[go: nahoru, domu]
Wikipedia

Niemysłowice

wieś w województwie opolskim

Niemysłowice (niem. Buchelsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej.

Niemysłowice
wieś
Ilustracja
Wjazd do Niemysłowic
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Prudnik

Wysokość

255–296 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

665[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-200[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0502687

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Niemysłowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Niemysłowice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Niemysłowice”
Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Niemysłowice”
Ziemia50°20′45″N 17°33′19″E/50,345833 17,555278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Nieoficjalną częścią wsi jest Spalony Dwór.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 665 osób[5].

Geografia

edytuj

Położenie

edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Obniżenia Prudnickiego, tuż przy granicy gminy Prudnik z gminą Lubrza. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Leży na wysokości 255–296 m n.p.m., na obszarze 524,10 ha. Ma charakter rolniczy. 724 mieszkańców zajmuje 55 gospodarstw. Istnieją dwa duże gospodarstwa o powierzchni 50 ha, pozostałe liczą od 1 do 10 ha. Głównymi uprawami są tutaj zboża, rzepak i buraki cukrowe. Wśród zasobów mineralnych wymienić można złoża surowców ilastych o powierzchni 7,20 ha oraz złoża piasku zajmujące 0,5 ha pow. eksploatacyjnej. Na południowy zachód od miejscowości znajduje się Las Niemysłowicki. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].

Środowisko naturalne

edytuj

W Niemysłowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,9 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Niemysłowic wynoszą 625 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].

Panorama Niemysłowic od strony zachodniej 
Panorama Niemysłowic od strony zachodniej

Nazwa

edytuj

W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Nemislovitz Buchwaltdorph[9]. Jej pierwszy człon wywodzi się od staropolskiego imienia Niemysł, który prawdopodobnie był założycielem wsi. Drugi człon łączy się z faktem położenia wsi wśród lasów bukowych wymagających wykarczowania, i stąd osadnicy (w większości Niemcy) nazwali ją Buchwalstdorph, co przetłumaczyć można jako Buków lub Bukowiec. W czasach średniowiecza używano obu nazw – Niemysłowice Bukowiec, ale z czasem pozostała tylko ta druga[10].

W następnych latach wieś była wzmiankowana pod następującymi nazwami: 1401 Gut Buchelsdorf, 1484 Buchsdorf, 1586 Buchelsdorff, 1605 Puchelssdorff, 1679 villa Buchelsdorf, 1743, 1778 Buchelsdorff, 1784, 1845, 1864, 1886, 1941 Buchelsdorf[10].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[11].

Historia

edytuj
 
Rysunek kościoła w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera

Ślady pobytu człowieka na terenie obecnej wsi Niemysłowice sięgają epoki paleolitu. W 1927 na polu koło Niemysłowic znaleziono fragment kamiennej siekierki z tego okresu[12].

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była pod nazwą Nemislovitz Buchwaltdorph w Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego spisanej w latach 1295–1305[12]. Z 1447 pochodzi wzmianka o drewnianej świątyni w Niemysłowicach. Na jej miejscu w 1568 został zbudowany obecny kościół św. Anny, wówczas jako protestancki zbór ufundowany przez hrabinę Magdalenę Kannenwurt z Vrbna[12]. W 1629 został przekazany katolikom[13].

 
Niemysłowice (Buchelsdorf) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na polskojęzycznej mapie z 1772

Podczas wizytacji kościelnej w 1679 zostało zanotowane, że w Niemysłowicach: „piękny kościół nawiedzany jest przez niewielką ilość katolików. Liczni niekatolicy chodzą do niego tylko wtedy, gdy im się podoba. Wieś ta nie jest ani oziębła ani gorliwa – jaki pasterz taka trzoda. Tak proboszcz, jak i dziedzic bowiem są obojętni i pozwalają, by młodzież pozostawała pod wpływem innowierców. (...) Opiekunami kościoła są: Mateusz Otte – protestant i Mateusz Rober – katolik”[14].

