[go: nahoru, domu]

Tadeusz Korzon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
m kat.
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 16 użytkowników)
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Tadeusz Korzon
|wikiźródłagrafika = Tadeusz Korzon 1909.jpg
|imię i nazwisko org =
|grafikaopis grafiki = Tadeusz Korzon 1909.jpg
|opisalt grafiki =
|podpisdata urodzenia = 9 =listopada 1839
|datamiejsce urodzenia = [[9Mińsk]], listopada[[gubernia mińska]], [[1839Imperium Rosyjskie]]
|wwwdata śmierci = 8 marca = 1918
|miejsce urodzenia = [[Mińsk]], [[gubernia mińska]], [[Imperium Rosyjskie]]
|datamiejsce śmierci = [[8 marcaWarszawa]], [[1918Królestwo Polskie (1917–1918)|Królestwo Polskie]]
|zawód = historyk
|miejsce śmierci = [[Warszawa]], [[Królestwo Polskie (1917–1918)|Królestwo Polskie]]
|zawód odznaczenia = historyk
|odznaczeniacommons = Category:Tadeusz Korzon
|commonswikiźródła = Tadeusz Korzon
|wikicytaty = Tadeusz Korzon
|wikiźródła = Tadeusz Korzon
|www =
}}
'''Tadeusz Korzon''' (ur. [[9 listopada]] [[1839]] w [[Mińsk]]u, zm. [[8 marca]] [[1918]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski historyk, uczestnik [[powstaniePowstanie styczniowe|powstania styczniowego]], wykładowca [[Uniwersytet Latający (1882–1905)|Uniwersytetu Latającego]], czołowy przedstawiciel [[Warszawska szkoła historyczna|warszawskiej szkoły historycznej]]{{r|Orgelbrand}}, członek honorowy Towarzystwa [[Muzeum Polskie w Rapperswilu|Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu]] od [[1892]] roku<ref> Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu. 1909 R.40, s. 10.</ref>, członek [[Polskie Towarzystwo Historyczne|Towarzystwa Historycznego we Lwowie]]<ref>Fryderyk Papée, Towarzystwo historyczne 1886-1900, w: Kwartalnik Historyczny, rocznik LI, zeszyt 1-2, Lwów 1937, s. 7.</ref> oraz [[Towarzystwo Naukowe Warszawskie|Towarzystwa Naukowego Warszawskiego]] i Poznańskiego<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1918/711095.pdf?_ga=2.13141175.1801345404.1586553108-1295076336.1586020063 M.P. z 1918 r. nr 19] Nekrolog, s. 6.</ref>.
 
== Życiorys ==
Po ukończeniu mińskiego gimnazjum, udał się na [[Moskiewski Uniwersytet Państwowy im. M.W. Łomonosowa|uniwersytet w Moskwie]] na studia prawnicze (1855-18591855–1859), które ukończył w dwudziestym roku życia ze stopniem [[Kandydat nauk|kandydata]]. Zdolności, których dowody m.in. złożył w napisanej w 1859 [[językJęzyk rosyjski|po rosyjsku]] rozprawie, pt. ''Pogląd porównawczy na procedury karne: francuską i angielską'', napisanej w 1859, a drukowanej w 1867 („Żurnał Minsterstwa Justicji”) zwróciły nań uwagę osób wpływowych, które chciały mu utorować drogę do objęcia katedry profesora, ale Korzon nie zdecydował się pozostać w Moskwie i osiadł w [[Kowno|Kownie]], gdzie w tamtejszym gimnazjum przez dwa lata (1859-18611859–1861) wykładał historię{{r|Orgelbrand}}.
 
W 1861 został sekretarzem urzędu gubernialnego do spraw włościańskich w Kownie, gdzie był wielce użytecznym i zdobywał się na inicjatywę, przynoszącą mu zaszczyt. W okresie powstania styczniowego został skazany na przymusowe osiedlenie w Rosji. W końcu roku 1863 wyjechał do [[Ufa|Ufy]], potem do [[Orenburg]]a, gdzie przebywał do sierpnia 1867. Tam wypełniały mu czas zajęcia umysłowe, prace malarskie (najwybitniejszą pamiątką pędzla Korzona z owego okresu pozostał obraz, przedstawiający widok bazaru w Orenburgu), oraz pisanie „Historii wieków średnich”{{r|Orgelbrand}}.
 
