Więzienie przy ul. Mikołowskiej w Katowicach: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m ilustracja |
m →Historia kompleksu: jęz. |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
== Historia kompleksu == |
== Historia kompleksu == |
||
Po utworzeniu w [[Katowice|Katowicach]] sądu grodzkiego w 1878 roku, |
Po utworzeniu w [[Katowice|Katowicach]] sądu grodzkiego w 1878 roku, urządzono pierwszy areszt, dla którego wzniesiono obecny pawilon mieszkalny „D”, stanowiący najstarsza część kompleksu architektonicznego. Autorem projektu był berliński architekt Karl Friedrich Endell<ref>{{Cytuj stronę |url =https://zabytek.pl/pl/obiekty/katowice-zespol-aresztu-sledczego |tytuł =Zespół aresztu śledczego |autor =Ewa Waryś |opublikowany =zabytek.pl |data =2018-09-14 |język = |data dostępu = 2024-07-12}}</ref>. Obok budynku ''kozy miejskiej'', od 1891 roku powstawały kolejne budynki Królewskiego Pruskiego Więzienia. Główny budynek więzienny pochodzi sprzed 1897 roku. Kolejne przebudowy następowały w latach 1909 i 1912. Po przejęciu więzienia przez władze [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] w 1922 roku, zakwalifikowano je do więzień I klasy. W klasie tej były więzienie o pojemności powyżej 450 miejsc. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] więzienie było miejscem kaźni, w którym Niemcy zgilotynowali 552 osoby. W [[Historia_Polski_(1945–1989)#Okres_stalinowski_%281944–1956%29|okresie stalinowskim]] w więzieniu na Mikołowskiej przetrzymywani byli żołnierze [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] i członkowie organizacji niepodległościowych. W 2. poł XX wieku w obiektach funkcjonowało: Centralne Więzienie w Katowicach, Wojewódzki Areszt Śledczy, Rejonowy Areszt Śledczy. Obecnie w zabudowaniach ma swoją siedzibę [[Areszt Śledczy Katowice]], którego pojemność wynosi 438 miejsc<ref name="p2">{{Cytuj stronę |url = https://www.sw.gov.pl/strona/opis-areszt-sledczy-katowice|tytuł =Opis jednostki |autor =Artur Piszczek |opublikowany =sw.gov.pl |data = |język = |data dostępu = 2024-07-12}}</ref>. |
||
== Struktura obiektu == |
== Struktura obiektu == |
Wersja z 07:43, 13 lip 2024
widok od ul. Mikołowskiej, 2020 | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Mikołowska 10a |
Typ budynku |
więzienie |
Styl architektoniczny |
eklektyzm |
Architekt |
Karl Friedrich Endell |
Inwestor | |
Ukończenie budowy |
XIX-XX w. |
Ważniejsze przebudowy |
1897, 1909, 1912 |
Pierwszy właściciel |
Królewskie Pruskie Więzienie |
Obecny właściciel | |
Plan budynku AB – budynki penitencjarne, C – kuchnia, D – pralnia, E – willa, F – dom mieszkalny | |
Położenie na mapie Katowic | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Strona internetowa |
Więzienie przy ul. Mikołowskiej w Katowicach – zabytkowy zespół aresztu śledczego z przełomu XIX-XX w., zlokalizowany w katowickim śródmieściu.
Historia kompleksu
Po utworzeniu w Katowicach sądu grodzkiego w 1878 roku, urządzono pierwszy areszt, dla którego wzniesiono obecny pawilon mieszkalny „D”, stanowiący najstarsza część kompleksu architektonicznego. Autorem projektu był berliński architekt Karl Friedrich Endell[2]. Obok budynku kozy miejskiej, od 1891 roku powstawały kolejne budynki Królewskiego Pruskiego Więzienia. Główny budynek więzienny pochodzi sprzed 1897 roku. Kolejne przebudowy następowały w latach 1909 i 1912. Po przejęciu więzienia przez władze II Rzeczypospolitej w 1922 roku, zakwalifikowano je do więzień I klasy. W klasie tej były więzienie o pojemności powyżej 450 miejsc. W czasie II wojny światowej więzienie było miejscem kaźni, w którym Niemcy zgilotynowali 552 osoby. W okresie stalinowskim w więzieniu na Mikołowskiej przetrzymywani byli żołnierze Armii Krajowej i członkowie organizacji niepodległościowych. W 2. poł XX wieku w obiektach funkcjonowało: Centralne Więzienie w Katowicach, Wojewódzki Areszt Śledczy, Rejonowy Areszt Śledczy. Obecnie w zabudowaniach ma swoją siedzibę Areszt Śledczy Katowice, którego pojemność wynosi 438 miejsc[3].
Struktura obiektu
Na objęty opieką konserwatorską zespół składają się następujące budowle: 2 budynki penitencjarne, 2 budynki gospodarcze oraz 2 domy mieszkalne (obecnie siedziby biur). Największa budowla, wielokondygnacyjna, na planie litery Y, składa się z trzech skrzydeł (pawilony „A”, „B” i „C”). Kompleks otoczony jest murem z wieżami strażniczymi. Poza murem, od strony ul. Mikołowskiej, znajduje się dawna willa naczelnika i dom dla służby więziennej[1][3].
Osadzeni
- Z tym tematem związana jest kategoria:
Wśród osób więzionych podczas II wojny światowej:
- ks. Franciszek Blachnicki (1941–1942)
- ks. Jan Macha (1942, zgilotynowany)
- Konrad Mańka (1942, zgilotynowany)
- Józef Pukowiec (1942, zgilotynowany)
- Janina Klatt (1942)
- Wincenty Wajda (1944, zgilotynowany)
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2024-07-12] .
- ↑ Ewa Waryś: Zespół aresztu śledczego. zabytek.pl, 2018-09-14. [dostęp 2024-07-12].
- ↑ a b Artur Piszczek: Opis jednostki. sw.gov.pl. [dostęp 2024-07-12].