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[16]. 25 marca 1760 w trakcie trzeciej wojny śląskiej z Niemysłowic rozpoczęło się natarcie Austriaków na Prusaków stacjonujących w Prudniku. Prusacy po wygranej bitwie wycofali się przez Niemysłowice do Ścinawy Nyskiej[17][18].

 
Pieczęć Niemysłowic (1827)

Wieś była własnością arystokratycznej rodziny Mettichów z Prudnika. Wchodziła w skład dóbr zamku w Łące Prudnickiej. W 1807 wieś została splądrowana przez wojska Napoleona podczas oblężenia twierdzy Nysa. Na początku XIX wieku liczba mieszkańców wsi przekroczyła ponad 700 osób[19]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu kościół, a w otoku napis: BUCHELSDORFF: GEM: S: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Niemysłowice / Powiat Prudnicki)[20]. W 1821, na krótki okres Niemysłowice stały się własnością generałowej Colomb i Johanna Karla von Siedlnitzkiego herbu Odrowąż. Ostatnim patronem kościoła w Niemysłowicach był landrat Hermann von Choltitz, krewny generała Dietricha von Choltitza[14]. Po rozpoczęciu wojny francusko-pruskiej w 1870 w Niemysłowicach rozlokowano I eskadron prudnickiego pułku huzarów[21].

W 1855 Niemysłowice zamieszkiwało 848 osób, a w 1861 – 887, z czego 654 osoby były katolikami a 233 ewangelikami. We wsi istniały dwie osobne szkoły dla dzieci obu wyznań. Do szkoły katolickiej uczęszczało 150 uczniów, a do ewangelickiej 30. Były tu 4 budynki publiczne, 124 prywatne domy i 8 dużych zabudowań gospodarczych. Według danych z 1888, we wsi mieszkało 1090 osób, z czego 774 było katolikami a 296 ewangelikami, 1060 zadeklarowało posługiwanie się językiem niemieckim, a innym 20[22].

 
Fragment zabudowy Niemysłowic (lata 1910–1916)

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 1183 mieszkańców Niemysłowic 1131 posługiwało się językiem niemieckim, 41 językiem polskim, a 11 było dwujęzycznych[23]. Po I wojnie światowej we wsi, obok kościoła, powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Niemysłowice znalazły się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[24]. W latach 30. XX wieku większość mieszkańców Niemysłowic stanowili rolnicy i sadownicy. Sporą grupę stanowili rzemieślnicy oraz robotnicy rolni. Wiele osób pracowało w funkcjonującej tu cukrowni, cegielni oraz zakładach włókienniczych w Prudniku. Istniała tu komórka NSDAP[25].

 
Niemysłowice na mapie z 1930

W czasie II wojny światowej w tartaku w Niemysłowicach utworzono podobóz Stalag VIII B/E364 obozu jenieckiego w Łambinowicach dla jeńców z imperium brytyjskiego[26]. W gospodarstwach rolnych na terenie Niemysłowic przebywała liczna grupa robotników przymusowych z Polski, Francji, Ukrainy i Rosji[27]. W styczniu 1945 w miejscowości doszło do licznych mordów dokonanych przez niemieckich nazistów na ewakuowanych więźniach obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[28]. Przy drodze z Prudnika rozstrzelano 57 chorych więźniów pochodzenia żydowskiego[29] (w tym 15 obywateli Polski[30]), w samej wsi członkowie SS dokonali egzekucji kilkunastu więźniów oskarżonych o próbę ucieczki[31]. Na polecenie sołtysa Niemysłowic, robotnicy przymusowi z Polski i Związku Radzieckiego zwozili na saniach zwłoki zabitych więźniów i grzebali je w lejach po bombach bądź w piaskowniach (27 kwietnia 1946 przeprowadzono ich ekshumację)[32]. 17 marca 1945 wieś została zajęta przez Armię Czerwoną zmierzającą na Prudnik od strony Rudziczki i Czyżowic. Mieszkańcy uciekli w kierunku Prudnika i Łąki Prudnickiej. Rosjanie ostrzelali wieżę kościoła zajętą przez żołnierzy niemieckich, a następnie go splądrowali. Dokonali mordów, gwałtów, grabieży i podpalili kilka domów[31].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[33]. Wówczas w Niemysłowicach została osiedlona część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich – z Puźnik[34][35]. 4 czerwca 1945 do wsi przybył jej pierwszy polski sołtys – Adolf Jaworski. Wydał on zgodę na odprawianie nabożeństw po niemiecku dla pozostałych tu autochtonów. W lipcu Niemcy pracowali na żniwach pod nadzorem Rosjan, za co otrzymywali ziemniaki jako pożywienie. We wsi wybuchła epidemia tyfusu, w trakcie której zmarło 10 osób. 1 sierpnia 1945 Rosjanie nieoczekiwanie zlikwidowali swoją komendaturę w Niemysłowicach, jednak powrócili następnego dnia, by dokonać omłotu zboża. Nie byli jednak w stanie tego zrobić, ponieważ pas transmisyjny od młocarni został ukradziony. Tego samego dnia Polacy otrzymali konie, które wcześniej zabrano Niemcom. Następnego dnia Rosjanie próbowali odebrać je Polakom, jednak konflikt został zażegnany przez generała Aleksandra Zawadzkiego, który przybył do Niemysłowic[31]. Władze polskie aresztowały trzech mieszkańców Niemysłowic, w tym przedwojennego burmistrza wsi, pod zarzutem przynależności do organizacji faszystowskich, i skierowała ich do obozu pracy w Łambinowicach. Burmistrz został zabity sztachetą przez polskiego wartownika za to, że „był wysoki jak SS-man”. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód w czerwcu 1946[36].

