[go: nahoru, domu]
Wikipedia

Jerzy Pajączkowski-Dydyński

polski wojskowy, znany z długowieczności

Jerzy Kazimierz Pajączkowski-Dydyński h. Lubicz[a] (ur. 19 lipca 1894 we Lwowie, zm. 6 grudnia 2005 w Grange-over-Sands) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, superstulatek.

Jerzy Pajączkowski-Dydyński
Jerzy Kazimierz Pajączkowski
Ilustracja
pułkownik dyplomowany piechoty (1964) pułkownik dyplomowany piechoty (1964)
Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1894
Lwów

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 2005
Grange-over-Sands

Przebieg służby
Lata służby

1915–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie we Francji
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

2 Pułk Strzelców Podhalańskich
38 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich
22 Dywizja Piechoty Górskiej
Oddział IV Sztabu Głównego
6 Pułk Strzelców Podhalańskich
34 Pułk Piechoty
Oddział IV Sztabu Głównego
Oddział IV Sztabu NW

Stanowiska

szef sztabu dywizji piechoty
dowódca batalionu piechoty
zastępca dowódcy pułku
szef wydziału

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wojskowy Karola
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Urodził się 19 lipca 1894 we Lwowie[1], w rodzinie Włodzimierza (1864–1943) i Wandy z Sękowskich h. Prawdzic (1865–1948), pochodzącej z rodziny ziemiańskiej z Wydrnej[2][3]. Jego bratem był Stefan (1900–1978), także oficer Wojska Polskiego, artysta malarz, batalista i kostiumolog wojskowy. Po przeprowadzce do Sanoka, gdzie ojciec pod koniec 1901 został dyrektorem Szpitala Powszechnego[4][5] rodzina Pajączkowskich początkowo najmowała mieszkanie na pierwszym piętrze willi dr Adolfa Bendla przy ulicy Jagiellońskiej (później, po rozbudowie, był to budynek szkolny), po czym zamieszkiwali we własnym domu przy stacji kolejowej Sanok Miasto[6].

W 1912 Jerzy Pajączkowski zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Ludwik Hellebrand, Jan Kosina, Mieczysław Krygowski, Józef Agaton Morawski, Tadeusz Remer, Zygmunt Vetulani)[7][8]. W tym samym roku rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Będąc słuchaczem praw uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1912 został uznany przynależnym do gminy Sanok[9]. Dwa lata później, po wybuchu I wojny światowej, w związku ze spodziewanym powołaniem do wojska przeniósł się na Uniwersytet Wiedeński. W szeregach armii Austro-Węgier służył od 1915 (w piechocie); od 1916 w stopniu sierżanta służył na froncie albańskim. Został mianowany podporucznikiem piechoty w rezerwie z dniem 1 stycznia 1917[10]. Do 1918 formalnie pozostawał rezerwistą 45 pułku piechoty[11]. Tuż przed końcem wojny trafił do niewoli włoskiej, ale zwolnienie uzyskał już w grudniu 1918, dzięki interwencji polsko-francuskiej misji wojskowej we Włoszech. Po krótkim pobycie we Francji powrócił do Polski z błękitną armią generała Józefa Hallera. Wstąpił do Wojska Polskiego i już jako porucznik uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

W latach 1921–1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 739. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 2 pułk Strzelców Podhalańskich[12]. Z dniem 1 października 1923 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego przydzielony został do Oddziału Wyszkolenia Sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku Strzelców Podhalańskich[13][14]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 223. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. 26 kwietnia 1928 roku został przydzielony do 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu na stanowisko szefa sztabu[16]. W czerwcu 1930 roku został przeniesiony do Oddziału IV Sztabu Głównego w Warszawie[17][18].

Jako przybranemu synowi Kazimiery wzgl. Katarzyny Dydyńskiej uchwałą Sądu Grodzkiego w Sanoku z dnia 28 lipca 1931 sprostowano jego nazwisko rodowe z Pajączkowski na Pajączkowski-Dydyński[19]. Kazimiera Dydyńska była wnuczką Wincentego Morze i córką Edmunda Dydyńskiego[20].

W 1932 Jerzy Pajączkowski-Dydyński był autorem publikacji pt. Plany operacyjne mocarstw centralnych przeciw Rosji[21]. Ponadto był recenzentem publikacji niemieckich autorów z zakresu wojskowości[22].

26 stycznia 1934 roku otrzymał przeniesienie do 6 pułku Strzelców Podhalańskich w Samborze na stanowisko dowódcy batalionu[23]. 27 czerwca 1935 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty[24]. 4 lipca 1935 roku został przeniesiony do 34 pułku piechoty w Białej Podlaskiej na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[25]. Od lipca 1936 roku ponownie pełnił służbę w Oddziale IV Sztabu Głównego w Warszawie na stanowisku szefa Wydziału Zaopatrywania i Ewakuacji[18][26]. 1 września 1939 roku został przydzielony do Oddziału IV Sztabu Naczelnego Wodza na stanowisko zastępcy szefa oddziału-szefa wydziału zaopatrywania. 18 września 1939 roku w Kutach przekroczył granicę z Rumunią, gdzie został internowany[27].

Następnie przedostał się do Francji, a w czerwcu 1940 roku do Anglii. Do końca wojny pełnił służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie m.in. jako komendant polskiego garnizonu w Perth. Tłumaczył również na potrzeby armii polskiej brytyjskie regulaminy wojskowe. Po wojnie pozostał na emigracji; osiadł w szkockim mieście Edynburg, gdzie zamieszkał przy Torphin Road[28], a pracował jako ogrodnik. W 1964 roku Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders awansował go na pułkownika.