Wróciwszy do kraju w 1867, z początku osiadł w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]], jako pedagog, skąd w 1869 przeniósł się do Warszawy. Tu niepodzielnie oddał się historii, już to nauczając jej w tutejszych zakładach naukowych, już to wzbogacając literaturę sumiennymi i cennymi dziełami. Od razu zajął stanowisko jednego z najpoważniejszych i najpoczytniejszych pisarzy, umieszczając swe rozprawy oraz recenzje i sprawozdania w „[[Tygodnik IlustrowanyIllustrowany|Tygodniku IlustrowanymIllustrowanym]]”, „[[Biblioteka Warszawska|Bibliotece Warszawskiej]]”, „[[Kłosy (czasopismo)|Kłosach]]”, „Ateneum”, „Kwartalniku Historycznym” (lwowskim), „Muzeum”, „Niwie”, „Tygodniku literackim” (lwowskim) i książkach zbiorowych „Charitas”, (1894); „Dla Śląska” (1895). W kwietniu 1897 powołany na posadę bibliotekarza w [[Biblioteka Ordynacji Zamojskiej w Warszawie|Bibliotece Ordynacji Zamojskiej]] w Warszawie, rozpoczął swą czynność 1 lipca tegoż roku{{r|Orgelbrand}}.
 
Do 1886 roku wykładał historię powszechną i handlu w [[Szkoła Handlowa im. Leopolda Kronenberga w Warszawie|Szkole Handlowej im. Leopolda Kronenberga w Warszawie]]<ref>Bolesław Miklaszewski, Szkoła Handlowa im. Leopolda Kronenberga, w: Leopold Kronenberg 1812-1878, oprac. Franciszek Doleżal, Warszawa 1922, s. 377.</ref>. Jeden z inicjatorów a później członków [[Towarzystwo Kursów Naukowych (1905–1918)|Towarzystwa Kursów Naukowych]] w Warszawie. W latach 1906–1907 był wykładowcą historii powszechnej na Wydziale Humanistycznym TKN, którego był organizatorem i pierwszym dziekanem (1906)<ref>''Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916,'' opracowali [[Ryszard Błędowski]], [[Stanisław Orłowski (1868–1923)|Stanisław Orłowski]], [[Henryk Stanisław Mościcki|Henryk Mościcki]], Warszawa 1917, s. 129 [https://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/show-content/publication/edition/5699?id=5699 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna]</ref>.
 
Korzon zajmuje jedno z najpoważniejszych miejsc w gronie historyków polskich. Wytyczył nowe drogi dla badań historycznych: jako pierwszy zaczął uwzględniać w swych pracach historycznych warunki administracyjne, ekonomiczne, finansowe, ludnościowe, w jakich się naród w opowiadanej przez niego chwili przeszłości znajdował. W uznaniu jego działalności naukowej [[Akademia Umiejętności]] w [[Kraków|Krakowie]] powołała go na swego członka{{r|Orgelbrand}}.
 
Pochowany został na warszawskim [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|Cmentarzucmentarzu PowązkowskimStare Powązki]]{{r|Orgelbrand}} (kwatera T-1-18)<ref>{{Cmentarze Warszawa|id=16238|cmentarz=Cmentarz Stare Powązki|osoba=JADWIGA KORZONOWA|data dostępu=2019-12-01}}</ref>.
 
Jego bratanica została żoną [[Franciszek Ksawery Martynowski (1848–1896)|Franciszka Ksawerego Martynowskiego]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Notatki literacko-artystyczne. Franciszek Martynowski |url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=80991|czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 4 | data = Nrnr 238 z 17 października | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=80991}}</ref>.
 