W latach 1945–1950 Niemysłowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Rudziczka[37], a w latach 1954–1972 do gromady Rudziczka[38].

 
Pomnik ofiar marszu śmierci

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[39], kotlarz[40], piekarz[41], stolarz[42]. Cegielnia firmy Hotzenplotzer w Niemysłowicach została przejęta przez Prudnickie Zakłady Terenowego Przemysłu Materiałów Budowlanych w Prudniku[43]. Budynki mieszkalne i gospodarcze w Niemysłowicach zostały uszkodzone podczas lokalnej powodzi w 1977[44].

W 1999 Niemysłowice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[45]. 12 lipca 2015 biskup Jan Bagiński poświęcił pomnik na placu przed kościołem w Niemysłowicach upamiętniający zbrodnie w Puźnikach i w Zalesiu, dokonane przez Ukraińską Powstańczą Armię na polskich mieszkańcach wsi w lutym 1945[46][47]. 27 lutego 2020 w Niemysłowicach odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary marszu śmierci z 1945[48].

Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik i Głuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik, Chocim, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku[49].

Podczas powodzi we wrześniu 2024 w Niemysłowicach doszło do podtopień i zalania posesji[50].

Mieszkańcy

edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej[51].

Liczba mieszkańców wsi

edytuj
 
Nieoficjalny herb wsi Niemysłowice
Liczba mieszkańców


Zabytki

edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[61]:

  • kościół parafialny pw. św. Anny, zbudowany w 1568 r., w stylu gotycko-renesansowym, ufundowany przez hrabinę Magdalenę Kannenwurt z Wrbna, XIX w., najcenniejszy zabytek, wypisany z księgi rejestru
  • kapliczka
  • spichlerz, z XVIII–XIX w.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Niemysłowicach chronione są ponadto[62]:

  • układ ruralistyczny wsi
  • zespół kościelny
    • kaplica (kostnica)
    • cmentarz z ogrodzeniem
  • przedszkole, nr 37
  • dom nr 34
  • dom z częścią gospodarczą, nr 40
  • spichlerzyk przy domu nr 40
  • dom nr 161
  • zespół budynków cegielni (budynek, komin, piec, magazyn), nr 163
  • Kościół parafialny pw. św. Anny 
    Kościół parafialny pw. św. Anny
  • Kapliczka 
    Kapliczka
  • Spichlerz 
    Spichlerz
  • Cmentarz 
    Cmentarz

Transport

edytuj

Transport drogowy

edytuj
 
Wjazd do Niemysłowic od strony Szybowic

Przez Niemysłowice przebiega droga krajowa

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1612O relacji Niemysłowice – Włóczno – Szybowice[63].

