Komisariat Straży Granicznej „Wolsztyn”

Komisariat Straży Granicznej „Wolsztyn” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Komisariat Straży Granicznej „Wolsztyn”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Wolsztyn
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 10 Obwód SG „Wolsztyn”

Szkic Inspektoratu Granicznego „Wolsztyn”

Szkic komisariatu „Wolsztyn”

Formowanie i zmiany organizacyjne

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Wolsztyn” do Inspektoratu Granicznego nr 10 „Opalenica” i określił jego strukturę organizacyjną. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego potwierdził organizację komisariatu. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu. Odeszła placówka Straży Granicznej I linii „Wąchabno”.

Służba graniczna

Komisariat w 1936 mieścił się w Wolsztynie przy ulicy 5 Stycznia 3. Komisariat posiadał telefon (nr 63). Ochraniał odcinek długości 40,5 km od kamienia granicznego G 389 do kamienia granicznego 578. Według innego pomiaru długość odcinka wynosiła 41935 m. Komisariat nie posiadał własnej placówki II linii. Pracę wywiadowczą prowadziły w placówki I linii. Na terenie komisariatu znajdowały się dwa drogowe przejściowe punkty graniczne. Punkt przejściowy w Kopanicy ochraniało całodobowo trzech strażników granicznych w systemie 8- godzinnym, a punkt w Obrze jeden strażnik na szosie w odległości około 1 kilometra od przejścia. Ponadto funkcjonowało 36 przejść gospodarczych

Linie rozgraniczenia komisariatu

• Na północy: od kamienia granicznego 389, południowym skrajem Ostrowa poprzez Jezioro Chobienickie do leśniczówki Nowina. I dalej do Nieborza
• Na południu: od kamienia granicznego 578 wzdłuż Kanału Środkowego do szosy Wolsztyn-Kaszczor.
• Linia wewnętrzna: od Nieborza poprzez Żodyń, Kiełkowo, Obrę, Widzim Stary i dalej przez Niałek Wielki do szosy Wolsztyn-Kaszczor.

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Zbąszyń” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Wijewo” − 1928
• komisariat Straży Granicznej „Zbąszyń” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Kaszczor” − styczeń 1930

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby
komisarz	Antoni Półtorak	był w 1932 –
komisarz	W. Malejewski	był w I 1935 –
komisarz	Wacław Będzikowski	29 X 1935 – V 1938
komisarz	Tadeusz Chmielowski	8 V 1938 -
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnik	Mieczysław Brzozowski	1 V 1939 –

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w marcu 1928:

• komenda − Wolsztyn
• placówka Straży Granicznej I linii „Wąchabno”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kopanica”
• placówka Straży Granicznej I linii „Obra”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kębłowo”
• placówka Straży Granicznej II linii „Wolsztyn”

Organizacja komisariatu w styczniu 1930:

• 4/10 komenda − Wolsztyn
• placówka Straży Granicznej I linii „Kopanica”
• placówka Straży Granicznej I linii „Jażyniec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Obra” Nowa
• placówka Straży Granicznej I linii „Kębłowo”
• placówka Straży Granicznej II linii „Wolsztyn” (podlegała służbowo IG „Wolsztyn)”

Organizacja komisariatu w 1936:

• komenda − Wolsztyn
• placówka Straży Granicznej I linii „Wąchabno”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kopanica”
• placówka Straży Granicznej I linii „Jażyniec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Obra”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kębłowo”
• placówka Straży Granicznej II linii „Wolsztyn”

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Wykaz dyslokacji jednostek Inspektoratu Granicznego „Wolsztyn” w 1936 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/117.)
• Charakterystyka terenu Inspektoratu Granicznego „Wolsztyn” w latach 1935 – 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Charakterystyka terenu własnego i przedpola komisariatu Straży Granicznej „Wolsztyn” w latach 1935 – 1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)