Bitwa pod Duniłowiczami (VI 1920)
Bitwa pod Duniłowiczami – walki polskiego 33 pułku piechoty i 36 pułku piechoty z 12 Dywizją Strzelców toczone w ramach polskiej kontrofensywy nad Berezyną w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| |||
| Czas |
3–4 czerwca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Przebieg działań
edytujSytuacja ogólna
edytuj14 maja 1920 roku ruszyła sowiecka ofensywa wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[1]. 15 Armia Augusta Korka i Grupa Północna Jewgienija Siergiejewa uderzyły na pozycje oddziałów polskich 8 Dywizji Piechoty i 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w ogólnym kierunku na Głębokie. Wykonująca uderzenie pomocnicze 16 Armia Nikołaja Sołłohuba[2] zaatakowała oddziały 4 Armii gen. Stanisława Szeptyckiego i podjęła próbę sforsowania Berezyny pod Murawą[a] i Żukowcem[b] oraz pod Żarnówkami[c] i Niehoniczami[d][3][4]. Wobec skomplikowanej sytuacji operacyjnej, 23 maja rozpoczął się ogólny odwrót wojsk polskich w kierunku zachodnim[5].
Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego postanowiło rozstrzygnąć sytuację nad Berezyną w sposób zaczepny. Dowodzenie przejął naczelny wódz marsz. Józef Piłsudski. Wojska gen. Szeptyckiego szykowały się do natarcia. Po zatrzymaniu sowieckiej ofensywy, Armia Rezerwowa gen. Kazimierza Sosnkowskiego, przy współudziale oddziałów 1 i 4 Armii, zaczęła spychać przeciwnika na linię rzek Auta i górna Berezyna.
Działania pod Duniłowiczami
edytuj3 czerwca od dowódcy 8 Dywizji Piechoty gen. Józefa Czikela 36 pułk piechoty Legii Akademickiej mjr. Mieczysława Rysia-Trojanowskiego otrzymał zadanie sforsowania rzeki Zareżanka pod Duniłowiczami i utworzenia na jej wschodnim brzegu przyczółka[6]. Na wschód od Duniłowicz stały główne siły sowieckiej 12 Dywizji Strzelców[7].
Wczesnym popołudniem pułk podszedł do rzeki, a idący w awangardzie I batalion przez zaskoczenie opanował most i wdarł się do Duniłowicz. W tym czasie II batalion przeprawił się przez rzekę na południe od miejscowości. Zagrożone oskrzydleniem oddziały 12 Dywizji Strzelców rozpoczęły odwrót, a bataliony polskie obsadziły wzgórza położone dwa kilometry na wschód od Duniłowicz, po obu stronach traktu na Głębokie[8].
Około 15.30 dwie brygady sowieckiej 12 Dywizji kontratakowały linią tyralier w kierunku na Daniłowicze, zepchnęły Polaków na skraj miejscowości i rozpoczęły manewr obejścia 36 pułku piechoty[7].
W tym czasie w rejon walk wszedł opóźniony III/36 pp. Uderzył on z marszu na lewe skrzydło sowieckiej tyraliery i obrzucił je granatami. Zdezorientowany przeciwnik zaczął się cofać[9].
Niezdecydowanie przeciwnika wykorzystał natychmiast II batalion i przeszedł do kontrataku. Podobnie uczyniły też kompanie I batalionu. Sowieci wycofali się, a polskie bataliony ponownie obsadziły wzgórza na wschód od Duniłowicz[10].
Rano 4 czerwca do walki wszedł 33 pułk piechoty[11]. Natarcie dwóch polskich pułków wspierały trzy baterie 8 pułku artylerii polowej. Po krótkiej, ale zaciętej walce oddziały sowieckiej 12 Dywizji Strzelców rozpoczęły odwrót[12].
Bilans walk
edytujBitwa pod Duniłowiczami zakończyła się zwycięstwem polskich pułków. Polacy stracili ponad 200 poległych i rannych, a sowiecka 12 Dywizja Strzelców około tysiąca poległych, rannych, jeńców oraz osiem cekaemów[7].
Data bitwy – 3 czerwca – była do 1939 roku świętem 36 pp Legii Akademickiej[13].
Uwagi
edytuj- ↑ Obecnie Мурава, rejon berezyński.
- ↑ Żukowiec, nad rzeką Berezyną, gm. Dymitrowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 847., obecnie Жукавец, rejon berezyński.
- ↑ Żarnówki, wś przy ujściu rzeki Żarnówki do Berezyny, powiat ihumeński, gm. Pohost, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 626., obecnie Жорнаўка, rejon berezyński.
- ↑ Niehnicze ob. Niehoncze, powiat ihumeński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 76., obecnie Нягонічы, rejon berezyński.
Przypisy
edytuj- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 42.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 33.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 45.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 34.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 35.
- ↑ a b c Odziemkowski 1998 ↓, s. 46.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 108.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 37.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 108-109.
- ↑ Ciapka 1929 ↓, s. 19.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 109.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 38.
Bibliografia
edytuj- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Józef Ciapka: Zarys historii wojennej 33-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 36-go pułku piechoty Legii Akademickiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, „Poza granicami współczesnej Polski”. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.