Roman Witorzeniec
Roman Witorzeniec vel Roman Pawelczyk ps. „Witorzeniec” (ur. 10 września 1891 w Warszawie, zm. 5 lutego 1962 w Londynie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, mianowany pośmiertnie generałem brygady.
 płk Roman Witorzeniec (przed 1932) | |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 września 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 lutego 1962 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
2 Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
dowódca batalionu piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
       
| |
Przebieg służby wojskowej
edytujW czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich[1]. Był oficerem 2 pułku piechoty. 29 września 1914 roku awansował na chorążego, 27 stycznia 1915 roku - podporucznika, 26 maja 1915 roku - porucznika i 1 listopada 1916 roku na kapitana[2].
W lutym 1919 roku został dowódcą batalionu strzelców Nr 7 w Częstochowie. 17 maja 1919 roku przeformował batalion w Bytomski Pułk Strzelców i wydał pierwszy rozkaz dzienny, jako dowódca pułku. 10 marca 1920 roku dowodzony przez niego oddział został przemianowany na 167 Bytomski pułk piechoty[3]. 15 listopada 1919 roku, jako oficer Wojsk Wielkopolskich został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Legionów Polskich z zatwierdzeniem stopnia majora nadanego przez Komisariat Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu[4].
21 czerwca 1920 roku objął dowództwo 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych na czele którego walczył z bolszewikami. Od grudnia 1921 roku stacjonował ze swoją jednostką w Brzeżanach[5][6]. Pułkiem dowodził do 13 marca 1922 roku.
20 sierpnia 1921 roku w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych ogłoszono zmianę jego nazwiska rodowego „Pawelczyk” na nazwisko „Witorzeniec”, pod którym występował w czasie służby Legionach Polskich[7].
W 1923 roku pozostawał oficerem rezerwowym 51 pułku piechoty zatrzymanym w służbie czynnej[8]. 24 maja 1924 roku otrzymał przeniesienie do 43 pułku Strzelców Kresowych w Dubnie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[9][10]. Z dniem 1 lipca 1924 roku został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 108,5. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. 18 stycznia 1925 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 44 pułku Strzelców Kresowych w Równem[12].
16 marca 1927 roku awansował na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13]. 23 października 1931 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w Gnieźnie[14][15]. W międzyczasie, od 10 listopada 1932 roku do 10 sierpnia 1933 roku, był słuchaczem VII Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. W listopadzie 1935 roku został pomocnikiem dowódcy Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. Służbę na tym stanowisku pełnił do września 1939 roku[16].
Został osadnikiem wojskowym w kolonii Orle Gniazdo (osada Mołotków, gmina Białozórka)[17].
W czasie kampanii wrześniowej w dalszym ciągu pomagał generałowi brygady Aleksandrowi Narbutt-Łuczyńskiemu, dowódcy Okręgu Korpusu Nr V i jednocześnie dowódcy etapów Armii „Kraków”[18].
Na emigracji był członkiem II Rady Rzeczypospolitej Polskiej i szefem Biura Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, a także sędzią polskiego Sądu Obywatelskiego w Londynie[19]. Zmarł 5 lutego 1962 roku w Londynie. Pochowany na cmentarzu Gunnersbury.
Prezydent RP August Zaleski mianował go pośmiertnie generałem brygady ze starszeństwem z 19 marca 1962 roku w korpusie generałów[20][21].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1922)[22]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1958)[23]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[24]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz 2 i 3 w 1921)[25]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[26]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Przypisy
edytuj- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 158.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 5.
- ↑ Marian Głut, Zarys historii wojennej 75-go Pułku Piechoty, Warszawa 1929 rok, s. 6, 9.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 97 z 27 grudnia 1919 roku, poz. 4059.
- ↑ Leopold Weber, Zarys historii wojennej 51-go Pułku Piechoty Strzelców Kresowych, Warszawa 1928 rok, s. 20, 21, 35. W Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 21 lipca 1920 roku, poz. 673, ogłoszono mianowanie „ppłk art. Witorzeniec Roman - Dowódcą 53 pułku piechoty” na podstawie dekretu L. 2186 Naczelnego Wodza z dnia 8 lipca 1920 roku.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 162, 948.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 33 z 20 sierpnia 1921 roku, poz. 1736.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 270, 467.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 51 z 24 maja 1924 roku, s. 293.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 232, 342.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 85 z 27 sierpnia 1924 roku, s. 482.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 18 stycznia 1925 roku, s. 26.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 60, 161.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 324.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 16, 489.
- ↑ Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego tom 29, Fundacja CDCN, Kraków 2006, ISBN 978-83-7188-899-1, s. 7, 518.
- ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 224. [dostęp 2015-04-10].
- ↑ Aleksander Narbutt-Łuczyński, Mój udział w kampanii wrześniowej w: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wybór i oprac. Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07709-6, s. 599, 601, 602.
- ↑ K. Siemaszko, Sąd Obywatelski w Londynie. Organizacja i orzecznictwo, Poznań 2013, s. 50
- ↑ Dembiński 1969 ↓, s. 6.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 183.
- ↑ Dekret Naczelnika Państwa z 19 lutego 1922 r. L. 11429/V.M. Adj. Gen. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 10, s. 320)
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 maja 1958 roku, s. 23. „za pracę na stanowisku Szef Biura Generalnego Inspektora Polskich Sił Zbrojnych wśród Polonii w Brazylii”
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 81)
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Stefan Dembiński: Lista Oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb. [w:] Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie [on-line]. 1969-06-30. [dostęp 2016-11-29].
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.