowa Kabaty obsługująca linie M1 i M2 warszawskiego metra

*Głaz Ursynowski* – największy głaz narzutowy na terenie Warszawy

Ursynów – dzielnica Warszawy położona w lewobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy^[4].

Obszar dzisiejszej dzielnicy Ursynów włączono do Warszawy w 1951. Graniczy z dzielnicami: Wilanów, Mokotów i Włochy oraz gminami: Piaseczno, Konstancin-Jeziorna, Raszyn i Lesznowola^[5].

Historia

Na terenie obecnej dzielnicy przez kilkaset lat istniały osady i wsie, takie jak Służew, Służewiec, Wolica, Kabaty, Imielin, Wyczółki, Moczydło, Dąbrówka i Pyry^[6].

Prawdopodobnie od II połowy XI wieku teren, którego oś osadniczą stanowił Potok Służewiecki, był własnością kościelną i należał do opactwa kanoników regularnych z Czerwińska^[7]. W 1238 roku we wsi Służew założono parafię oraz wzniesiono kościół św. Katarzyny^[8]. Parafia jest najstarszą parafią rzymskokatolicką w Warszawie^[9]. W 1240 roku książę Konrad I mazowiecki zmusił opactwo do zamiany Służewa na inną wieś, a w 1245 roku przekazał Służew jednemu ze swych możnych, Gotardowi^[7]. W XIV wieku na terenie należącym do 13 potomków Gotarda – rodziny Służewskich herbu Radwan – istniało 17 miejscowości^[10]. W 1528 miały one powierzchnię ok. 70 łanów, tj. ok. 1200 ha^[10].

W 1776 roku na skarpie warszawskiej powstał zespół pałacowo-parkowy, od którego pochodzi nazwa dzielnicy^[11]^[12]. Wybudowany tam pałacyk był przeznaczony na spędzenie miesiąca miodowego Stanisława Kostki Potockiego i Aleksandry z Lubomirskich i otrzymał nazwę Rozkoszy^[13]. W 1822 roku Rozkosz kupił Julian Ursyn Niemcewicz, który chciał nazwę posiadłości, dla upamiętnienia swego pobytu w Stanach Zjednoczonych, zmienić na Amerykę lub Waszyngton^[12]. Ostatecznie została ona nazwana Ursynowem – od starego przydomka rodu Niemcewiczów^[12]. Od 1857 roku posiadłość znajdowała się w posiadaniu rodziny Krasińskich^[11].

W latach 1818–1821 Stanisław Kostka Potocki wybudował w pobliżu kościoła św. Katarzyny rezydencję Gucin^[14]. Po jego śmierci wdowa po nim założyła tam w latach 1821–1830 ogród nazywany Gucin Gajem^[14]. Około 1890 roku na wzniesieniu nad doliną Potoku Służewieckiego zbudowano fort Służew, jeden z fortów pierścienia wewnętrznego Twierdzy Warszawa^[15].

W 1898 roku uruchomiono kolejkę grójecką, której linia biegła wzdłuż ul. Puławskiej^[16]. W 1921 roku Edward Raczyński przekazał państwu pałac Krasińskich i inne nieruchomości na Ursynowie z przeznaczeniem na cele szkolnictwa^[17]. W latach 1931–1939 zbudowano tor wyścigów konnych, w tamtym czasie najnowocześniejszy tor wyścigów konnych w Europie^[18]. W latach 30. XX wieku na terenie Lasu Kabackiego wzniesiono kompleks budynków dla Sztabu Głównego Wojska Polskiego, w którym do 1939 roku mieścił się Referat Niemiecki Biura Szyfrów^[19]. W 1938 zadłużony dziedzic dóbr wilanowskich Adam Branicki sprzedał Las Kabacki Zarządowi Miejskiemu m.st. Warszawy, co uchroniło ten kompleks leśny przed parcelacją na cele budowlane^[20].

Przed II wojną światową we wsiach znajdujących się na terenie obecnego Ursynowa znajdowało się ok. 400 domów w których mieszkało ponad 3 tys. osób^[21]. W 1948 roku^[22] uruchomiono pierwszą na tym terenie^[23] miejską linię autobusową (nr 104), łączącą Dworzec Południowy z Wolicą^[24]. W 1951 teren współczesnego Ursynowa włączono do Warszawy^[1].

W 1956 roku pałac Krasińskich i tereny podarowane w 1921 roku Skarbowi Państwa przez Edwarda Raczyńskiego zostały przekazane Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW)^[17]. W 1971 roku oddano do użytku pierwszy z zespołu budynków uczelni na Ursynowie^[25], a w latach 90. XX wieku SGGW zaczęła budować tam swoją główną siedzibę^[17].

W latach 60. XX wieku podjęto decyzję o budowie na Ursynowie wielkiego zespołu osiedli mieszkaniowych dla ok. 140–160 tys. osób^[26]^[27]. Miały one stanowić tzw. południowe pasmo rozwojowe Warszawy^[11]. Na podstawie wyników konkursu na plan ogólny zabudowy pasma Ursynów-Natolin opracowano wytyczne, jakie miał spełniać cały projekt urbanistyczno-architektoniczny^[26]. Podzielono go na cztery części: Ursynów Północny, Ursynów Południowy, Natolin Północny i Natolin Południowy^[11]. Razem z 36 tys. mieszkań miały powstać szkoły, przedszkola, szpitale, sklepy i lokale usługowe^[28]. Układ komunikacyjny Ursynowa został oparty na trzech równoległych arteriach północ-południe: ul. Jana Rosoła, al. Komisji Edukacji Narodowej i ul. Pawła Findera (obecnie rtm. Witolda Pileckiego)^[11].

W rozstrzygniętym latem 1971 roku konkursie na projekt Ursynowa Północnego pierwszą nagrodę otrzymał zespół Ludwika Borawskiego, Jerzego Szczepanika-Dzikowskiego i Andrzeja Szkopa^[29]. Niespodziewana śmierć Ludwika Borawskiego spowodowała, że do zespołu dołączył Marek Budzyński^[29]. Objęcie przez niego stanowiska projektanta generalnego spowodowało odejście od wcześniejszej koncepcji na rzecz zróżnicowanego zespołu domów oraz nowatorskiego systemu komunikacji pieszej i kołowej^[30]. Konkurs na zabudowę Ursynowa Południowego, z innym układem domów, wygrał zespół Andrzeja Fabierkiewicza^[26].

Budowę osiedla Ursynów Północny rozpoczęto w 1975 roku^[31]. Jako pierwsze powstały budynki mieszkalne w rejonie ulic: Puszczyka, Koński Jar, Wiolinowej i Koncertowej^[31]. 28 grudnia 1976 roku zakończono budowę pierwszego bloku przy ul. Puszczyka 5^[32]. Pierwsi mieszkańcy otrzymali klucze do mieszkań w styczniu 1977 roku^[33]. W 1977 roku budynek szkoły i przedszkola przy ul. Puszczyka 6 otrzymał tytuł Mistera Warszawy^[34].

W 1979 roku rozpoczęto budowę Centrum Onkologii, stanowiącego główną inwestycję rządowego programu zwalczania chorób nowotworowych^[35]. W sierpniu 1980 roku przy ul. Surowieckiego 10 otwarto Megasam, pierwszy samoobsługowy sklep na Ursynowie^[36]^[37].

W czasie budowy osiedli mieszkaniowych i linii metra wykorzystując ziemię z wykopów usypano dwa sztuczne wzniesienia: Kopę Cwila i Górkę Kazurkę^[38]^[39].

W 1982 roku liczba mieszkańców Ursynowa osiągnęła 75 tys.^[40] W 1983 roku rozpoczęto tam budowę pierwszej linii metra^[11]. W 1983 roku na ul. Puławskiej uruchomiono komunikację trolejbusową na trasie Dworzec Południowy – Piaseczno^[41]; została ona zlikwidowana w 1995 roku^[42]. W 1990 roku przy ul. Bacewiczówny 8 otwarto pierwszy w Polsce sklep spółki IKEA^[43].

Do 1994 roku Ursynów stanowił południowo-zachodnią część Mokotowa^[44]. Od marca 1994 stał się samodzielną gminą Warszawa-Ursynów^[45].

W 2005 roku^[46] ścieki z Ursynowa zaczęły być przesyłane do nowo uruchomionej Oczyszczalni Ścieków „Południe“ w dzielnicy Wilanów^[47].

W 2017 roku rozpoczęła się budowa kolejnego (po zbudowanym w latach 2009–2013 odcinku od węzła „Warszawa Lotnisko” do węzła „Puławska”) odcinka drogi ekspresowej S2 – Południowej Obwodnicy Warszawy^[48]. Droga częściowo przebiega w tunelu^[49], oddanym do użytku w grudniu 2021^[50].

Części Ursynowa

Podział według MSI

Według Miejskiego Systemu Informacji Ursynów dzieli się na 13 obszarów^[51]:

Podział na Wysoki i Zielony Ursynów

Funkcjonuje także zwyczajowy podział na:

Wysoki Ursynów – jest to północna, wschodnia i południowa część dzielnicy, gdzie dominuje wysoka zabudowa mieszkaniowa^[5],
Zielony Ursynów – jest to zachodnia część dzielnicy położona wzdłuż ul. Puławskiej, gdzie dominuje zabudowa jednorodzinna^[5].

Burmistrzowie

Stanisław Faliński (1994–2002)
Tomasz Sieradz (2002–2003)
Andrzej Machowski (2003–2006)
Tomasz Mencina (2006–2009)
Urszula Kierzkowska (2009–2010)
Piotr Guział (2010^[52]–2014)
Robert Kempa (od 2014^[53])

Rada Dzielnicy

Ugrupowanie	Kadencja 2002–2006^[54]	Kadencja 2006–2010^[55]	Kadencja 2010–2014^[56]	Kadencja 2014–2018^[57]	Kadencja 2018–2024^[58]	Kadencja 2024–2029^[59]
Sojusz Lewicy Demokratycznej	8 (SLD-UP)	3 (LiD)	–	–	–	–
Platforma Obywatelska	7	11	11	11	13 (KO)	13 (KO)
Prawo i Sprawiedliwość	10	5	4	5	5	5
Nasz Ursynów / Otwarty Ursynów	–	6	10	7	3	2
Inicjatywa Mieszkańców Ursynowa / Projekt Ursynów	–	–	–	2	4	5

Przyroda

Na terenie dzielnicy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego i Skarpa Ursynowska. Przy ul. Nowoursynowskiej rośnie Mieszko I – najstarszy dąb w województwie mazowieckim^[60].