Pajączkowski działał w środowiskach emigracyjnych, był m.in. jednym z założycieli Koła Wiedzy Wojskowej. W 1993 roku przeprowadził się do miasta Sedbergh (Cumbria). W 1994 zadeklarował uczestnictwo w działalności Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka jako członek wspierający[29]. Został członkiem honorowym Towarzystwa Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej[30]. Ostatnie lata życia spędził w domu opieki w Grange-over-Sands.

Był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy z Marią Lewandowską (1901–1945), poślubioną w Sanoku 24 kwietnia 1924[1][31], z którą miał syna Andrzeja[32], z drugą żoną Dorothy Mary Catterall (1905–1994), poślubioną w maju 1946, miał córkę Dorcas. Po śmierci Katarzyny Dydyńskiej (zm. 1947) został prawnym spadkobiercą modrzewiowego dworu w Strachocinie[33][34][35], gdzie w okresie II Rzeczypospolitej spędzał regularnie urlopy. Ponownie odwiedził to miejsce po nastaniu III Rzeczypospolitej, starając się jednocześnie o odzyskanie majątku[36]. W Edynburgu zamieszkiwał przy Torphin Road[37]. Podczas pobytu w tym mieście zmarł 2 czerwca 1978 jego brat, Stefan[38].

W lipcu 2005 skończył 111 lat[39]. Zmarł 6 grudnia 2005[40][b].

Kuzynką Jerzego Pajączkowskiego-Dydyńskiego była Izabella Zielińska (1910–2017), polska stulatka.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Georg Ritter von Pajączkowski-Lubicz”.
  2. ↑ Media brytyjskie (m.in. BBC) informując o jego śmierci zauważyły, że był najstarszym mężczyzną w Wielkiej Brytanii; nie figurował jednakże w wykazach najstarszych osób, prowadzonych przez amerykański ośrodek Gerontology Research Group w Los Angeles. Uwzględniając innych nestorów z tego wykazu był w chwili śmierci czwartym pod względem wieku mężczyzną na świecie (młodszym jednak niemal o trzy lata od najstarszego, Portorykańczyka Emiliano Mercado del Toro). Dzień po pułkowniku Pajączkowskim zmarła także najstarsza kobieta w Wielkiej Brytanii, Lucy D'Abreu.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 158 (poz. 22).
  2. ↑ Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. „Góra Przemienienia”, s. 16, 26 (150) z 25 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  3. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 53. ISBN 83-924210-0-0.
  4. ↑ Wiadomości bieżące. „Przegląd Lekarski”, s. 671, Nr 50 z 14 grudnia 1901. 
  5. ↑ Wiadomości bieżące. „Przegląd Lekarski”, s. 687, Nr 51 z 21 grudnia 1901. 
  6. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 15. ISBN 83-92421-0-0.
  7. ↑ XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: Fundusz Naukowy, 1912, s. 45.
  8. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2015-03-16].
  9. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 381 (poz. 66).
  10. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918, Wiedeń 1918, s. 333.
  11. ↑ a b Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918, Wiedeń 1918, s. 598.
  12. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 50.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923 roku, s. 585.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 63, 328, 352.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 735.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 157.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 206.
  18. ↑ a b Pajączkowski-Dydyński 1939 ↓, s. 25–26.
  19. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r.
  20. ↑ Tomasz Adamiak: Strachocina. Zarys dziejów parafii. Strachocina: 2001, s. 66, 119.
  21. ↑ Plany operacyjne mocarstw centralnych przeciw Rosji. books.google.pl. [dostęp 2014-05-20].
  22. ↑ Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 102.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 8.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 69.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 95.
  26. ↑ Pajączkowski-Dydyński 1940 ↓, s. 48.
  27. ↑ Pajączkowski-Dydyński 1939 ↓, s. 30, 32.
  28. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 139.
  29. ↑ Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904–1994). „Rocznik Sanocki”. VII, s. 14, 1995. ISSN 0557-2096. 
  30. ↑ Waldemar Och. Kalendarium sanockie 2005–2010. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 263, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  31. ↑ Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 149 (Tom J, poz. 22).
  32. ↑ Jerzy Pajączkowski h. wł.. sejm-wielki.pl. [dostęp 2014-05-08].
  33. ↑ Ważniejsza wydarzenia parafii. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2014-05-08].
  34. ↑ Bobolówka. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2014-05-08].
  35. ↑ Piotrowscy ze Strachociny w Ziemii Sanockiej. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2014-05-08].
  36. ↑ Marta Jankowska. Spadkobierca. „Tygodnik Sanocki”, s. 11, Nr 12 (44) z 25 marca 1992. 
  37. ↑ Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 139.
  38. ↑ Stefan Pajączkowski — malarz i grafik (1900—1978). interia.pl. [dostęp 2014-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 maja 2014)].
  39. ↑ 200 lat!. mojawyspa.co.uk, 8 maja 2014. [dostęp 2014-05-08].
  40. ↑ UK's 'oldest' man dies, aged 111. bbc.co.uk, 10 grudnia 2005. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).
  41. ↑ M.P. z 2001 r. nr 20, poz. 322 „za wybitne zasługi w działalności na rzecz niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.
  42. ↑ Ster w nowych rękach. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12 (541), s. 2, 22 marca 2002. 
  43. ↑ Dekoracja miała miejsce w ambasadzie RP w Londynie w lipcu 2001.
  44. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89 „za zasługi na polu organizacji wojska”.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Pajączkowski-Dydyński&oldid=74851896”