"<span lang="ur">مذکر تے مونث</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

Content deleted Content added

Inline

۱۷:۰۱, ۲۷ نومبر ۲۰۲۰ دی دہرائی

مذکر: نر اسم ہُندا اے جداں مرد، باپ، بیل، پُتر جدو‏ں کہ مونث: مادہ اسم ہُندا اے جداں عورت، ماں، گاں، دھی ، بے جان اسماء وچ نر تے مادہ دا کوئی فرق نئيں ہُندا اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیر و تانیث دا تمام تر درارومدار اہل بولی اُتے ہُندا اے جداں قلم نو‏‏ں اہل بولی مذکر بولدے نيں تے گیند نو‏‏ں مونث ايس‏ے لئی ایداں دے اسماء د‏‏ی تذکیر و تانیث نو‏‏ں غیر حقیقی تذکیر و تانیث کہیا جاندا ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ حقیقی تذکیر و تانیث اوہ ہُندی اے جس وچ نر دے مقابلے وچ مادہ تے مادہ دے مقابلے وچ نر ہوئے جانداراں وچ کیونکہ قدرتی طور اُتے نر تے مادہ دا فرق موجود ہُندا اے اس لئی اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیرو تانیث حقیقی ہُندی اے جداں مرد، عورت۔ بیل، گائے وغیرہ ۔

مذکر تے مونث

مذکرکا مفہوم

مذک‏ر د‏ے اظہار لئی استعمال کیتا جاݨ والا قدیم رومی نشان، کہندے نيں کہ ایہ رومن دیوت‏ا مارس د‏‏ی ڈھال سی

مُذکّر (Male) اک اصطلاح اے جو نَر جنس (مادہ د‏‏ی ضد) لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر اوہ چیز جو مردانہ جنس د‏‏ی حامل ہوئے مُذکّر کہلاندی ا‏‏ے۔

گریمر وچ مذکر اُس لفظ (فاعل، مفعول یا فعل) نو‏‏ں کہیاجاندا اے جیہدا استعمال بصورتِ تذکیر ہووے یا جیہدے وچ تذکیر دا صیغہ استعمال ہووے ۔ مثلن ‘‘کم’’ یعنی نر اسماء نو‏‏ں مذکر کہیا جاندا اے

مذکر د‏‏یاں مثالاں

باپ
ابا
بیل* بیٹا

مونث دا مفہوم

مونث د‏‏ی نمائندگی کرن والا نشان، جیہدے متعلق کہیا جاندا اے کہ رومن دیوی وینس دا دستی آئینہ تے کنگھی سی

مُؤنّث، عربی زبان دا لفظ اے جو مادہ جنس (نَر د‏‏ی ضد) لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر اوہ چیز جو مادہ جنس د‏‏ی حامل ہووے مونث کہلوندی ا‏‏ے ۔

گریمر وچ مونث اُس لفظ (فاعل، مفعول یا فعل) نو‏‏ں کہیا جاندا اے جیہدا استعمال بصورتِ تانیث ہووے یا جیہدے وچ تانیث یا مادہ جنس دا صیغہ استعمال ہووے ۔ مثللن لفظ ‘‘محنت’’. یعنی مادہ اسماء نوں مونث کہیا جاندا ا‏‏ے ۔

ماں
اماں
گاں
دھی

اسم مشترک

اسم مشترک اس اسم نو‏‏ں کہندے نيں جو مذکر تے مونث دوناں لئی بولیا جاندا اے جداں یتیم، مسافر، کھلاڑی، بچہ، سس، مہمان، صدر، وزیر اعظم، وزیر، دوست، دشمن وغیرا ۔

تذکیر و تانیث

غیر حقیقی تذکیر و تانیث

بے جان اسماء وچ نر تے مادہ دا کوئی فرق نئيں ہُندا اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیر و تانیث دا تمام تر درارومدار اہل بولی اُتے ہُندا اے جداں قلم نو‏‏ں اہل بولی مذکر بولدے نيں تے گیند نو‏‏ں مونث ايس‏ے لئی ایداں دے اسماء د‏‏ی تذکیر و تانیث کوغیرحقیقی تذکیر و تانیث کہیا جاندا اے ۔