W parku im. Romana Kozłowskiego, przy ul. Nutki, znajduje się Głaz Ursynowski – największy (obwód 9,6 m) głaz narzutowy na terenie Warszawy^[61].

Sport

W 2021 roku w dzielnicy funkcjonowało 38 klubów sportowych działających jako stowarzyszenia kultury fizycznej i fundacje i 5 działających na zasadach komercyjnych^[62]. Jednym z nich jest klub piłkarski KS SEMP Warszawa (SEMP Ursynów)^[63]^[64].

Ważniejsze obiekty

Z tym tematem związana jest kategoria: Ursynów.

Upamiętnienie

W 2016 r. Rada m.st. Warszawy nadała skrzyżowaniu ulic Wawrzyńca Surowieckiego i Jana Zaorskiego na Ursynowie Północnym nazwę rondo Budowniczych Ursynowa^[65].

Przypisy

↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199).
↑ Wyszukiwarka TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-12] .
↑ ^a ^b ^c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 22 lipca 2024. [dostęp 2023-08-02].
↑ Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817).
↑ ^a ^b ^c Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy. Warszawa: Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy, 2009, s. 5.
↑ Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy. Warszawa: Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy, 2009, s. 11.
↑ ^a ^b Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 25.
↑ Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 355. ISBN 978-83-7821-118-1.
↑ Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 357. ISBN 978-83-7821-118-1.
↑ ^a ^b Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 26.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 920. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b ^c Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 67. ISBN 83-223-2047-7.
↑ Marek Kwiatkowski: Architektura mieszkaniowa Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 216. ISBN 83-06-01427-8.
↑ ^a ^b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 233. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 51.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 343. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b ^c Lech Królikowski: Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2008, s. 678. ISBN 978-83-88477-81-2.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 99. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Enigma. [w:] Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego [on-line]. [dostęp 2018-08-16].
↑ Grzegorz Piątek: Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2016, s. 154–155. ISBN 978-83-280-2149-5.
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 37. ISBN 83-86351-37-3.
↑ 104 linia autobusowa zwykła. trasbus.pl. [dostęp 2023-10-21].
↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 138. ISBN 978-83-934764-8-0.
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 101. ISBN 83-86351-37-3.
↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
↑ ^a ^b ^c Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 81. ISBN 83-85028-56-0.
↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 365. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 374. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ ^a ^b Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 375. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 376–378. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ ^a ^b Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 382. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 X–31 XII 1976. „Kronika Warszawy”. 2 (30), s. 147, 1977.
↑ Maciej Mazur: Witajcie na Ursynowie. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2012, s. 6. ISBN 978-83-934764-1-1.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 497. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Tadeusz Przemysław Szafer: Nowa architektura polska. Diariusz lat 1976–1980. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1981, s. 323. ISBN 83-213-3065-7.
↑ Konrad Wojciechowski. Ursynów niestary i ciągle Jary. „Gazeta Stołeczna”, s. 9, 13 lipca 2018.
↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 27. ISBN 978-83-934764-8-0.
↑ Maciej Mazur: Czasoprzewodnik. 33 lata na Ursynowie. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2010, s. 24, 116. ISBN 978-83-915427-9-8.
↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie w Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 152. ISBN 978-83-934764-8-0.
↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 384. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 901. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Encyklopedia Warszawy. Suplement '96. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 43. ISBN 83-01-12057-6.
↑ Jarosław Trybuś: Przewodnik po warszawskich blokowiskach. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2011, s. 194–195. ISBN 978-83-60142-31-8.
↑ Encyklopedia Warszawy. Suplement '96. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 44. ISBN 83-01-12057-6.
↑ Ustawa z dnia 25 marca 1994 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy. (Dz.U. z 1994 r. nr 48, poz. 195).
↑ Oczyszczalnia Południe już startuje. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 20 czerwca 2005. [dostęp 2020-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-06)].
↑ Zakład „Południe”. [w:] Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółka Akcyjna [on-line]. mpwik.com.pl. [dostęp 2020-09-04].
↑ Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Kalendarium. pulawska-lubelska.pl. [dostęp 2018-11-04].
↑ Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Dane ogólne. pulawska-lubelska.pl. [dostęp 2018-11-04].
↑ Najdłuższy tunel w Polsce otwarty. [w:] TVN Warszawa [on-line]. 20 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-22].
↑ Podział Warszawy na obszary Miejskiego Systemu Informacji. Dzielnica Ursynów. Zarząd Dróg Miejskich Warszawa. [dostęp 2016-07-12].
↑ Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-27] .
↑ Sensacja w Radzie! Platforma Obywatelska przejmuje władzę! Zdrada w NU. [dostęp 2014-12-19].
↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Ursynów. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki – Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Wybory samorządowe 2018. Dzielnica Ursynów M. St. Warszawy. [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [on-line]. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-31].
↑ Wyniki w wyborach do Rad Dzielnic m. st. Warszawy. Rada Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy. [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [on-line]. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-04-12].
↑ Przyroda województwa mazowieckiego. [w:] Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie [on-line]. warszawa.rdos.gov.pl, Warszawa. s. 10. [dostęp 2017-04-28].
↑ Warszawska przyroda. Obszary i obiekty chronione. Warszawa: Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy, 2005, s. 126.
↑ Kluby sportowe. [w:] Urząd Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 18 marca 2021. [dostęp 2022-10-29].
↑ Historia, [w:] www.semp.com.pl [online], KS SEMP Warszawa, 22 września 2020 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
↑ SEMP Arena wreszcie powstaje. Prace ruszyły pełną parą [online], www.haloursynow.pl, 27 maja 2022 [dostęp 2022-10-30] (pol.).
↑ Uchwała nr XXX/767/2016 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie nadania nazwy ulicy w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy województwa Mazowieckiego nr 5848 [on-line]. 1 lipca 2016. [dostęp 2019-04-08].

Linki zewnętrzne

[Rozporządzenie-1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199).

[2] Wyszukiwarka TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-12] .

[GUS_2024-3] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 22 lipca 2024. [dostęp 2023-08-02].

[Podział_na_dzielnice-4] Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817).

[Dwa_słowa5-5] Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy. Warszawa: Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy, 2009, s. 5.

[6] Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy. Warszawa: Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy, 2009, s. 11.

[DM25-7] Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 25.

[8] Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 355. ISBN 978-83-7821-118-1.

[9] Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 357. ISBN 978-83-7821-118-1.

[DM26-10] Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 26.

[Encyklopedia-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 920. ISBN 83-01-08836-2.

[Jaroszewski67-12] Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 67. ISBN 83-223-2047-7.

[13] Marek Kwiatkowski: Architektura mieszkaniowa Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 216. ISBN 83-06-01427-8.

[Encyklopedia233-14] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 233. ISBN 83-01-08836-2.

[15] Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 51.

[16] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 343. ISBN 83-01-08836-2.

[Królikowski678-17] Lech Królikowski: Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2008, s. 678. ISBN 978-83-88477-81-2.

[18] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 99. ISBN 83-60350-00-0.

[19] Enigma. [w:] Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego [on-line]. [dostęp 2018-08-16].

[20] Grzegorz Piątek: Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2016, s. 154–155. ISBN 978-83-280-2149-5.

[21] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 37. ISBN 83-86351-37-3.

[22] 104 linia autobusowa zwykła. trasbus.pl. [dostęp 2023-10-21].

[23] Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 138. ISBN 978-83-934764-8-0.

[24] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 101. ISBN 83-86351-37-3.

[25] Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.

[Chmielewski81-26] Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 81. ISBN 83-85028-56-0.

[27] Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 365. ISBN 978-83-63842-67-3.

[Mika374-28] Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 374. ISBN 978-83-63842-67-3.

[Mika375-29] Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 375. ISBN 978-83-63842-67-3.

[30] Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 376–378. ISBN 978-83-63842-67-3.

[Mika382-31] Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 382. ISBN 978-83-63842-67-3.

[32] Kronika wydarzeń w Warszawie 1 X–31 XII 1976. „Kronika Warszawy”. 2 (30), s. 147, 1977.

[33] Maciej Mazur: Witajcie na Ursynowie. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2012, s. 6. ISBN 978-83-934764-1-1.

[34] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 497. ISBN 83-01-08836-2.

[35] Tadeusz Przemysław Szafer: Nowa architektura polska. Diariusz lat 1976–1980. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1981, s. 323. ISBN 83-213-3065-7.

[36] Konrad Wojciechowski. Ursynów niestary i ciągle Jary. „Gazeta Stołeczna”, s. 9, 13 lipca 2018.

[37] Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 27. ISBN 978-83-934764-8-0.

[38] Maciej Mazur: Czasoprzewodnik. 33 lata na Ursynowie. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2010, s. 24, 116. ISBN 978-83-915427-9-8.

[39] Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie w Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 152. ISBN 978-83-934764-8-0.

[40] Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 384. ISBN 978-83-63842-67-3.

[41] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 901. ISBN 83-01-08836-2.

[42] Encyklopedia Warszawy. Suplement '96. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 43. ISBN 83-01-12057-6.

[43] Jarosław Trybuś: Przewodnik po warszawskich blokowiskach. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2011, s. 194–195. ISBN 978-83-60142-31-8.

[44] Encyklopedia Warszawy. Suplement '96. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 44. ISBN 83-01-12057-6.

[45] Ustawa z dnia 25 marca 1994 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy. (Dz.U. z 1994 r. nr 48, poz. 195).

[46] Oczyszczalnia Południe już startuje. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 20 czerwca 2005. [dostęp 2020-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-06)].

[47] Zakład „Południe”. [w:] Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółka Akcyjna [on-line]. mpwik.com.pl. [dostęp 2020-09-04].

[48] Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Kalendarium. pulawska-lubelska.pl. [dostęp 2018-11-04].

[POW-49] Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Dane ogólne. pulawska-lubelska.pl. [dostęp 2018-11-04].