Transport autobusowy

edytuj
 
Przystanek autobusowy

Niemysłowice posiadają połączenia autobusowe z Mieszkowicami, Nysą, Piorunkowicami, Prudnikiem, Przydrożem Małym, Ścinawą Małą. We wsi znajdują się cztery przystanki autobusowe – „Niemysłowice 01”, „Niemysłowice 02”, „Szkolny”, „Wieś”[64].

Transport autobusowy w Niemysłowicach obsługiwany był przez PKS Prudnik[65]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[66]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[67], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[68]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[69]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Niemysłowicach i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[70]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[71].

Oświata

edytuj
 
Publiczne Stowarzyszeniowe Przedszkole „Chatka Puchatka”

W Niemysłowicach pod numerem 37 znajduje się Publiczne Stowarzyszeniowe Przedszkole „Chatka Puchatka”. Otwarcie przedszkola odbyło się 14 września 2012. Placówka prowadzona jest przez Zarząd Stowarzyszenia „Bukowy Las”[72].

Religia

edytuj

W Niemysłowicach znajduje się katolicki kościół św. Anny, który jest siedzibą parafii św. Anny (dekanat Prudnik)[13].

Sport

edytuj
 
Centrum Sportowe

We wsi działa LZS Niemysłowice–Dębowiec z sekcją piłki nożnej. W budynku byłej szkoły podstawowej znajdującym się przy trasie sudeckiej znajduje się Centrum Sportowe wybudowane w 2006 przy wykorzystaniu funduszy unijnych[73].

Turystyka

edytuj
 
Staw niemysłowicki

W Niemysłowicach znajdują się stawy, które stanowią popularne w regionie miejsce do uprawiania wędkarstwa. Organizowane są tu zawody wędkarskie. Stawy są własnością władz miejskich, opiekuje się nimi prudnickie koło Polskiego Związku Wędkarskiego[74].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Niemysłowicach[75].

15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Niemysłowice prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”[76].

Szlaki rowerowe

edytuj

Przez Niemysłowice prowadzi szlak rowerowy[77][78]:

  • szlak rowerowy zielony  Łąka Prudnicka – Niemysłowice (6 km)

Bezpieczeństwo

edytuj

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 7 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[79].

Teren wsi, jak i całej gminy Prudnik, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[80]. Gminę Prudnik obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[81].