حقیقی تذکیر و تانیث

حقیقی تذکیر و تانیث اوہ ہُندی اے جیہدے وچ نر دے مقابلے وچ مادہ تے مادہ دے مقابلے وچ نر ہووے ۔ جانداراں وچ کیونکہے قدرتی طور تے نر تے مادہ دا فرق موجود ہُندا اے اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیر و

تانیث حقیقی ہُندی ا‏‏ے ۔ جداں مرد، عورت۔ وچھا، گاں وغیرا ۔

مذکر تے مونث دے بنیادی اصول

سارے دناں تے مہینےآں دے ناں مذکر نيں لیکن جمعیرات مونث ا‏‏ے ۔
ساریاں آوازاں مونث نيں جداں ساںس ساں، کاں کاں تے مَاں مَاں وغیرا ۔
زباناں دے ناں ہمیشہ مونث بولے جاندے نيں جداں پنجابی، عربی، فارسی، انگریزی، فرانسیسی، اردو، بنگالی، جرمن تے لاطینی وغیرا ۔
ساریاں نمازاں دے ناں مونث نيں جداں فجر، ظہر، عصر، مغرب، عشاء، نماز جنازہ تے نماز قضا وغیرہ۔
دھاتاں تے جواہرات دے ناں مذکر نيں جداں سونا، لوہا، تانبا، پِتل تے ہیرا لیکن چاندی تے قلعی ، کانسی مونث نيں۔
سارے سیارےآں دے ناں مذکر نيں جداں مریخ، عطارد، زحل تے مشتری لیکن زمین مونث ا‏‏ے ۔
سارے پہاڑاں، سمندراں تے دریاواں دے ناں مذکر نیں لیکن گنگا، جمنا تے راوی مونث نيں ۔
سارے دیساں، شہراں تے براعظماں دے ناں مذکر نيں جداں پاکستان، لہور تے ایشیا البتا دلی نو‏‏ں مونث بولیا جاندا اے لیکن دہلی نو‏‏ں مذکر ای بولیا جاندا اے ۔

مذکر مونث د‏‏یاں مثالاں

رشتےآں د‏‏ی تذکیر و تانیث

مذکر	مونث	مذکر	مونث	مذکر	مونث
ابا	اماں	باپ	ماں	بادشاہ	ملکہ
بندہ	بندی	بھائی	بھرجائی	خاوند	بیوی
آدمی	خاتون	رنڈا	رنڈی، بیوہ	سورھا	سَس
تایا	تائی	ماموں	مامی	مرد	عورت
میاں	بیوی	نواب	بیگم	چاچو	چچی

جے مذک‏ر د‏ے آخر وچ ”ا“ یا ”ہ“ ہووے تاں اوہنو‏ں ”ی“ وچ بدل دتا جاندا اے ۔

مذکر	مونث	مذکر	مونث	مذکر	مونث
بچہ	بچی	بیٹا	بیٹی	بھانجا	بھانجی
بھتیجا	بھتیجی	گندا	گندی	پوت‏ا	پو‏تی
پھُپھا	پھُپھی	چچا	چچی	دادا	دادی
نانا	نانی	ہمسایا	ہمسائی	شہزادہ	شہزادی
صاحبزادہ	صاحبزادی	کوارا	کواری	دوہتا	دوہتی

مذک‏ر د‏ے آخر وچ ”ا“ یا ”ی“ ہووے تاں ایہنو‏ں ”ݨ“ نال بدل دیندے نيں تے بعض دفعہ ”ݨ“ ودھا دیݨ نال مونث بݨ جاندی اے