[50] Najdłuższy tunel w Polsce otwarty. [w:] TVN Warszawa [on-line]. 20 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-22].

[51] Podział Warszawy na obszary Miejskiego Systemu Informacji. Dzielnica Ursynów. Zarząd Dróg Miejskich Warszawa. [dostęp 2016-07-12].

[52] Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-27] .

[53] Sensacja w Radzie! Platforma Obywatelska przejmuje władzę! Zdrada w NU. [dostęp 2014-12-19].

[54] Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].

[55] Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].

[56] Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Ursynów. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].

[57] Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki – Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-18].

[58] Wybory samorządowe 2018. Dzielnica Ursynów M. St. Warszawy. [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [on-line]. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-31].

[59] Wyniki w wyborach do Rad Dzielnic m. st. Warszawy. Rada Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy. [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [on-line]. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-04-12].

[60] Przyroda województwa mazowieckiego. [w:] Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie [on-line]. warszawa.rdos.gov.pl, Warszawa. s. 10. [dostęp 2017-04-28].

[61] Warszawska przyroda. Obszary i obiekty chronione. Warszawa: Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy, 2005, s. 126.

[62] Kluby sportowe. [w:] Urząd Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 18 marca 2021. [dostęp 2022-10-29].

[:0-63] Historia, [w:] www.semp.com.pl [online], KS SEMP Warszawa, 22 września 2020 [dostęp 2022-10-20] (pol.).

[64] SEMP Arena wreszcie powstaje. Prace ruszyły pełną parą [online], www.haloursynow.pl, 27 maja 2022 [dostęp 2022-10-30] (pol.).

[65] Uchwała nr XXX/767/2016 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie nadania nazwy ulicy w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy województwa Mazowieckiego nr 5848 [on-line]. 1 lipca 2016. [dostęp 2019-04-08].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

