Anna Romanowa (1708–1728)
Anna Piotrowna Romanowa (ros. Анна Петровна Романова; ur. 29 stycznia 1708 w Moskwie[1], zm. 4 maja 1728 w Kilonii) – cesarzówna rosyjska z dynastii Romanowów[2], księżna Holsztynu od 1725 r. jako żona Karola Fryderyka.
| |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
gruźlica |
| Miejsce spoczynku |
Katedra Piotropawłowska w Petersburgu |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Elżbieta Piotrowna, przyrodnie: Aleksy Piotrowicz |
| Mąż | |
| Dzieci | |
Życiorys
edytujPochodzenie
edytujByła córką cara Rosji Piotra I Wielkiego i Katarzyny Aleksiejewny (późniejszej cesarzowej Katarzyny I), urodzoną, zanim rodzice zawarli formalne małżeństwo[3]. Jej ojciec był najmłodszym synem cara Aleksego I a matka, urodzona jako Marta Skowrońska, pochodziła najprawdopodobniej z rodziny chłopskiej. Znajomość jej rodziców rozpoczęła się na początku XVIII w. i choć początkowo Katarzyna była jedynie kochanką cara, to Piotr poślubił ją oficjalnie w 1712 r.[4]
Anna miała 8 lub 11 rodzeństwa, jednak tylko młodsza o prawie 2 lata siostra Elżbieta przeżyła dzieciństwo[4][1]. Obie siostry był druhnami na ślubie rodziców[1]. Jej przyrodnim bratem był Aleksy Piotrowicz, syn pierwszej żony jej ojca, Eudoksji Łopuchiny[5].
Wykształcenie i osobowość
edytujPoczątkowo Anna i jej młodsza siostra Elżbieta były wychowywane przez mamki chłopskiego pochodzenia, dopiero od ok. 1716 r. wychowaniem carówien zajmowały się włoskie i francuskie guwernantki. Wykształcenie obydwu dziewcząt miało jednak charakter powierzchowny[6], choć według nowszej historiografii Anna odebrała staranną edukację[1]. Anna mówiła po francusku, niemiecku, włosku i szwedzku[1]. Piotr Wielki bardzo kochał swoje córki i interesował się ich wykształceniem[1].
Anna była wysoką brunetką o jasnej cerze, określaną ją jako stateczną i dostojną[1]. Uważano ją za atrakcyjną i chętną do nauki[7]. Anna była bardzo kochana przez Elżbietę; relacje sióstr były bardzo bliskie[7].
Małżeństwo
edytujOd 1721 r. w Rosji przebywał pretendent do korony Szwecji Karol Fryderyk[1]. Ten ambitny, choć mało zdolny książę Holsztynu chciał poślubić którąś z córek Piotra Wielkiego, jednak cesarz nie aprobował tych planów[7]. Po śmierci ojca Anna uległa namowom matki[7] i 1 czerwca 1725 r. w Petersburgu wyszła za mąż za Karola Fryderyka[8]. Ten ślub stał się początkiem ścisłych kontaktów Rosji z księstwami w północnych Niemczech[9]. Sam związek był nieudany – Anna i Karol miewali pozamałżeńskie relacje z innymi[9].
Sprawa sukcesji tronu
edytujW 1725 r. po śmierci ojca Anna była jedną z pretendentek do objęcia tronu, jednak cesarzową została wybrana przez gwardię i księcia Aleksandra Mienszykowa jej matka[10]. Car na łożu śmierci zawołał Annę, jednakże zanim przybyła, Piotr już nie żył[7]. Katarzyna I zmarła już w 1727 r. i na swego następcę wyznaczyła bratanka Anny, Piotra II[10]. Nie są znane powody, dla których cesarzowa wydziedziczyła swoje córki, jednak być może jej decyzja była podyktowana chęcią zachowania wpływów dla Aleksandra Mienszykowa, który był jej wieloletnim kochankiem[11]. Córki bardzo zasmuciła decyzja matki[11].
Anna wraz z mężem weszła w skład dziewięciu regentów rządzących Rosją w imieniu małoletniego cara Piotra II Romanowa[12]. Nadal spory wpływ na politykę w kraju miał Aleksander Mienszykow, który zaręczył cara ze swoją córką Marią[11]. Spotęgowało to niezadowolenie Anny i jej męża, które zaczęli demonstrować publicznie[13]. Mienszykow wypłacił małżeństwu ponad milion florenów, czym zachęcił ich do opuszczenia Rosji[13]. Ciężarna Anna pożegnała się z siostrą i wraz z mężem zamieszkała w Kilonii[7].
Śmierć
edytuj21 lutego 1728 r. Anna urodziła syna Karola Piotra Ulryka, nazwanego na cześć ojca, dziadka i królowej Szwecji[7]. 3 miesiące po porodzie Anna zmarła[14]. Przeziębiła się obserwując pokaz sztucznych ogni na balu wydanym z okazji narodzin syna, co spotęgowało zmiany gruźlicze w jej organizmie[7]. Jej ostatnią wolą było spocząć w soborze Świętych Piotra i Pawła w Petersburgu obok ojca i życzenie to zostało uszanowane[7].
Kilkanaście lat po śmierci Anny Elżbieta już jako cesarzowa Rosji wysłała list do Joanny Elżbiety Holstein-Gottorp, kuzynki jej nieżyjącego już szwagra, z prośbą o przysłanie jej portretu ukochanej siostry[15]. To zapoczątkowało kontakt pomiędzy dwoma dworami i w rezultacie ślub syna Anny Piotra III z Katarzyną II.
Współcześni zapamiętali ją jako ładną i wykształconą kobietę, poliglotkę. Jej osoba miała zostać upamiętniona specjalnym orderem.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Robert K. Massie, Katarzyna Wielka. Portret, 2012, Katarzyna Wielka. Portret kobiety, 2012, s. 43–44, ISBN 978-83-240-2193-2.
- ↑ Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 171, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ W.A. Serczyk, Piotr Wielki, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2003, s. 162.
- ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 160, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ Andrzej Andrusiewicz i inni, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 150, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ A. Iskendrow (red.), Dynastia Romanowów, Warszawa 1993, s. 185.
- ↑ a b c d e f g h i Robert K. Massie, Katarzyna Wielka. Portret kobiety, 2012, s. 52–53, ISBN 978-83-240-2193-2.
- ↑ M. Marek: Oldenburgowie. genealogy.euweb.cz. [dostęp 2013-08-11]. (ang.).
- ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 184, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 175, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ a b c Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 186–188, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ A. Iskendrow (red.), Dynastia Romanowów, Warszawa 1993, s. 187.
- ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 190–191, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ A. Iskendrow (red.), Dynastia Romanowów, Warszawa 1993, s. 209.
- ↑ Władysław Serczyk, Katarzyna II – carowa Rosji, 1989, s. 11–12, ISBN 83-04-01436-X.
Bibliografia
edytuj- Iskendrow A. (red.), Dynastia Romanowów, Wydawnictwo Prolog, Warszawa 1993, ISBN 83-85-763-06-6.
- Serczyk W.A., Piotr Wielki, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2003, ISBN 83-04-04483-8, s. 162.