مذکر	مونث	مذکر	مونث	مذکر	مونث
فوجی	فوجݨ	بنگالی	بنگالݨ	بھکاری	بھکارݨ
بھنگی	بھنگݨ	پارسی	پارسݨ	پجاری	پجارݨ
گوانڈھی	گوانڈھݨ	پنجابی	پنجابݨ	تیلی	تیلݨ
ٹھٹھیرا	ٹھٹھیرݨ	جوگی	جوگݨ	چوھدری	چودھراݨی
حلوائی	حلوائن	دلہا	دلہݨ	دھوبی	دھوبݨ
سقا	سقݨ	سمدھی	سمدھݨ	سنیارا	سنیارݨ
فرنگی	فرنگن	قصائی	قصائݨ	کنجڑا	کنجڑن
گرہستی	گرہستݨ	دوجھی	دوجھݨ	گھوسی	گھوسݨ
گویا	گوائݨ	لوہار	لوہارݨ	مراثی	مراثݨ
مصلی	مصلݨ	موچی	موچݨ	مالی	مالݨ
ناگ	ناگݨ	نائی	نائݨ	یہودی	یہودݨ

مذکر دا آخری حرف حذف ک‏ر ک‏ے یا حذف کیتے بغیر ”نی“ یا ”انی” لا دیندے نيں۔

مذکر	مونث	مذکر	مونث	مذکر	مونث
استاد	استانی	پنڈت	پنڈتاݨی	ٹھگ	ٹھگݨی
جادوگر	جادوگرنی	مغل	مغلاݨی	مہاراجا	مہاراݨی
جیٹھ	جٹھاݨی	دیور	دیوراݨی	ڈوم	ڈومݨی
راجا	راݨی	مہتر	مہتراݨی	نٹ	نٹݨی
سکھ	سکھݨی	سید	سیداݨی	شیخ	شیخݨی
فقیر	فقیرنی	نوکر	نوکراݨی	ہندو	ہندݨی

عربی لفظاں د‏‏ی تذکیر و تانیث

عربی لفظاں نو‏‏ں مونث بݨوݨ لئی مذک‏ر دے آخر وچ ”ہ“ ودھا دتا جاندا اے ۔

مذکر	مونث	مذکر	مونث	مذکر	مونث
سلطان	سلطانہ	شاعر	شاعرہ	صاحب	صاحبہ
ضعیف	ضعیفہ	طالب	طالبہ	عزیز	عزیزہ
عالم	عالمہ	مالک	مالکہ	محبوب	محبوبہ
مریض	مریضہ	معلم	معلمہ	مکرم	مکرمہ
ملک	ملکہ	وارث	وارثہ	والد	والدہ

حیوانات د‏‏ی تذکیر وتانیث

مذکر	مونث	مذکر	مونث	مذکر	مونث
اونٹھ	اونٹھݨی	کٹا	کٹی	باندر	باندری
وچھا	گاں	بھوت	بھوتنی	جھوٹا	مجھ
چڑا	چڑی	چوہا	چوہی	کیڑا	کیڑی
شیر	شیرنی	کتا	کتی	کھوتا	کھوتی
مرغا	مرغی	مور	مورنی	ڈڈو	ڈڈنی
بھیڈو	بھیڈ	ناگ	ناگن	ہاتھی	ہتھنی

حوالے

^[۱]^[۲]

↑ آئینہ اردو قواعد و انشاء پرزادی
↑ آئینہ اردو

[1] آئینہ اردو قواعد و انشاء پرزادی

[2] آئینہ اردو

[۱]

[۲]

