Język dampelas
Język dampelas (lub dampelasa), także dian[1] – język austronezyjski używany w prowincji Celebes Środkowy w Indonezji (kecamatan Dampelas, częściowo Balaesang)[2]. Według danych szacunkowych z 2007 roku posługuje się nim 2 tys. osób (populacja całej grupy etnicznej wynosi 10 tys.)[1][3].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
2 tys. (2007) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||
| Ethnologue | 7 wypierany↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | dms | ||
| IETF | dms | ||
| Glottolog | damp1237 | ||
| Ethnologue | dms | ||
| BPS | 0523 0 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Jego użytkownicy zamieszkują osiem wsi wzdłuż zachodniego wybrzeża Celebesu Środkowego (w rejonie Cieśniny Makasarskiej)[4]. Najsilniejszą pozycję ma w miejscowościach Talaga i Sioyong[5].
Znajduje się pod presją języka indonezyjskiego, który jest znany prawie wszystkim jego użytkownikom. Indonezyjski jest wykorzystywany w edukacji, życiu publicznym i komunikacji międzyetnicznej. W użyciu są także inne języki (kaili, bugijski)[6]. Do obniżenia pozycji dampelas przyczyniają się migracje ludności, w tym obecność ludności napływowej na terytorium Dampelas oraz migracja etnicznej ludności Dampelas do ośrodków miejskich (jak Palu)[6]. Wiele osób odbywa edukację poza rodzimym regionem[7].
W dampelas zaznaczyły się wpływy leksyki indonezyjskiej; dochodzi wręcz do częściowego zaniku rodzimego słownictwa[6]. Odnotowano istnienie mniejszościowego dialektu dampal (według szacunków z 2001 r. cała społeczność mogła liczyć nie więcej niż 300 osób)[2]. Dampal zupełnie lub prawie całkowicie wyszedł z użycia[3]. N.P. Himmelmann zdołał zebrać jedynie fragmentaryczne informacje nt. społeczności i języka Dampal[8].
Sporządzono skrótowe opisy jego gramatyki (1989, 2010)[9][10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Dampelas, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ a b Himmelmann 2001 ↓, s. 25.
- ↑ a b Wurm 2007 ↓, s. 483.
- ↑ David Mead: Dampelas. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2024-08-25]. (ang.).
- ↑ Himmelmann 2001 ↓, s. 44.
- ↑ a b c Moro 2010 ↓, s. 13.
- ↑ Himmelmann 2010 ↓, s. 66–67.
- ↑ Himmelmann 2010 ↓, s. 63–64.
- ↑ Moro 2010 ↓.
- ↑ Asri Hente, Abdillah A. Rahim, Abd. Kadir Munsi, Abd. Kadir Zakaria: Struktur bahasa Dampelas. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1989. ISBN 979-459-047-9. OCLC 22502715. [dostęp 2023-01-04]. (indonez.).
Bibliografia
edytuj- Nikolaus P. Himmelmann: Sourcebook on Tomini-Tolitoli Languages: General Information and Word Lists. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2001, seria: Pacific Linguistics 511. DOI: 10.15144/PL-511. ISBN 0-85883-516-9. OCLC 48361406. (ang.).
- Nikolaus P. Himmelmann: Language Endangerment Scenarios: A Case Study from Northern Central Sulawesi. W: Margaret Florey (red.): Endangered Languages of Austronesia. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 45–72. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0003. ISBN 978-0-19-954454-7, ISBN 978-0-19-157121-3. ISBN 978-0-19-172026-0. OCLC 507435850. (ang.).
- Francesca R. Moro: A sketch grammar of Dampelas, a language of central Sulawesi. Leiden University, 2010. [dostęp 2023-01-04]. (ang.).
- Stephen A. Wurm: Australasia and the Pacific. W: Christopher Moseley (red.): Encyclopedia of the World’s Endangered Languages. Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 425–577. DOI: 10.4324/9780203645659. ISBN 978-0-7007-1197-0. ISBN 978-0-203-64565-9. OCLC 47983733. (ang.).