@@ Linia 6: / Linia 6: @@
  |nazwa oryginalna             =
  |status                       =
- |zdjęcie                      = Ulica Kabacki Dukt w Warszawie 2016.jpg
+ |zdjęcie                      = Ulica Cynamonowa w Warszawie 2021a.jpg
- |opis zdjęcia                 = Ulica Kabacki Dukt na Ursynowie
+ |opis zdjęcia                 = Ulica Cynamonowa na Ursynowie
  |herb                         = POL Warszawa-Ursynów COA.svg
  |flaga                        = Flag of Ursynów.svg
  |dopełniacz nazwy             = Ursynowa
  |dewiza                       =
- |państwo                      = Polska
+ |państwo                      = PL-MZ
- |1. jednostka administracyjna = {{państwo|mazowieckie}}
+ |1. jednostka administracyjna =
  |miasto                       = [[Warszawa]]
  |typ jednostki podziału       =
  |jednostka podziału           =
  |data założenia               =
+ |data likwidacji              =
  |prawa miejskie               =
  |w granicach miasta           = 14 maja 1951<ref name="Rozporządzenie">Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy ({{Dziennik Ustaw|1951|27|199}}).</ref>
+ |SIMC                         = 0988833<ref>{{cytuj |tytuł = Wyszukiwarka TERYT |opublikowany = Główny Urząd Statystyczny |data dostępu = 2022-10-12 |url = https://eteryt.stat.gov.pl/eTeryt/rejestr_teryt/udostepnianie_danych/baza_teryt/uzytkownicy_indywidualni/wyszukiwanie/wyszukiwanie.aspx}}</ref>
- |SIMC                         =
  |zarządzający                 = Robert Kempa
  |stanowisko zarządzającego    = burmistrz
- |powierzchnia                 = 43,79 <small>(1.01.2020)</small><ref name="GUS 2020"/>
+ |powierzchnia                 = 43,79 <small>(1.01.2024)</small><ref name="GUS 2024" />
  |wysokość                     =
- |liczba ludności              = 151 304 <small>(1.01.2020)</small><ref name="GUS 2020">{{Cytuj stronę | url = https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2020-roku,7,17.html | tytuł = Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku. Tabl. 21 Powierzchnia,  ludność oraz lokaty według gmin | data = 22 lipca 2020 | praca = Główny Urząd Statystyczny | opublikowany = stat.gov.pl | data dostępu = 2020-09-08}}</ref>
+ |liczba ludności              = 149 775 <small>(1.01.2024)</small><ref name="GUS 2024">{{Cytuj stronę |url = https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-roku,7,21.html |tytuł = Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin |data = 22 lipca 2024 |praca = Główny Urząd Statystyczny |opublikowany = stat.gov.pl |data dostępu = 2023-08-02}}</ref>
  |rok                          =
- |gęstość zaludnienia          = 3455 <small>(1.01.2020)</small><ref name="GUS 2020"/>
+ |gęstość zaludnienia          = 3420 <small>(1.01.2024)</small><ref name="GUS 2024" />
  |numer kierunkowy             =
  |kod pocztowy                 =
@@ Linia 34: / Linia 35: @@
  |podział                      =
  |plan                         = PL Warsaw URSYNÓW MSI podział.svg
- |mapa                         = PL Warsaw ursynów location.svg
+ |mapa                         = Ursynow in Warsaw.svg
  |opis mapy                    =
  |kod mapy                     = Warszawa
  |współrzędne                  =
  |commons                      = Category:Ursynów
+ |wikicytaty                   =
  |wikinews                     =
  |www                          = http://www.ursynow.pl
@@ Linia 44: / Linia 46: @@
 {{Wikisłownik|Ursynów}}
 [[Plik:Aleja KEN Urząd Dzielnicy Ursynów 2011.JPG|thumb|Urząd Dzielnicy i główna arteria Ursynowa – [[Aleja Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie|al. Komisji Edukacji Narodowej]]]]
-[[Plik:Skrzyżowanie al. KEN i ul. Wąwozowej w Warszawie 2020.jpg|thumb|Zabudowa mieszkaniowa [[Kabaty|Kabat]] u zbiegu al. KEN i [[Ulica Wąwozowa w Warszawie|ul. Wąwozowej]]]]
+[[Plik:Ulica Kabacki Dukt w Warszawie 2016.jpg|thumb|Zabudowa mieszkaniowa przy ul. Kabacki Dukt]]
-[[Plik:POL Warsaw Pałac Ursynów1.jpg|thumb|[[Pałac Krasińskich na Ursynowie|Pałac Krasińskich]]]]
+[[Plik:POL Warsaw Pałac Ursynów1.jpg|thumb|[[Pałac Krasińskich w Warszawie (Ursynów)|Pałac Krasińskich]]]]
-[[Plik:Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego - Warszawa.jpg|thumb|[[Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie (Ursynów)|Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego]]]]
+[[Plik:Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie Ursynów 2021.jpg|thumb|[[Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie (Ursynów)|Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego]]]]
 [[Plik:Elektrowozowania STP Kabaty 2015 01.JPG|thumb|[[Stacja Techniczno-Postojowa Kabaty]] obsługująca linie [[Linia M1 metra w Warszawie|M1]] i [[Linia M2 metra w Warszawie|M2]] [[Metro w Warszawie|warszawskiego metra]]]]
 [[Plik:Urskon8DSC 0189.JPG|thumb|[[Tor wyścigów konnych Służewiec]]]]
@@ Linia 52: / Linia 54: @@
 [[Plik:Głaz Ursynowski w Warszawie 2017.jpg|thumb|''Głaz Ursynowski'' – największy [[głaz narzutowy]] na terenie Warszawy]]
 [[Plik:Las Kabacki w Warszawie 2020a.jpg|thumb|[[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego]]]]
-'''Ursynów''' – [[Podział administracyjny Warszawy|dzielnica]] [[Warszawa|Warszawy]] położona w lewobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 [[Jednostka pomocnicza gminy|jednostek pomocniczych]] m.st. Warszawy<ref name="Podział na dzielnice">Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy ({{Dziennik Ustaw|2018|1817}})</ref>.
+'''Ursynów''' – [[Podział administracyjny Warszawy|dzielnica]] [[Warszawa|Warszawy]] położona w lewobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 [[Jednostka pomocnicza gminy|jednostek pomocniczych]] m.st. Warszawy<ref name="Podział na dzielnice">Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy ({{Dziennik Ustaw|2018|1817}}).</ref>.
-Obszar dzisiejszej dzielnicy Ursynów włączono do Warszawy w 1951. Graniczy z dzielnicami: [[Wilanów]], [[Mokotów]] i [[Włochy (Warszawa)|Włochy]] oraz gminami: [[Piaseczno]], [[Konstancin-Jeziorna]], [[Raszyn (gmina)|Raszyn]] i [[Lesznowola (powiat piaseczyński)|Lesznowola]]<ref name="Dwa słowa5"/>.
+Obszar dzisiejszej dzielnicy Ursynów włączono do Warszawy w 1951. Graniczy z dzielnicami: [[Wilanów]], [[Mokotów]] i [[Włochy (Warszawa)|Włochy]] oraz gminami: [[Piaseczno (gmina)|Piaseczno]], [[Konstancin-Jeziorna (gmina)|Konstancin-Jeziorna]], [[Raszyn (gmina)|Raszyn]] i [[Lesznowola (gmina)|Lesznowola]]<ref name="Dwa słowa5" />.
-== Opis ==
+== Historia ==
-Na terenie obecnej dzielnicy przez kilkaset lat istniały osady i wsie, takie jak [[Służew]], [[Służewiec]], [[Wolica (Warszawa)|Wolica]], [[Kabaty]], [[Imielin (Warszawa)|Imielin]], [[Wyczółki (Warszawa)|Wyczółki]], [[Kabaty#Moczydło|Moczydło]], [[Dąbrówka (Warszawa)|Dąbrówka]] i [[Pyry (Warszawa)|Pyry]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy | wydawca = Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy | miejsce = Warszawa | data = 2009 | strony = 11}}</ref>.
+Na terenie obecnej dzielnicy przez kilkaset lat istniały osady i wsie, takie jak [[Służew]], [[Służewiec]], [[Wolica (Warszawa)|Wolica]], [[Kabaty]], [[Imielin (Warszawa)|Imielin]], [[Wyczółki (Warszawa)|Wyczółki]], [[Kabaty#Moczydło|Moczydło]], [[Dąbrówka (Warszawa)|Dąbrówka]] i [[Pyry (Warszawa)|Pyry]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy |wydawca = Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy |miejsce = Warszawa |data = 2009 |strony = 11}}</ref>.
-Prawdopodobnie od II połowy XI wieku teren, którego oś osadniczą stanowił [[Potok Służewiecki]], był własnością kościelną i należał do opactwa kanoników regularnych z [[Czerwińsk nad Wisłą|Czerwińska]]<ref name="DM25">{{Cytuj książkę | nazwisko = Kazimierski | imię = Józef | tytuł = Dzieje Mokotowa | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1972 | strony = 25 | nazwisko2 = Kołodziejczyk | imię2 = Ryszard | nazwisko3 = Kormanowa | imię3 = Żanna | nazwisko4 = Rostowska | imię4 = Halina}}</ref>. W 1238 we wsi Służew założono parafię oraz wzniesiono [[Kościół św. Katarzyny w Warszawie|kościół św. Katarzyny]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kalwarczyk | imię = Grzegorz | tytuł = Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie | wydawca = Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” | miejsce = Warszawa | data = 2015 | strony = 355 | isbn = 978-83-7821-118-1}}</ref>. Parafia jest najstarszą parafią rzymskokatolicką w Warszawie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kalwarczyk | imię = Grzegorz | tytuł = Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie | wydawca = Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” | miejsce = Warszawa | data = 2015 | strony = 357 | isbn = 978-83-7821-118-1}}</ref>. W 1240 książę [[Konrad I mazowiecki]] zmusił opactwo do zamiany Służewa na inną wieś, a w 1245 przekazał Służew jednemu ze swych możnych, Gotardowi<ref name="DM25"/>. W XIV wieku na terenie należącym do 13 potomków Gotarda – rodziny Służewskich herbu [[Radwan (herb szlachecki)|Radwan]] – istniało 17 miejscowości<ref name="DM26">{{Cytuj książkę | nazwisko = Kazimierski | imię = Józef | tytuł = Dzieje Mokotowa | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1972 | strony = 26 | nazwisko2 = Kołodziejczyk | imię2 = Ryszard | nazwisko3 = Kormanowa | imię3 = Żanna | nazwisko4 = Rostowska | imię4 = Halina}}</ref>. W 1528 miały one powierzchnię ok. 70 [[Łan (miara powierzchni)|łanów]], tj. ok. 1200 ha<ref name="DM26"/>.
+Prawdopodobnie od II połowy XI wieku teren, którego oś osadniczą stanowił [[Potok Służewiecki]], był własnością kościelną i należał do opactwa kanoników regularnych z [[Czerwińsk nad Wisłą|Czerwińska]]<ref name="DM25">{{Cytuj książkę |nazwisko = Kazimierski |imię = Józef |tytuł = Dzieje Mokotowa |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1972 |strony = 25 |nazwisko2 = Kołodziejczyk |imię2 = Ryszard |nazwisko3 = Kormanowa |imię3 = Żanna |nazwisko4 = Rostowska |imię4 = Halina}}</ref>. W 1238 roku we wsi Służew założono parafię oraz wzniesiono [[Kościół św. Katarzyny w Warszawie|kościół św. Katarzyny]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kalwarczyk |imię = Grzegorz |tytuł = Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie |wydawca = Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” |miejsce = Warszawa |data = 2015 |strony = 355 |isbn = 978-83-7821-118-1}}</ref>. Parafia jest najstarszą parafią rzymskokatolicką w Warszawie<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kalwarczyk |imię = Grzegorz |tytuł = Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie |wydawca = Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” |miejsce = Warszawa |data = 2015 |strony = 357 |isbn = 978-83-7821-118-1}}</ref>. W 1240 roku książę [[Konrad I mazowiecki]] zmusił opactwo do zamiany Służewa na inną wieś, a w 1245 roku przekazał Służew jednemu ze swych możnych, Gotardowi<ref name="DM25" />. W XIV wieku na terenie należącym do 13 potomków Gotarda – rodziny Służewskich herbu [[Radwan (herb szlachecki)|Radwan]] – istniało 17 miejscowości<ref name="DM26">{{Cytuj książkę |nazwisko = Kazimierski |imię = Józef |tytuł = Dzieje Mokotowa |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1972 |strony = 26 |nazwisko2 = Kołodziejczyk |imię2 = Ryszard |nazwisko3 = Kormanowa |imię3 = Żanna |nazwisko4 = Rostowska |imię4 = Halina}}</ref>. W 1528 miały one powierzchnię ok. 70 [[Łan (miara powierzchni)|łanów]], tj. ok. 1200 ha<ref name="DM26" />.
-W 1776 na [[Skarpa warszawska|skarpie warszawskiej]] powstał zespół pałacowo-parkowy, od którego pochodzi nazwa dzielnicy<ref name="Encyklopedia"/><ref name="Jaroszewski67">{{Cytuj książkę | nazwisko = Jaroszewski | imię = Tadeusz S. | tytuł = Księga pałaców Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Interpress | miejsce = Warszawa | data = 1985 | strony = 67 | isbn = 83-223-2047-7}}</ref>. Wybudowany tam [[Pałac Krasińskich na Ursynowie|pałacyk]] był przeznaczony na spędzenie [[Miesiąc miodowy|miesiąca miodowego]] [[Stanisław Kostka Potocki|Stanisława Kostki Potockiego]] i [[Aleksandra z Lubomirskich Potocka|Aleksandry z Lubomirskich]] i otrzymał nazwę ''Rozkoszy''<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kwiatkowski | imię = Marek | tytuł = Architektura mieszkaniowa Warszawy | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 216 | isbn = 83-06-01427-8}}</ref>. W 1822 Rozkosz kupił [[Julian Ursyn Niemcewicz]], który chciał nazwę posiadłości, dla upamiętnienia swego pobytu w Stanach Zjednoczonych, zmienić na ''Amerykę'' lub ''Waszyngton''<ref name="Jaroszewski67"/>. Ostatecznie została ona nazwana ''Ursynowem'' – od starego przydomka rodu Niemcewiczów<ref name="Jaroszewski67"/>. Od 1857 posiadłość znajdowała się w posiadaniu rodziny Krasińskich<ref name="Encyklopedia"/>.
+W 1776 roku na [[Skarpa warszawska|skarpie warszawskiej]] powstał [[Pałac Krasińskich w Warszawie (Ursynów)|zespół pałacowo-parkowy]], od którego pochodzi nazwa dzielnicy<ref name="Encyklopedia" /><ref name="Jaroszewski67">{{Cytuj książkę |nazwisko = Jaroszewski |imię = Tadeusz S. |tytuł = Księga pałaców Warszawy |wydawca = Wydawnictwo Interpress |miejsce = Warszawa |data = 1985 |strony = 67 |isbn = 83-223-2047-7}}</ref>. Wybudowany tam [[Pałac Krasińskich w Warszawie (Ursynów)|pałacyk]] był przeznaczony na spędzenie [[Miesiąc miodowy|miesiąca miodowego]] [[Stanisław Kostka Potocki|Stanisława Kostki Potockiego]] i [[Aleksandra z Lubomirskich Potocka|Aleksandry z Lubomirskich]] i otrzymał nazwę ''Rozkoszy''<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kwiatkowski |imię = Marek |tytuł = Architektura mieszkaniowa Warszawy |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |miejsce = Warszawa |data = 1989 |strony = 216 |isbn = 83-06-01427-8}}</ref>. W 1822 roku Rozkosz kupił [[Julian Ursyn Niemcewicz]], który chciał nazwę posiadłości, dla upamiętnienia swego pobytu w Stanach Zjednoczonych, zmienić na ''Amerykę'' lub ''Waszyngton''<ref name="Jaroszewski67" />. Ostatecznie została ona nazwana ''Ursynowem'' – od starego przydomka rodu Niemcewiczów<ref name="Jaroszewski67" />. Od 1857 roku posiadłość znajdowała się w posiadaniu rodziny Krasińskich<ref name="Encyklopedia" />.
