Restauracja Meiji
Restauracja Meiji (jap. 明治維新 Meiji Ishin) – przełom w ustroju władzy, jaki się dokonał w Cesarstwie Japońskim w 1868 roku. Cesarz Mutsuhito uzyskał pełnię władzy w państwie po tym, jak siły sprzeciwiające się rządom siogunów rodu Tokugawa obaliły ostatniego sioguna Yoshinobu Tokugawę, co zakończyło okres Edo i było początkiem okresu Meiji. W następstwie tego przewrotu Japonia rozpoczęła proces szybkiej modernizacji i otwarcia na wpływy Zachodu.
6 kwietnia 1868 roku Mutsuhito ogłosił tak zwaną przysięgę cesarską. Zapowiedział w niej przeprowadzenie w kraju głębokich reform. Jednocześnie przeniósł stolicę z Kioto do Edo, któremu nadał nową nazwę Tokio ("Wschodnia Stolica").
Zniesione zostały wtedy struktury feudalne przez przejęcie lenn od samurajów, którym wypłacono odprawy pieniężne. Wprowadzono powszechne szkolnictwo, stypendia dla studiujących za granicą, zreformowano system lecznictwa, administrację, sądownictwo i system monetarny. Wprowadzono powszechny obowiązek służby wojskowej i zreorganizowano armię według wzorów pruskich, a marynarkę wojenną według wzorów brytyjskich.
Japonia podjęła wówczas ambitnie współzawodnictwo gospodarcze z Zachodem. Korzystając szeroko z zagranicznych specjalistów, maszyn, urządzeń i wynalazków, budowano nowoczesny przemysł, utworzono wielkie koncerny bankowo-przemysłowe Mitsui, Mitsubishi, Sumitomo i inne. Utworzono pocztę, zbudowano pierwszą linię kolejową z Tokio do Jokohamy.
Nowe warunki gospodarki kapitalistycznej powodowały jednak napięcia w stosunkach społecznych. Powstały różne organizacje walczące o prawa pracownicze, zawiązały się partie polityczne. W wyniku ich działalności, nacisków i walki wprowadzona została w cesarstwie w 1889 roku konstytucja, a w 1890 roku parlament.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- William G. Beasley: The Meiji restoration. Stanford, Calif., Stanford University Press, 1972.. ISBN 0-8047-0815-0.
- John Whitney Hall, Krystyna Czyżewska-Madajewicz: Japonia: od czasów najdawniejszych do dzisiaj. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979. ISBN 83-06-00205-9.
- Jolanta Tubielewicz: Historia Japonii (Polish Edition). Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISBN 83-04-01486-6.
- Jolanta Tubielewicz, Historia Japonii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1984, ISBN 83-04-01486-6
- Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonia, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2004, ISBN 83-88542-84-2
- John Whitney Hall, Japonia od czasów najdawniejszych do dzisiaj, Krystyna Czyżewska-Madajewicz (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, ISBN 83-06-00205-9, OCLC 69506398.