== Wybrane publikacje ==
* [http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=11869 ''Kurs historyi wieków średnich''] (Warszawa, 1871),
* ''[https://polona.pl/item/nowe-dzieje-starozytnej-mezopotamii-i-iranu,MjY2OTIyODA/6/#info:metadata Nowe dzieje starożytnej Mezopotamii i Iranu]'' (1872),
* ''Historycy pozytywiści''<ref>{{Cytuj |autor = Tadeusz Korzon |tytuł = Historycy pozytywiści: Buckle, Draper, Kolb. Studyum krytyczne, "Biblioteka„Biblioteka Warszawska"Warszawska” 1870, t. 3, s.42-72 42–72. |data =}}</ref> i ''Poranek filozofii greckiej''<ref>{{Cytuj |autor = Tadeusz Korzon |tytuł = Poranek filozofii greckiej, "Biblioteka„Biblioteka Warszawska"Warszawska” 1873, t. 2, s.474-503 474–503. |data =}}</ref> (Bibl. Warszawska),
* ''Ludzie prehistoryczni''<ref>{{Cytuj |autor = Tadeusz Korzon |tytuł = Ludzie przedhistoryczni. Zarys pierwotnych dziejów rodu ludzkiego, "Tygodnik„Tygodnik Illustrowany"Illustrowany” 1871, t. VII, nr 171, s. 170–171, nr 172, s. 186–187; nr 174, s. 198–199. |data =}}</ref> (Tygodn. Illustrow.),
* [http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/docmetadata?id=26928&from=publication ''Historyja starożytna''] (Warszawa, 1876),
* ''Stan ekonomiczny Polski w latach 1782–1792'' (Ateneum, 1877),
Linia 44:
* [http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=8653 ''Kościuszko. Biografia z dokumentów wysnuta''] (Kraków 1894)
* ''Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629-1674'' [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533 tom 1], [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6535 tom 2], [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6539 tom 3] (Kraków 1898),
* ''Historya nowożytna'' [http://archive.org/details/historyanowoytn01korzgoog tom 1 Do 1648 roku] [http://archive.org/details/historyanowoytn00korzgoog tom 2 lata 1648 – 17881648–1788] (Warszawa 1901 – 1903),
* [http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=10343 ''Grunwald, ustęp z dziejów wojennych Polski''] (Warszawa, 1910),
* ''Dzieje wojen i wojskowości w Polsce'' (Kraków 1912) [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=18207 tom 1], [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=18213 tom 2], [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=18221 tom 3] (2 wydanie 1923).
 
== Przypisy ==
<references>
{{Przypisy|
* <ref name="Orgelbrand">{{cytuj książkę |tytuł = S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna |wydawca = Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów |miejsce = Warszawa |data = XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia)}}</ref>
</references>
}}
 
== Bibliografia ==
* Jolanta Kolbuszewska, ''Tadeusz Korzon (1839-1918). Między codziennością, nauką a służbą narodowi'', Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2011.
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://fbc.pionier.net.pl/search#q=dc_creator%3A(korzon%20tadeusz%201839) Dzieła T. Korzona w FBC]
* [https://archive.org/search.php?query=Tadeusz+Korzon Dzieła T. Korzona w archive.org]
* [https://www.google.pl/search?hl=pl&tbm=bks&tbm=bks&q=inauthor:%22Tadeusz+Korzon%22 Dzieła T. Korzona w Google]
* [https://polona.pl/search/?query=Tadeusz_Korzon&filters=creator:%22Korzon,_Tadeusz_(1839--1918)%22,public:1,hasTextContent:0 Publikacje, mapy i rękopisy Tadeusza Korzona] w bibliotece [[Polona]]
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
Linia 63 ⟶ 69:
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Historycznego we Lwowie]]
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu]]
[[Kategoria:LudzieWykładowcy związaniUniwersytetu zLatającego Mińskiem (zabór rosyjski)1882-1905]]
[[Kategoria:Wykładowcy Towarzystwa Kursów Naukowych 1905–1918]]
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Kursów Naukowych]]
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Naukowego Warszawskiego]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Kownem (Imperium Rosyjskie)]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Mińsku (Imperium Rosyjskie)]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Ordynacją Zamojską]]
[[Kategoria:LudzieNauczyciele związaniSzkoły zHandlowej Warszawąim. (KrólestwoLeopolda Kongresowe)Kronenberga w Warszawie]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzucmentarzu Powązkowskim w Warszawie]]
[[Kategoria:Polscy encyklopedyści]]
[[Kategoria:Polscy historycy]]
Linia 73 ⟶ 84:
[[Kategoria:Powstańcy styczniowi]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1839]]
[[Kategoria:Urzędnicy ziem zabranych]]
[[Kategoria:Zmarli w 1918]]
[[Kategoria:Na podstawie encyklopedii Orgelbranda]]