-{{Osobny artykuł|Pałac Krasińskich na Ursynowie}}
-W latach 1818–1821 [[Stanisław Kostka Potocki]] wybudował pobliżu kościoła św. Katarzyny rezydencję Gucin<ref name="Encyklopedia233">{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 233 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Po jego śmierci wdowa po nim założyła tam w latach 1821–1830 ogród nazywany [[Gucin Gaj]]em<ref name="Encyklopedia233"/>. Ok. 1890 na wzniesieniu nad doliną Potoku Służewieckiego zbudowano [[Fort VIII Twierdzy Warszawa|fort Służew]], jeden z fortów pierścienia wewnętrznego [[Twierdza Warszawa|Twierdzy Warszawa]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kazimierski | imię = Józef | tytuł = Dzieje Mokotowa | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1972 | strony = 51 | nazwisko2 = Kołodziejczyk | imię2 = Ryszard | nazwisko3 = Kormanowa | imię3 = Żanna | nazwisko4 = Rostowska | imię4 = Halina}}</ref>.
+W latach 1818–1821 [[Stanisław Kostka Potocki]] wybudował w pobliżu kościoła św. Katarzyny rezydencję Gucin<ref name="Encyklopedia233">{{cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |data = 1994 |strony = 233 |isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Po jego śmierci wdowa po nim założyła tam w latach 1821–1830 ogród nazywany [[Gucin Gaj]]em<ref name="Encyklopedia233" />. Około 1890 roku na wzniesieniu nad doliną Potoku Służewieckiego zbudowano [[Fort VIII Twierdzy Warszawa|fort Służew]], jeden z fortów pierścienia wewnętrznego [[Twierdza Warszawa|Twierdzy Warszawa]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kazimierski |imię = Józef |tytuł = Dzieje Mokotowa |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1972 |strony = 51 |nazwisko2 = Kołodziejczyk |imię2 = Ryszard |nazwisko3 = Kormanowa |imię3 = Żanna |nazwisko4 = Rostowska |imię4 = Halina}}</ref>.
-W 1898 uruchomiono [[Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa|kolejkę grójecką]], której linia biegła wzdłuż ul. [[Ulica Puławska w Warszawie|Puławskiej]]<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 343 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. W 1921 [[Edward Bernard Raczyński|Edward Raczyński]] przekazał państwu pałac Krasińskich i inne nieruchomości na Ursynowie z przeznaczeniem na cele szkolnictwa<ref name="Królikowski678">{{Cytuj książkę | nazwisko = Królikowski | imię = Lech | tytuł = Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej | wydawca = Muzeum Historyczne m.st. Warszawy | miejsce = Warszawa | data = 2008 | strony = 678 | isbn = 978-83-88477-81-2}}</ref>. W latach 1931–1939 zbudowano [[Tor wyścigów konnych Służewiec|tor wyścigów konnych]], w tamtym czasie najnowocześniejszy tor wyścigów konnych w [[Europa|Europie]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniakowska | imię = Marta | tytuł = Architektura w Warszawie 1918–1939 | wydawca = Arkada Pracownia Historii Sztuki | miejsce = Warszawa | data = 2006 | strony = 99 | isbn = 83-60350-00-0}}</ref>. W latach 30. XX wieku na terenie [[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Lasu Kabackiego]] wzniesiono kompleks budynków dla Sztabu Głównego Wojska Polskiego, w którym do 1939 mieścił się Referat Niemiecki [[Biuro Szyfrów|Biura Szyfrów]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://cop.wp.mil.pl/pl/13.html | tytuł = Enigma | praca = Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego | data dostępu = 2018-08-16}}</ref>. W 1938 zadłużony dziedzic [[Dobra wilanowskie|dóbr wilanowskich]] [[Adam Branicki]] sprzedał Las Kabacki Zarządowi Miejskiemu m.st. Warszawy, co uchroniło ten kompleks leśny przed [[Parcelacja|parcelacją]] na cele budowlane<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Piątek | imię = Grzegorz | tytuł = Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego | wydawca = Wydawnictwo W.A.B | miejsce = Warszawa | data = 2016 | strony = 154–155 | isbn = 978-83-280-2149-5}}</ref>.
+W 1898 roku uruchomiono [[Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa|kolejkę grójecką]], której linia biegła wzdłuż ul. [[Ulica Puławska w Warszawie|Puławskiej]]<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |data = 1994 |strony = 343 |isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. W 1921 roku [[Edward Bernard Raczyński|Edward Raczyński]] przekazał państwu pałac Krasińskich i inne nieruchomości na Ursynowie z przeznaczeniem na cele szkolnictwa<ref name="Królikowski678">{{Cytuj książkę |nazwisko = Królikowski |imię = Lech |tytuł = Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej |wydawca = Muzeum Historyczne m.st. Warszawy |miejsce = Warszawa |data = 2008 |strony = 678 |isbn = 978-83-88477-81-2}}</ref>. W latach 1931–1939 zbudowano [[Tor wyścigów konnych Służewiec|tor wyścigów konnych]], w tamtym czasie najnowocześniejszy tor wyścigów konnych w [[Europa|Europie]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Leśniakowska |imię = Marta |tytuł = Architektura w Warszawie 1918–1939 |wydawca = Arkada Pracownia Historii Sztuki |miejsce = Warszawa |data = 2006 |strony = 99 |isbn = 83-60350-00-0}}</ref>. W latach 30. XX wieku na terenie [[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Lasu Kabackiego]] wzniesiono kompleks budynków dla Sztabu Głównego Wojska Polskiego, w którym do 1939 roku mieścił się Referat Niemiecki [[Biuro Szyfrów|Biura Szyfrów]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://cop.wp.mil.pl/pl/13.html |tytuł = Enigma |praca = Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego |data dostępu = 2018-08-16}}</ref>. W 1938 zadłużony dziedzic [[Dobra wilanowskie|dóbr wilanowskich]] [[Adam Branicki]] sprzedał Las Kabacki Zarządowi Miejskiemu m.st. Warszawy, co uchroniło ten kompleks leśny przed [[Parcelacja|parcelacją]] na cele budowlane<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Piątek |imię = Grzegorz |tytuł = Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego |wydawca = Wydawnictwo W.A.B |miejsce = Warszawa |data = 2016 |strony = 154–155 |isbn = 978-83-280-2149-5}}</ref>.
-Przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] we wsiach znajdujących się na terenie obecnego Ursynowa znajdowało się ok. 400 domów w których mieszkało ponad 3 tys. osób<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Krawczyk | imię = Jacek | tytuł = Ursynów wczoraj i dziś | wydawca = Wydawnictwo Pagina | miejsce = Warszawa | data = 2001 | strony = 37 | isbn = 83-86351-37-3}}</ref>. W 1951 tereny te włączono do Warszawy<ref name="Rozporządzenie"/>.
+Przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] we wsiach znajdujących się na terenie obecnego Ursynowa znajdowało się ok. 400 domów w których mieszkało ponad 3 tys. osób<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Krawczyk |imię = Jacek |tytuł = Ursynów wczoraj i dziś |wydawca = Wydawnictwo Pagina |miejsce = Warszawa |data = 2001 |strony = 37 |isbn = 83-86351-37-3}}</ref>. W 1948 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.trasbus.com/liniabus104.htm | tytuł = 104 linia autobusowa zwykła | opublikowany = trasbus.pl | data dostępu = 2023-10-21}}</ref> uruchomiono pierwszą na tym terenie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mazur | imię = Maciej | tytuł = Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa | wydawca = Wydawnictwo Myśliński | miejsce = Warszawa | data = 2017 | strony = 138 | isbn = 978-83-934764-8-0}}</ref> [[Autobusy miejskie w Warszawie|miejską linię autobusową]] (nr 104), łączącą [[Warszawa Południe|Dworzec Południowy]] z [[Wolica (Warszawa)|Wolicą]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Krawczyk |imię = Jacek |tytuł = Ursynów wczoraj i dziś |wydawca = Wydawnictwo Pagina |miejsce = Warszawa |data = 2001 |strony = 101 |isbn = 83-86351-37-3}}</ref>. W 1951 teren współczesnego Ursynowa włączono do Warszawy<ref name="Rozporządzenie" />.
-W 1956 pałac Krasińskich i tereny podarowane w 1921 [[Skarb państwa|Skarbowi Państwa]] przez Edwarda Raczyńskiego zostały przekazane [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego]]<ref name="Królikowski678"/>. W latach 90. XX wieku uczelnia zaczęła budować tam swoją główną siedzibę<ref name="Królikowski678"/>.
+W 1956 roku pałac Krasińskich i tereny podarowane w 1921 roku [[Skarb Państwa|Skarbowi Państwa]] przez Edwarda Raczyńskiego zostały przekazane [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego]] (SGGW)<ref name="Królikowski678" />. W 1971 roku oddano do użytku pierwszy z zespołu budynków uczelni na Ursynowie<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Jabłoński i in. |imię = Krzysztof |tytuł = Warszawa: portret miasta |wydawca = Arkady |miejsce = Warszawa |data = 1984 |strony = strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982) |isbn = 83-213-2993-4}}</ref>, a w latach 90. XX wieku SGGW zaczęła budować tam swoją główną siedzibę<ref name="Królikowski678" />.
-W latach 60. XX wieku podjęto decyzję o budowie na Ursynowie wielkiego zespołu osiedli mieszkaniowych dla ok. 140–160 tys. osób<ref name="Chmielewski81">{{Cytuj książkę | nazwisko = Chmielewski | imię = Lech | tytuł = Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie | wydawca = Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita” | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 81 | isbn = 83-85028-56-0}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mika | imię = Grzegorz | tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury | wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska | data = 2017 | strony = 365 | isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Miały one stanowić tzw. południowe pasmo rozwojowe Warszawy<ref name="Encyklopedia"/>. Na podstawie wyników konkursu na plan ogólny zabudowy pasma Ursynów-Natolin opracowano wytyczne, jakie miał spełniać cały projekt urbanistyczno-architektoniczny<ref name="Chmielewski81"/>. Podzielono go na cztery części: Ursynów Północny, Ursynów Południowy, Natolin Północny i Natolin Południowy<ref name="Encyklopedia">{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 920 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Razem z 36 tys. mieszkań miały powstać szkoły, przedszkola, szpitale, sklepy i lokale usługowe<ref name="Mika374">{{Cytuj książkę | nazwisko = Mika | imię = Grzegorz | tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury | wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska | data = 2017 | strony = 374 | isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Układ komunikacyjny Ursynowa został oparty na trzech równoległych arteriach północ-południe: [[Ulica Jana Rosoła w Warszawie|ul. Jana Rosoła]], [[Aleja Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie|al. Komisji Edukacji Narodowej]] i ul. Pawła Findera (obecnie [[Ulica rtm. Witolda Pileckiego w Warszawie|rtm. Witolda Pileckiego]])<ref name="Encyklopedia"/>.
-W rozstrzygniętym latem 1971 konkursie na projekt Ursynowa Północnego pierwszą nagrodę otrzymał zespół [[Ludwik Borawski|Ludwika Borawskiego]], Jerzego Szczepanika-Dzikowskiego i Andrzeja Szkopa<ref name="Mika375">{{Cytuj książkę | nazwisko = Mika | imię = Grzegorz | tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury | wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska | data = 2017 | strony = 375 | isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Niespodziewana śmierć Ludwika Borawskiego spowodowała, że do zespołu dołączył [[Marek Budzyński]]<ref name="Mika375"/>. Objęcie przez niego stanowiska projektanta generalnego spowodowało odejście od wcześniejszej koncepcji na rzecz zróżnicowanego zespołu domów oraz nowatorskiego systemu komunikacji pieszej i kołowej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mika | imię = Grzegorz | tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury | wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska | data = 2017 | strony = 376–378 | isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Konkurs na zabudowę Ursynowa Południowego, z innym układem domów, wygrał zespół Andrzeja Fabierkiewicza<ref name="Chmielewski81"/>.
