USS Pittsburgh (1861)
USS Pittsburgh (także Pittsburg[2]) – amerykańska pancerna kanonierka rzeczna typu City (Cairo) floty Unii z okresu wojny secesyjnej.
 USS "Pittsburgh" | |
| Historia | |
| Stocznia |
James B. Eads, Carondelet (Saint Louis) |
|---|---|
| Wodowanie | |
 US Navy
| |
| Wejście do służby | |
| Wycofanie ze służby |
1865 |
| Los okrętu | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
512 t |
| Długość |
53,3 m (175') |
| Szerokość |
15,5 m (51') |
| Zanurzenie |
1,8 m (6') |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe napędzające jedno koło łopatkowe | |
| Prędkość |
9 węzłów[1] |
| Uzbrojenie | |
| 13 dział (szczegóły w tekście) | |
| Opancerzenie | |
| kazamata 63 mm (częściowo) | |
| Załoga |
251 |
Budowa i opis
edytuj"Pittsburgh" był jedną z siedmiu kanonierek rzecznych typu City, nazywanego też typem Cairo, zbudowanych w zakładach Jamesa B. Eadsa. Zamówione zostały przez Armię USA w sierpniu 1861, z przeznaczeniem do wspierania wojsk lądowych w operacjach wzdłuż rzeki Missisipi i jej dopływów.
"Pittsburgh" został zbudowany w stoczni w Carondelet (obecnie część Saint Louis) nad rzeką Missisipi, a wyposażany był w Cairo[3]. Jego budowę rozpoczęto na przełomie września i października 1861, kadłub wodowano w październiku 1861, a okręt wszedł do służby 25 stycznia 1862[1]. "Pittsburgh" nosił identyfikacyjne paski wokół kominów w kolorze jasnobrązowym[4].
Okręt był konstrukcji drewnianej, o napędzie centralnym kołem łopatkowym, ukrytym w tylnej części kazamaty. Część nadwodna była przykryta czworoboczną kazamatą o silnie pochylonych ścianach z grubego drewna (61 cm z przodu i 30 cm z boków i tyłu)[5]. Kazamata była częściowo opancerzona płytami żelaznymi grubości 63 mm - na przedniej ścianie oraz pas długości ok. 18,3 m na bokach na śródokręciu, w rejonie kotłowni i maszynowni[5]. Również sterówka była pokryta żelazem grubości 32 mm, na podkładzie drewnianym[1].
Z powodu wrażliwości nieopancerzonej przedniej części ścian bocznych na ostrzał, część okrętów miała wzmacnianą osłonę w sposób improwizowany (np. "Cairo" w tym miejscu miał przykręcone zagięte szyny kolejowe)[6]. Brak jest informacji o ewentualnym wzmocnieniu pancerza "Pittsburgha", natomiast wiosną 1864, podczas nieudanej ekspedycji na Red River, zdjęto z niego opancerzenie w celu odciążenia i być może już go nie założono, z uwagi na brak potrzeb[6].
Uzbrojenie okrętu składało się z 13 dział, umieszczonych w strzelnicach w kazamacie oraz dodatkowo jednego 12-funtowego działa pokładowego. W jego skład wchodziły początkowo 3 działa gładkolufowe 8-calowe Dahlgrena, 2 działa gwintowane 42-funtowe, 2 działa gwintowane 30-funtowe, 6 dział 32-funtowych i 1 działo 12-funtowe gwintowane[1]. W maju 1863 dwa działa 32-funtowe zamieniono na 9-calowe działa Dahlgrena[1]. Pod koniec roku jedno działo 8-calowe zamieniono na gwintowane 100-funtowe, a dwa działa 42-funtowe zamieniono na 9-calowe[a]. W nieustalonym czasie usunięto też 2 działa 32-funtowe[b]. W grudniu 1863 uzbrojenie składało się z 1 działa 100-funtowego gwintowanego, 4 dział 9-calowych Dahlgrena, 2 dział 8-calowych Dahlgrena, 4 dział 32-funtowych, 2 dział 30-funtowych i 1 działa 12-funtowego[4].
Służba
edytujPodobnie, jak inne jednostki tego typu, "Pittsburgh" wszedł w styczniu 1862 w skład Zachodniej Flotylli Kanonierek Armii USA, a od 1 października 1862 przeszedł w skład Marynarki Wojennej USA, wraz z flotyllą, którą przemianowano na Eskadrę Missisipi. Aktywnie działał podczas kampanii na Missisipi i jej dopływach, począwszy od ataku na Fort Donelson 14 lutego 1862, podczas którego został uszkodzony[2].
Po naprawach, uczestniczył w atakach na "wyspę nr 10" na Missisipi 3 kwietnia 1862. 7 kwietnia podczas burzy zdołał przedrzeć się obok baterii wyspy i, wraz z "Carondelet", zaatakować baterie artylerii konfederackiej poniżej New Madrid, co umożliwiło przeprawę wojsk Unii[2].
"Pittsburgh" służył dalej m.in. w atakach na Fort Pillow w Tennessee (kwiecień-maj 1862), bitwie pod Fort Pillow (Plum Point Bend), bitwie pod Memphis (6 czerwca 1862), działaniach na rzece Yazoo. W styczniu 1863 działał na rzece White River i uczestniczył w ataku na Fort Hindman (Arkansas Post)[1]. W marcu 1863 uczestniczył w nieudanej próbie obejścia Vicksburga przez rozlewiska Steele (Steele’s Bayou Expedition). 16 kwietnia 1863 zdołał przedrzeć się w dół rzeki koło baterii Vicksburga[2]. 29 kwietnia wspierał atak na Grand Gulf i został tam poważnie uszkodzony przez artylerię[2].
Po naprawie, w maju 1863 uczestniczył w ataku na Fort Beauregard w Luizjanie i działał na rzece Red River[1]. W marcu-kwietniu 1864 wziął udział w nieudanej ekspedycji na Red River[2].
Po wojnie został wycofany ze służby w 1865 w Mound City, po czym sprzedany tam 29 listopada 1865[2].
Uwagi
edytuj- ↑ A. Konstam, op.cit., s.36. Według tego źródła, działa 9-calowe, które zamieniły 42-funtowe, były gwintowane, co budzi wątpliwości (rozpowszechnione były działa gładkolufowe 9-calowe Dahlgrena)
- ↑ Według A. Konstam, op.cit., s.36 – we wrześniu 1862, lecz z kontekstu wynika, że może chodzić o późniejszy rok.
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Donald L. Canney, The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885, Annapolis 1993, ISBN 0-87021-586-8
- Angus Konstam, Union River Ironclad 1861-65, New Vanguard no. 56, Osprey Publishing 2002, ISBN 1-84176-444-2
- Pittsburgh - Dictionary of American Naval Fighting Ships (DANFS)