Ludzie związani z Niemysłowicami

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86884
  2. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 812 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ a b c d e Wieś Niemysłowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  6. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-03-21].
  7. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  8. ↑ Klimat: Niemysłowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-03-21].
  9. ↑ Istud est registrum procuracie Wyasdensis [online], dokumentyslaska.pl [dostęp 2020-08-12].
  10. ↑ a b Nazwa Niemysłowice, [w:] Agata Dendewicz, Franciszek Dendewicz, Witamy serdecznie w Niemysłowicach, niemyslowice.info [dostęp 2020-08-12].
  11. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  12. ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 843.
  13. ↑ a b Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2020-08-12] (pol.).
  14. ↑ a b Niemysłowice w XVII i XVIII wieku [online], niemyslowice.info [dostęp 2020-08-12].
  15. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  16. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ John Entick, The general history of the late war: containing it’s rise, progress, and event, in Europe, Asia, Africa, and America, E. and C. Dilly, 1763 [dostęp 2020-08-12] (ang.).
  18. ↑ The London Magazine, Or, Gentleman’s Monthly Intelligencer, R. Baldwin, 1760 [dostęp 2020-08-12] (ang.).
  19. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 844.
  20. ↑ 849 Buchelsdorf (Niemysłowice) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 12 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  21. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 289.
  22. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 846.
  23. ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 50.
  24. ↑ Aplikacja do analizy wyników plebiscytu [online], silesia-plebiscite.netlify.app [dostęp 2023-02-02].
  25. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 848.
  26. ↑ Working Parties [online], lamsdorf.com [dostęp 2024-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-29] (ang.).
  27. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 850.
  28. ↑ Czerwony świt 1945 r. Walki sowiecko-niemieckie na Śląsku Opolskim* i ich ofiary [nasz temat] – Niezależna Gazeta Obywatelska nie tylko w Opolu [online], ngopole.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  29. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 801.
  30. ↑ Zestawienie Miejsc Zbrodni Popełnionych na Ludności Cywilnej przez Okupanta Hitlerowskiego na Ziemiach Polskich w latach 1939–1945, Warszawa: Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego, 1 września 2022, s. 192, ISBN 978-83-954388-3-7.
  31. ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 851.
  32. ↑ Józef Mycak, Ewakuacja więźniów oświęcimskich przez teren powiatu prudnickiego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2 (106), czerwiec 1978, s. 56.
  33. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  34. ↑ Z Puźnik do Niemysłowic [online], niemyslowice.info [dostęp 2020-03-10].
  35. ↑ Groby zostały na Wschodzie [online], Nowa Trybuna Opolska, 29 października 2006 [dostęp 2020-03-10] (pol.).
  36. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 852.
  37. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  38. ↑ Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  39. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  40. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 375.
  41. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 404.
  42. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 415.
  43. ↑ Ogłoszenie Prudnickich Zakładów Terenowego Przemysłu Materiałów Budowlanych w Prudniku z dnia 1 lipca 1961 r. w sprawie sporządzenia protokołów zdawczo-odbiorczych, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 7, Opole: Prezydium WRN, 8 lipca 1961, s. 8.
  44. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 548.
  45. ↑ Niemysłowice [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 10 sierpnia 2020 [dostęp 2022-04-29] (pol.).
  46. ↑ Niemysłowice: we wsi stanał pomnik Polaków zamordowanych przez UPA [online], Onet Opole, 13 lipca 2015 [dostęp 2023-02-10] (pol.).
  47. ↑ Andrzej Kerner, Czas przebaczenia nadejść musi [online], opole.gosc.pl, 12 lipca 2015 [dostęp 2023-02-10].
  48. ↑ Krzysztof Strauchmann, W Niemysłowicach od Prudnikiem odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary Marszu Śmierci [online], Prudnik Nasze Miasto, 27 lutego 2020 [dostęp 2022-04-29] (pol.).
  49. ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr XXXIV-590-2020 z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Prudnik [online], duwo.opole.uw.gov.pl [dostęp 2023-08-31].
  50. ↑ Andrzej Dereń, Sytuacja była krytyczna, „Tygodnik Prudnicki”, 39 (1753), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 września 2024, s. 18–20, ISSN 1231-904X.
  51. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  52. ↑ Erdbeschreibung der Preußischen Monarchie, Hemmerde & Schwetschke, 1793 [dostęp 2020-03-21] (niem.).
  53. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-13] (niem.).
  54. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-13] (niem.).
  55. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-13] (niem.).
  56. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-03-21].
  57. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-03-21].
  58. ↑ Miejscowości powiatu prudnickiego – HKKNOS [online] [dostęp 2020-03-21] (pol.).
  59. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 226.
  60. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  61. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 111.
  62. ↑ Ewidencja – Gmina Prudnik [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  63. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  64. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Niemysłowice 01, gm. Prudnik [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  65. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  66. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  67. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  68. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  69. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  70. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  71. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  72. ↑ O Przedszkolu [online], niemyslowice.info [dostęp 2024-07-22].
  73. ↑ O Centrum Sportowym [online], niemyslowice.info [dostęp 2020-03-21].
  74. ↑ Krzysztof Strauchmann, Wędkarstwo to hobby drogie, ale ciągle modne, „Tygodnik Kędzierzyn-Koźle/Prudnik/Głubczyce”, Magdalena Żołądź – redaktor prowadzący, 30 (276), bezpłatny dodatek do „Nowej Trybuny Opolskiej”, Opole: Pro Media, 25 lipca 2014, s. 3, OCLC 833857597.
  75. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  76. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  77. ↑ Tadeusz Górecki, Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-08] (pol.).
  78. ↑ Trasy rowerowe – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl, 13 października 2018 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
  79. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  80. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  81. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niemysłowice&oldid=75106938”