+W latach 60. XX wieku podjęto decyzję o budowie na Ursynowie wielkiego zespołu osiedli mieszkaniowych dla ok. 140–160 tys. osób<ref name="Chmielewski81">{{Cytuj książkę |nazwisko = Chmielewski |imię = Lech |tytuł = Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie |wydawca = Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita” |miejsce = Warszawa |data = 1987 |strony = 81 |isbn = 83-85028-56-0}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mika |imię = Grzegorz |tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury |wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska |data = 2017 |strony = 365 |isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Miały one stanowić tzw. południowe pasmo rozwojowe Warszawy<ref name="Encyklopedia" />. Na podstawie wyników konkursu na plan ogólny zabudowy pasma Ursynów-Natolin opracowano wytyczne, jakie miał spełniać cały projekt urbanistyczno-architektoniczny<ref name="Chmielewski81" />. Podzielono go na cztery części: Ursynów Północny, Ursynów Południowy, Natolin Północny i Natolin Południowy<ref name="Encyklopedia">{{cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |data = 1994 |strony = 920 |isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Razem z 36 tys. mieszkań miały powstać szkoły, przedszkola, szpitale, sklepy i lokale usługowe<ref name="Mika374">{{Cytuj książkę |nazwisko = Mika |imię = Grzegorz |tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury |wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska |data = 2017 |strony = 374 |isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Układ komunikacyjny Ursynowa został oparty na trzech równoległych arteriach północ-południe: [[Ulica Jana Rosoła w Warszawie|ul. Jana Rosoła]], [[Aleja Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie|al. Komisji Edukacji Narodowej]] i ul. Pawła Findera (obecnie [[Ulica rtm. Witolda Pileckiego w Warszawie|rtm. Witolda Pileckiego]])<ref name="Encyklopedia" />.
-Budowę osiedla [[Ursynów Północny]] rozpoczęto w 1975<ref name="Mika382">{{Cytuj książkę | nazwisko = Mika | imię = Grzegorz | tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury | wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska | data = 2017 | strony = 382 | isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Jako pierwsze powstały budynki mieszkalne w rejonie ulic: Puszczyka, Koński Jar, Wiolinowej i Koncertowej<ref name="Mika382"/>. 28 grudnia 1976 zakończono budowę pierwszego bloku przy ul. Puszczyka 5<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika wydarzeń w Warszawie 1 X–31 XII 1976 | czasopismo = Kronika Warszawy | wolumin = 2 (30) | strony = 147 | data = 1977}}</ref>. Pierwsi mieszkańcy otrzymali klucze do mieszkań w styczniu 1977<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mazur | imię = Maciej | tytuł = Witajcie na Ursynowie | wydawca = Wydawnictwo Myśliński | miejsce = Warszawa | data = 2012 | strony = 6 | isbn = 978-83-934764-1-1}}</ref>. W 1977 budynek szkoły i przedszkola przy ul. Puszczyka 6 otrzymał tytuł [[Mister Warszawy|Mistera Warszawy]]<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 497 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>.
+W rozstrzygniętym latem 1971 roku konkursie na projekt Ursynowa Północnego pierwszą nagrodę otrzymał zespół [[Ludwik Borawski|Ludwika Borawskiego]], Jerzego Szczepanika-Dzikowskiego i Andrzeja Szkopa<ref name="Mika375">{{Cytuj książkę |nazwisko = Mika |imię = Grzegorz |tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury |wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska |data = 2017 |strony = 375 |isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Niespodziewana śmierć Ludwika Borawskiego spowodowała, że do zespołu dołączył [[Marek Budzyński]]<ref name="Mika375" />. Objęcie przez niego stanowiska projektanta generalnego spowodowało odejście od wcześniejszej koncepcji na rzecz zróżnicowanego zespołu domów oraz nowatorskiego systemu komunikacji pieszej i kołowej<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mika |imię = Grzegorz |tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury |wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska |data = 2017 |strony = 376–378 |isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Konkurs na zabudowę [[Ursynów-Centrum|Ursynowa Południowego]], z innym układem domów, wygrał zespół Andrzeja Fabierkiewicza<ref name="Chmielewski81" />.
-W 1979 rozpoczęto budowę [[Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie|Centrum Onkologii]], stanowiącego główną inwestycję rządowego programu zwalczania [[Nowotwór|chorób nowotworowych]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Szafer | imię = Tadeusz Przemysław | tytuł = Nowa architektura polska. Diariusz lat 1976–1980 | wydawca = Wydawnictwo „Arkady” | miejsce = Warszawa | data = 1981 | strony = 323 | isbn = 83-213-3065-7}}</ref>. W sierpniu 1980 przy ul. Surowieckiego 10 otwarto Megasam, pierwszy samoobsługowy sklep na Ursynowie<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Wojciechowski | imię = Konrad | tytuł = Ursynów niestary i ciągle Jary | czasopismo = Gazeta Stołeczna | strony = 9 | data = 13 lipca 2018}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mazur | imię = Maciej | tytuł = Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa | wydawca = Wydawnictwo Myśliński | miejsce = Warszawa | data = 2017 | strony = 27 | isbn = 978-83-934764-8-0}}</ref>.
+Budowę osiedla [[Ursynów Północny]] rozpoczęto w 1975 roku<ref name="Mika382">{{Cytuj książkę |nazwisko = Mika |imię = Grzegorz |tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury |wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska |data = 2017 |strony = 382 |isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. Jako pierwsze powstały budynki mieszkalne w rejonie ulic: Puszczyka, Koński Jar, Wiolinowej i Koncertowej<ref name="Mika382" />. 28 grudnia 1976 roku zakończono budowę pierwszego bloku przy ul. Puszczyka 5<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Kronika wydarzeń w Warszawie 1 X–31 XII 1976 |czasopismo = Kronika Warszawy |wolumin = 2 (30) |strony = 147 |data = 1977}}</ref>. Pierwsi mieszkańcy otrzymali klucze do mieszkań w styczniu 1977 roku<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mazur |imię = Maciej |tytuł = Witajcie na Ursynowie |wydawca = Wydawnictwo Myśliński |miejsce = Warszawa |data = 2012 |strony = 6 |isbn = 978-83-934764-1-1}}</ref>. W 1977 roku budynek szkoły i przedszkola przy ul. Puszczyka 6 otrzymał tytuł [[Mister Warszawy|Mistera Warszawy]]<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |data = 1994 |strony = 497 |isbn = 83-01-08836-2}}</ref>.
-W czasie budowy osiedli mieszkaniowych i [[Linia M1 metra w Warszawie|linii metra]] wykorzystując ziemię z wykopów usypano dwa sztuczne wzniesienia: [[Kopa Cwila|Kopę Cwila]] i [[Wzgórze Trzech Szczytów|Górkę Kazurkę]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mazur | imię = Maciej | tytuł = Czasoprzewodnik. 33 lata na Ursynowie | wydawca = Wydawnictwo Myśliński | miejsce = Warszawa | data = 2010 | strony = 24, 116 | isbn = 978-83-915427-9-8}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mazur | imię = Maciej | tytuł = Czterdziestolatek. Historie w Ursynowa | wydawca = Wydawnictwo Myśliński | miejsce = Warszawa  | data = 2017 | strony = 152 | isbn = 978-83-934764-8-0}}</ref>.
+W 1979 roku rozpoczęto budowę [[Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy|Centrum Onkologii]], stanowiącego główną inwestycję rządowego programu zwalczania [[Nowotwór|chorób nowotworowych]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Szafer |imię = Tadeusz Przemysław |tytuł = Nowa architektura polska. Diariusz lat 1976–1980 |wydawca = Wydawnictwo „Arkady” |miejsce = Warszawa |data = 1981 |strony = 323 |isbn = 83-213-3065-7}}</ref>. W sierpniu 1980 roku przy ul. Surowieckiego 10 otwarto Megasam, pierwszy samoobsługowy sklep na Ursynowie<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Wojciechowski |imię = Konrad |tytuł = Ursynów niestary i ciągle Jary |czasopismo = Gazeta Stołeczna |strony = 9 |data = 13 lipca 2018}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mazur |imię = Maciej |tytuł = Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa |wydawca = Wydawnictwo Myśliński |miejsce = Warszawa |data = 2017 |strony = 27 |isbn = 978-83-934764-8-0}}</ref>.
-W 1982 liczba mieszkańców Ursynowa osiągnęła 75 tys.<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mika | imię = Grzegorz | tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury | wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska | data = 2017 | strony = 384 | isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref>. W 1983 rozpoczęto tam budowę [[Linia M1 metra w Warszawie|pierwszej linii metra]]<ref name="Encyklopedia"/>. W 1983 na ul. Puławskiej uruchomiono [[Trolejbusy w Warszawie|komunikację trolejbusową]] na trasie [[Warszawa Południe|Dworzec Południowy]]-[[Piaseczno]]<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 901 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>; została ona zlikwidowana w 1995<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy. Suplement '96 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1996 | strony = 43 | isbn = 83-01-12057-6}}</ref>. W 1990 przy ul. Bacewiczówny 8 otwarto pierwszy w Polsce sklep spółki [[IKEA]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Trybuś | imię = Jarosław | tytuł = Przewodnik po warszawskich blokowiskach | wydawca = Muzeum Powstania Warszawskiego | miejsce = Warszawa | data = 2011 | strony = 194–195 | isbn = 978-83-60142-31-8}}</ref>.
+W czasie budowy osiedli mieszkaniowych i [[Linia M1 metra w Warszawie|linii metra]] wykorzystując ziemię z wykopów usypano dwa sztuczne wzniesienia: [[Kopa Cwila|Kopę Cwila]] i [[Wzgórze Trzech Szczytów|Górkę Kazurkę]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mazur |imię = Maciej |tytuł = Czasoprzewodnik. 33 lata na Ursynowie |wydawca = Wydawnictwo Myśliński |miejsce = Warszawa |data = 2010 |strony = 24, 116 |isbn = 978-83-915427-9-8}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mazur |imię = Maciej |tytuł = Czterdziestolatek. Historie w Ursynowa |wydawca = Wydawnictwo Myśliński |miejsce = Warszawa |data = 2017 |strony = 152 |isbn = 978-83-934764-8-0}}</ref>.
+W 1982 roku liczba mieszkańców Ursynowa osiągnęła 75 tys.<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Mika |imię = Grzegorz |tytuł = Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury |wydawca = Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska |data = 2017 |strony = 384 |isbn = 978-83-63842-67-3}}</ref> W 1983 roku rozpoczęto tam budowę [[Linia M1 metra w Warszawie|pierwszej linii metra]]<ref name="Encyklopedia" />. W 1983 roku na ul. Puławskiej uruchomiono [[Trolejbusy w Warszawie|komunikację trolejbusową]] na trasie [[Warszawa Południe|Dworzec Południowy]] – [[Piaseczno]]<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |data = 1994 |strony = 901 |isbn = 83-01-08836-2}}</ref>; została ona zlikwidowana w 1995 roku<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy. Suplement '96 |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1996 |strony = 43 |isbn = 83-01-12057-6}}</ref>. W 1990 roku przy ul. Bacewiczówny 8 otwarto pierwszy w Polsce sklep spółki [[IKEA]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Trybuś |imię = Jarosław |tytuł = Przewodnik po warszawskich blokowiskach |wydawca = Muzeum Powstania Warszawskiego |miejsce = Warszawa |data = 2011 |strony = 194–195 |isbn = 978-83-60142-31-8}}</ref>.
-Do 1994 Ursynów stanowił południowo-zachodnią część [[Mokotów|Mokotowa]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy. Suplement '96 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1996 | strony = 44 | isbn = 83-01-12057-6}}</ref>. Od marca 1994 stał się samodzielną gminą [[Gmina Warszawa-Ursynów|Warszawa-Ursynów]]<ref>Ustawa z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy. ({{Dziennik Ustaw|1994|48|195}})</ref>.
+Do 1994 roku Ursynów stanowił południowo-zachodnią część [[Mokotów|Mokotowa]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Warszawy. Suplement '96 |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1996 |strony = 44 |isbn = 83-01-12057-6}}</ref>. Od marca 1994 stał się samodzielną gminą [[Warszawa-Ursynów (gmina)|Warszawa-Ursynów]]<ref>Ustawa z dnia 25 marca 1994 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy. ({{Dziennik Ustaw|1994|48|195}}).</ref>.
-W 2005<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/oczyszczalnia-po-udnie-ju-startuje | tytuł = Oczyszczalnia Południe już startuje | data = 20 czerwca 2005 | praca = Urząd m.st. Warszawy | opublikowany = um.warszawa.pl | data dostępu = 2020-09-04}}</ref> ścieki z Ursynowa zaczęły być przesyłane do nowo uruchomionej [[Oczyszczalnia Ścieków „Południe“|Oczyszczalni Ścieków „Południe“]] w dzielnicy Wilanów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mpwik.com.pl/view/zaklad-poludnie | tytuł = Zakład „Południe” | praca = Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółka Akcyjna | opublikowany = mpwik.com.pl | data dostępu = 2020-09-04}}</ref>.
+W 2005 roku<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/oczyszczalnia-po-udnie-ju-startuje |tytuł = Oczyszczalnia Południe już startuje |data = 20 czerwca 2005 |praca = Urząd m.st. Warszawy |opublikowany = um.warszawa.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20200906080229/http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/oczyszczalnia-po-udnie-ju-startuje |zarchiwizowano = 2020-09-06 |data dostępu = 2020-09-04}}</ref> ścieki z Ursynowa zaczęły być przesyłane do nowo uruchomionej [[Oczyszczalnia Ścieków „Południe“|Oczyszczalni Ścieków „Południe“]] w dzielnicy Wilanów<ref>{{Cytuj stronę |url = https://mpwik.com.pl/view/zaklad-poludnie |tytuł = Zakład „Południe” |praca = Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółka Akcyjna |opublikowany = mpwik.com.pl |data dostępu = 2020-09-04}}</ref>.
