Stefan Surzycki
Stefan Jan Joachim Surzycki (ur. 30 sierpnia 1864 w Różance w ówczesnej guberni siedleckiej, zm. 27 lipca 1936 w Krakowie[1]) – organizator i profesor wydziału rolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk rolniczych | |
| Specjalność: ekonomia rolnicza | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Dziekan Wydziału Rolniczego UJ | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1905-1936 |
Życiorys
edytujBył synem Tomasza i Marianny z Ciepielowskich. Uczęszczał do gimnazjum klasycznym w Lublinie, po zdaniu matury w 1885 wstąpił na Wydział Prawa Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1886 brał czynny udział w ruchu narodowym, jako jeden z twórców Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Już rok później został relegowany z uczelni za działalność polityczną. Na krótko został przyjęty do majątku Szymona Konarskiego na praktyki rolnicze, później studiował w Halle. Po powrocie do kraju w 1891 został aresztowany i osadzony w cytadeli na okres 3 miesięcy. Po zwolnieniu za kaucją przebywał pod nadzorem policyjnym. Po ogłoszeniu wyroku więzienia i zsyłki na 3 lata uciekł do Krakowa. Z powodu „wilczego biletu” z Uniwersytetu Warszawskiego Stefan Surzycki nie został przyjęty na studia rolnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był członkiem Ligi Narodowej w 1893 roku[2]. Wkrótce wyjechał na studia do Lipska i tam ukończył studia z tytułem doktora w 1896. Po powrocie do Galicji przez prawie 10 lat do 1905 pracował w majątkach m.in. Władysława Leona księcia Sapiehy (majątek w Oleszycach) i Andrzeja Kazimierza hrabiego Potockiego (majątki Grójec i Zalas koło Krzeszowic). Członek Towarzystwa Kółek Rolniczych we Lwowie, prezes jego zarządu powiatowego w Krakowie (1914)[3].
W 1905 Stefan Surzycki przyjął propozycję prowadzenia wykładów w Studium Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w zastępstwie prof. Władysława Lubomęskiego. Cztery lata później, w 1909 został mianowany profesorem nadzwyczajnym UJ. W 1919 Stefan Surzycki został mianowany profesorem zwyczajnym ekonomii rolniczej w UJ, następnie w latach 1921–1923 pełnił funkcję dyrektora Studium Rolniczego. Dzięki jego staraniom w 1923 w samodzielny Wydział Rolniczy, którego został pierwszym dziekanem.
Surzycki był czynnym działaczem Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. Od 16 sierpnia do 20 października 1914 był członkiem i zastępcą szefa Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, jako przedstawiciel Konserwatywnego Centrum był członkiem sekcji zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego[4].
Jego pierworodny syn Jan (podharcmistrz) (ur. 24 grudnia 1898) poległ w 9 maja 1921 jako ochotnik w III powstaniu śląskim.
W maju 1931 został wyróżniony godnością członka honorowego Towarzystwa Szkoły Ludowej[5]. Na emeryturę przeszedł w styczniu 1936, a 27 lipca zmarł. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (pas 33 III, płd)[6].
W 1951 jego praca Spółdzielczość w nowym ustroju gospodarczym Polski została, wraz z innymi zeszytami serii „Wiedza to Potęga”, wycofana z polskich bibliotek oraz objęta cenzurą[7].
Przypisy
edytuj- ↑ nekrolog
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 585.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914, Lwów 1914, s. 1028
- ↑ Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 147.
- ↑ Ważniejsze wydarzenia w Polsce. „Głos Jarosławski”. Nr 23, s. 2, 6 czerwca 1931.
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 281, ISBN 978-83-233-4527-5.
- ↑ Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 5. ISBN 83-85829-88-1.
Bibliografia
edytuj- Jan Dąbrowski, Dziennik 1914–1918. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Stefana Surzyckiego w bibliotece Polona