-W 2017 rozpoczęła się budowa kolejnego (po zbudowanym w latach 2009–2013 odcinku od węzła „Warszawa Lotnisko” do węzła „Puławska”) odcinka [[Droga ekspresowa S2 (Polska)|drogi ekspresowej S2]]  – Południowej Obwodnicy Warszawy<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pulawska-lubelska.pl/kalendarium | tytuł = Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Kalendarium | opublikowany = pulawska-lubelska.pl | data dostępu = 2018-11-04}}</ref>. Droga będzie częściowo przebiegała w [[Tunel drogi ekspresowej S2 w Warszawie|tunelu pod Ursynowem]]<ref name="POW">{{Cytuj stronę | url = http://www.pulawska-lubelska.pl/dane-ogolne | tytuł = Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Dane ogólne | opublikowany = pulawska-lubelska.pl | data dostępu = 2018-11-04}}</ref>. Planowany termin zakończenia tej inwestycji to I połowa 2021<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Śmietana | imię = Krzysztof | tytuł = Budowa autostrad zbliża się do finiszu | czasopismo = Dziennik Gazeta Prawna | strony = A7 | data = 13 sierpnia 2020}}</ref>.
+W 2017 roku rozpoczęła się budowa kolejnego (po zbudowanym w latach 2009–2013 odcinku od węzła „Warszawa Lotnisko” do węzła „Puławska”) odcinka [[Droga ekspresowa S2 (Polska)|drogi ekspresowej S2]] – Południowej Obwodnicy Warszawy<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.pulawska-lubelska.pl/kalendarium |tytuł = Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Kalendarium |opublikowany = pulawska-lubelska.pl |data dostępu = 2018-11-04}}</ref>. Droga częściowo przebiega w [[Tunel drogi ekspresowej S2 w Warszawie|tunelu]]<ref name="POW">{{Cytuj stronę |url = http://www.pulawska-lubelska.pl/dane-ogolne |tytuł = Projekt i budowa drogi ekspresowej S2 Południowa Obwodnica Warszawy na odcinku od węzła „Puławska” do węzła „Lubelska”. Dane ogólne |opublikowany = pulawska-lubelska.pl |data dostępu = 2018-11-04}}</ref>, oddanym do użytku w grudniu 2021<ref>{{Cytuj stronę |url = https://tvn24.pl/tvnwarszawa/ulice/warszawa-tunel-pow-pod-ursynowem-otwarty-5533539 |tytuł = Najdłuższy tunel w Polsce otwarty |data = 20 grudnia 2021 |praca = TVN Warszawa |data dostępu = 2021-12-22}}</ref>.
 == Części Ursynowa ==
 === Podział według MSI ===
-Według [[Miejski System Informacji (Warszawa)|Miejskiego Systemu Informacji]] Ursynów dzieli się na 13 obszarów<ref>{{cytuj stronę | url = https://zdm.waw.pl/miejski-system-informacji/obszary-msi/dzielnica-ursynow | tytuł = Podział Warszawy na obszary Miejskiego Systemu Informacji. Dzielnica Ursynów | opublikowany = Zarząd Dróg Miejskich Warszawa | data dostępu = 2016-07-12}}</ref>:
+Według [[Miejski System Informacji (Warszawa)|Miejskiego Systemu Informacji]] Ursynów dzieli się na 13 obszarów<ref>{{cytuj stronę |url = https://zdm.waw.pl/miejski-system-informacji/obszary-msi/dzielnica-ursynow |tytuł = Podział Warszawy na obszary Miejskiego Systemu Informacji. Dzielnica Ursynów |opublikowany = Zarząd Dróg Miejskich Warszawa |data dostępu = 2016-07-12}}</ref>:
 * [[Dąbrówka (Warszawa)|Dąbrówka]]
 * [[Grabów (Warszawa)|Grabów]]
@@ Linia 108: / Linia 110: @@
 === Podział na Wysoki i Zielony Ursynów ===
 Funkcjonuje także zwyczajowy podział na:
-* '''Wysoki Ursynów''' – jest to północna, wschodnia i południowa część dzielnicy, gdzie dominuje wysoka zabudowa mieszkaniowa<ref name="Dwa słowa5">{{Cytuj książkę | tytuł = Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy | wydawca = Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy | miejsce = Warszawa | data = 2009 | strony = 5}}</ref>,
+* '''Wysoki Ursynów''' – jest to północna, wschodnia i południowa część dzielnicy, gdzie dominuje wysoka zabudowa mieszkaniowa<ref name="Dwa słowa5">{{Cytuj książkę |tytuł = Dwa słowa o Ursynowie czy krótki przewodnik po dzielnicy |wydawca = Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy |miejsce = Warszawa |data = 2009 |strony = 5}}</ref>,
-* '''Zielony Ursynów''' – jest to zachodnia część dzielnicy położona wzdłuż ul. Puławskiej, gdzie dominuje zabudowa jednorodzinna<ref name="Dwa słowa5"/>.
+* '''Zielony Ursynów''' – jest to zachodnia część dzielnicy położona wzdłuż ul. Puławskiej, gdzie dominuje zabudowa jednorodzinna<ref name="Dwa słowa5" />.
 == Burmistrzowie ==
@@ Linia 117: / Linia 119: @@
 * [[Tomasz Mencina]] (2006–2009)
 * [[Urszula Kierzkowska]] (2009–2010)
-* [[Piotr Guział]] (2010<ref>{{Cytuj | url=http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,95190,8819001,Tasowanie_burmistrzami__Skacza_z_dzielnicy_na_dzielnice.html | tytuł=Wyborcza.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=warszawa.wyborcza.pl | data dostępu=2017-11-27}}</ref>–2014)
+* [[Piotr Guział]] (2010<ref>{{Cytuj |url = http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,95190,8819001,Tasowanie_burmistrzami__Skacza_z_dzielnicy_na_dzielnice.html |tytuł = Wyborcza.pl |opublikowany = warszawa.wyborcza.pl |data dostępu = 2017-11-27}}</ref>–2014)
-* [[Robert Kempa]] (od 2014<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.haloursynow.pl/artykuly/sensacja-w-radzie-platforma-obywatelska-przejmuje-,3101.htm | tytuł = Sensacja w Radzie! Platforma Obywatelska przejmuje władzę! Zdrada w NU | data dostępu = 19 grudnia 2014}}</ref>)
+* [[Robert Kempa]] (od 2014<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.haloursynow.pl/artykuly/sensacja-w-radzie-platforma-obywatelska-przejmuje-,3101.htm |tytuł = Sensacja w Radzie! Platforma Obywatelska przejmuje władzę! Zdrada w NU |data dostępu = 2014-12-19}}</ref>)
 == Rada Dzielnicy ==
 {| class="wikitable"
 !Ugrupowanie
-!Kadencja 2002–2006<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe|url = http://wybory2002.pkw.gov.pl/grada/gw1/w14/m1465/d146513/index.html|opublikowany = wybory2002.pkw.gov.pl|data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
+!Kadencja 2002–2006<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2002.pkw.gov.pl/grada/gw1/w14/m1465/d146513/index.html |tytuł = Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe |opublikowany = wybory2002.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
-!Kadencja 2006–2010<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza|url = http://wybory2006.pkw.gov.pl/kbw/wynikiRadaDzielnicyae11.html?jdn=146513|opublikowany = wybory2006.pkw.gov.pl|data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
+!Kadencja 2006–2010<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2006.pkw.gov.pl/kbw/wynikiRadaDzielnicyae11.html?jdn=146513 |tytuł = Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza |opublikowany = wybory2006.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
-!Kadencja 2010–2014<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa    – dz.  Ursynów|url = http://wybory2010.pkw.gov.pl/geo/pl/140000/146513.html#tabs-4|opublikowany = wybory2010.pkw.gov.pl|data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
+!Kadencja 2010–2014<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2010.pkw.gov.pl/geo/pl/140000/146513.html#tabs-4 |tytuł = Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Ursynów |opublikowany = wybory2010.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
-!|Kadencja 2014–2018<ref>{{Cytuj stronę|url=http://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,radni-dzielnicowi-wybrani-oficjalne-wyniki,149998.html|tytuł=Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki – Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście|data dostępu=2015-10-18|opublikowany=tvnwarszawa.tvn24.pl}}</ref>
+! Kadencja 2014–2018<ref>{{Cytuj stronę |url = http://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,radni-dzielnicowi-wybrani-oficjalne-wyniki,149998.html |tytuł = Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki – Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście |opublikowany = tvnwarszawa.tvn24.pl |data dostępu = 2015-10-18}}</ref>
-!Kadencja 2018–2023<ref>{{Cytuj stronę | url = https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/146513#results_elect_council | tytuł = Wybory samorządowe 2018. Dzielnica Ursynów M. St. Warszawy | praca = Państwowa Komisja Wyborcza | opublikowany = pkw.gov.pl | data dostępu = 2018-10-31}}</ref>
+!Kadencja 2018–2024<ref>{{Cytuj stronę |url = https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/146513#results_elect_council |tytuł = Wybory samorządowe 2018. Dzielnica Ursynów M. St. Warszawy |praca = Państwowa Komisja Wyborcza |opublikowany = pkw.gov.pl |data dostępu = 2018-10-31}}</ref>
+!Kadencja 2024–2029<ref>{{Cytuj stronę |url = https://wybory.gov.pl/samorzad2024/pl/rada_dzielnicy/okregi/146513 |tytuł = Wyniki w wyborach do Rad Dzielnic m. st. Warszawy. Rada Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy |praca = Państwowa Komisja Wyborcza |opublikowany = pkw.gov.pl |data dostępu = 2024-04-12}}</ref>
 |-
 |Sojusz Lewicy Demokratycznej
@@ Linia 135: / Linia 138: @@
 | –
 | –
+|–
 |-
 |Platforma Obywatelska
@@ Linia 141: / Linia 145: @@
 |11
 |11
+|13 ([[Koalicja Obywatelska|KO]])
 |13 ([[Koalicja Obywatelska|KO]])
 |-
@@ Linia 147: / Linia 152: @@
 |5
 |4
+|5
 |5
 |5
 |-
 |Nasz Ursynów / Otwarty Ursynów
-|  –
+| –
 |6
 |10
 |7
 |3
+|2
 |-
 |Inicjatywa Mieszkańców Ursynowa / Projekt Ursynów
-|  –
+| –
-|  –
+| –
-|  –
+| –
 |2
 |4
-|-
+|5
 |}
 == Przyroda ==
-Na terenie dzielnicy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: [[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego]] i [[Rezerwat przyrody Skarpa Ursynowska|Skarpa Ursynowska]]. Przy ul. [[Ulica Nowoursynowska w Warszawie|Nowoursynowskiej]] rośnie [[Dąb Mieszko I|Mieszko I]] – najstarszy dąb w [[Województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.mapa.warszawa.rdos.gov.pl/pdf/broszura.pdf | tytuł = Przyroda województwa mazowieckiego | data = Warszawa | praca = Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie | opublikowany = warszawa.rdos.gov.pl | strony = 10 | data dostępu = 2017-04-28}}</ref>.
+Na terenie dzielnicy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: [[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego]] i [[Rezerwat przyrody Skarpa Ursynowska|Skarpa Ursynowska]]. Przy ul. [[Ulica Nowoursynowska w Warszawie|Nowoursynowskiej]] rośnie [[Dąb Mieszko I|Mieszko I]] – najstarszy dąb w [[Województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.mapa.warszawa.rdos.gov.pl/pdf/broszura.pdf |tytuł = Przyroda województwa mazowieckiego |data = Warszawa |praca = Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie |opublikowany = warszawa.rdos.gov.pl |strony = 10 |data dostępu = 2017-04-28}}</ref>.
+W [[Park Romana Kozłowskiego w Warszawie|parku im. Romana Kozłowskiego]], przy ul. Nutki, znajduje się ''Głaz Ursynowski'' – największy (obwód 9,6 m) [[głaz narzutowy]] na terenie Warszawy<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Warszawska przyroda. Obszary i obiekty chronione |wydawca = Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy |miejsce = Warszawa |data = 2005 |strony = 126}}</ref>.
+== Sport ==
-W [[Park im. Romana Kozłowskiego w Warszawie|parku im. Romana Kozłowskiego]], przy ul. Nutki, znajduje się ''Głaz Ursynowski'' – największy (obwód 9,6 m) [[głaz narzutowy]] na terenie Warszawy<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Warszawska przyroda. Obszary i obiekty chronione | wydawca = Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 126}}</ref>.
+W 2021 roku w dzielnicy funkcjonowało 38 klubów sportowych działających jako [[Stowarzyszenie kultury fizycznej|stowarzyszenia kultury fizycznej]] i [[Fundacja|fundacje]] i 5 działających na zasadach komercyjnych<ref>{{Cytuj stronę |url = https://ursynow.um.warszawa.pl/-/kluby-sportowe-1 |tytuł = Kluby sportowe |data = 18 marca 2021 |praca = Urząd Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy |opublikowany = um.warszawa.pl |data dostępu = 2022-10-29}}</ref>. Jednym z nich jest klub piłkarski KS SEMP Warszawa (SEMP Ursynów)<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Historia |data = 2020-09-22 |data dostępu = 2022-10-20 |praca = www.semp.com.pl |opublikowany = KS SEMP Warszawa |url = https://semp.com.pl/historia |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = SEMP Arena wreszcie powstaje. Prace ruszyły pełną parą |data = 2022-05-27 |data dostępu = 2022-10-30 |opublikowany = www.haloursynow.pl |url = https://www.haloursynow.pl/artykuly/semp-arena-wreszcie-powstaje-prace-ruszyly-pelna-para,20024.htm |język = pl}}</ref>.
 == Ważniejsze obiekty ==
@@ Linia 175: / Linia 185: @@
 == Upamiętnienie ==
-* W 2016 Rada m.st. Warszawy nadała skrzyżowaniu ulic Wawrzyńca Surowieckiego i Jana Zaorskiego na Ursynowie Północnym nazwę ''rondo Budowniczych Ursynowa''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://edziennik.mazowieckie.pl/#/legalact/2016/5848/ | tytuł = Uchwała nr XXX/767/2016 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie nadania nazwy ulicy w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy | data = 1 lipca 2016 | praca = Dziennik Urzędowy województwa Mazowieckiego nr 5848 | data dostępu = 2019-04-08}}</ref>.
+* W 2016 r. Rada m.st. Warszawy nadała skrzyżowaniu ulic Wawrzyńca Surowieckiego i Jana Zaorskiego na Ursynowie Północnym nazwę ''rondo Budowniczych Ursynowa''<ref>{{Cytuj stronę |url = http://edziennik.mazowieckie.pl/#/legalact/2016/5848/ |tytuł = Uchwała nr XXX/767/2016 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie nadania nazwy ulicy w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy |data = 1 lipca 2016 |praca = Dziennik Urzędowy województwa Mazowieckiego nr 5848 |data dostępu = 2019-04-08}}</ref>.
 == Przypisy ==
@@ Linia 183: / Linia 193: @@
 * [http://www.ursynow.pl/ Strona dzielnicy Ursynów]
 * [http://www.ursynow.org.pl/ Historia Ursynowa]
 {{Dzielnice Warszawy}}
 {{Osiedla warszawskiego Ursynowa}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Ursynów| ]]

Obszary MSI	Dąbrówka Grabów Jeziorki Północne Jeziorki Południowe Kabaty Natolin Pyry Skarpa Powsińska Stary Służew Stary Imielin Teren Wydzielony Rezerwat „Las Kabacki” Ursynów-Centrum Ursynów Północny Wyczółki
Części miasta wg PRNG	Dawidy Poduchowne Dawidy Zwykłe Dąbrówka Grabów Grabówek Imielin Janówek Jary Jeziorki Jeziorki Polskie Jeziorki Południowe Jeziorki Północne Kabaty Krasnowola Las Kabacki Ludwinów Łęczyca Moczydło Na Skraju Natolin Nowe Jeziorki Pyry Skarpa Powsińska Stary Grabów Stary Imielin Stary Służew Stokłosy Ursynów Ursynów Południowy Ursynów Północny Ursynów Zachodni Ursynów-Centrum Wolica Wolica Południowa Wolica Północna Wyczółki Wyżyny-Południe Wyżyny-Środek Wyżyny-Wschód Wyżyny-Zachód Zgorzała nad Jeziorem
Inne	Dębina Grabów (szeregowce) Gucin Karczunek Koński Jar-Nutki Osiedle Kabaty Osiedle SBM „Techniczna” Osiedle SM Przy SGGW Osiedle Surowieckiego 2, 4, 6, 8 VitaParc Zakopane Zgorzała