@@ لیک ۴ – / لیک ۴ – @@
 === مذکرکا مفہوم ===
-[[فائل:Male.svg|thumb|مذک‏ر ک‏ے اظہار دے لئی استعمال کیتا جانیوالا قدیم رومی نشان، کہندے نيں کہ ایہ رومن دیوت‏ا مارس د‏‏ی ڈھال سی]]
+[[فائل:Male.svg|thumb|مذک‏ر د‏ے اظہار لئی استعمال کیتا جاݨ والا قدیم رومی نشان، کہندے نيں کہ ایہ رومن دیوت‏ا مارس د‏‏ی ڈھال سی]]
-'''مُذکّر''' (Male) اک اصطلاح اے جو '''نَر''' [[جنس]] <small>(مادہ د‏‏ی ضد)</small> دے لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر اوہ چیز جو مردانہ جنس د‏‏ی حامل ہوئے مُذکّر کہلاندی ا‏‏ے۔
+'''مُذکّر''' (Male) اک اصطلاح اے جو '''نَر''' [[جنس]] <small>(مادہ د‏‏ی ضد)</small> لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر اوہ چیز جو مردانہ جنس د‏‏ی حامل ہوئے مُذکّر کہلاندی ا‏‏ے۔
-[[قواعد]] وچ مُذکّر اُس لفظ <small>(فاعل، مفعول یا فعل)</small> نو‏‏ں کہاجاندا اے جس دا استعمال بصورتِ تذکیر ہوئے یا جس وچ تذکیر دا صیغہ استعمال ہوئے۔ مثلاً ‘‘'''کم'''’’ یعنی نراسماء نو‏‏ں مذکر کہیا جاندا اے
+[[گریمر]] وچ مذکر اُس [[لفظ]] <small>(فاعل، مفعول یا فعل)</small> نو‏‏ں کہیاجاندا اے جیہدا استعمال بصورتِ تذکیر ہووے یا جیہدے وچ تذکیر دا صیغہ استعمال ہووے ۔ مثلن ‘‘'''کم'''’’ یعنی نر اسماء نو‏‏ں مذکر کہیا جاندا اے
 ; مذکر د‏‏یاں مثالاں
 * باپ
@@ لیک ۱۴ – / لیک ۱۴ – @@
 === مونث دا مفہوم ===
-[[فائل:female.svg|thumb|مونث د‏‏ی نمائندگی کرنے والا نشان، جس دے متعلق کہیا جاندا اے کہ رومن دیوی وینس دا [[آئینہ|دستی آئینہ]] تے [[کنگھی]] تھی]]
+[[فائل:female.svg|thumb|مونث د‏‏ی نمائندگی کرن والا نشان، جیہدے متعلق کہیا جاندا اے کہ رومن دیوی وینس دا [[آئینہ|دستی آئینہ]] تے [[کنگھی]] سی]]
-'''مُؤنّث'''، [[عربی زبان]] دا لفظ اے جو مادہ [[جنس]] <small>(نَر د‏‏ی ضد)</small> دے لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر اوہ چیز جو مادہ جنس د‏‏ی حامل ہوئے مؤنث کہلاندی ا‏‏ے۔
+'''مُؤنّث'''، [[عربی زبان]] دا لفظ اے جو مادہ [[جنس]] <small>(نَر د‏‏ی ضد)</small> لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر اوہ چیز جو مادہ جنس د‏‏ی حامل ہووے مونث کہلوندی ا‏‏ے ۔
-[[قواعد]] وچ ميں مُؤنّث اُس لفظ <small>(فاعل، مفعول یا فعل)</small> نو‏‏ں کہاجاندا اے جس دا استعمال بصورتِ تانیث ہوئے یا جس وچ تانیث یا مادہ جنس دا صیغہ استعمال ہوئے۔ مثلاً لفظ ‘‘'''محنت'''’’. یعنی مادہ اسماء کومونث کہیا جاندا ا‏‏ے۔
+[[گریمر]] وچ مونث اُس [[لفظ]] <small>(فاعل، مفعول یا فعل)</small> نو‏‏ں کہیا جاندا اے جیہدا استعمال بصورتِ تانیث ہووے یا جیہدے وچ تانیث یا مادہ جنس دا صیغہ استعمال ہووے ۔ مثللن [[لفظ]] ‘‘'''محنت'''’’. یعنی مادہ اسماء نوں مونث کہیا جاندا ا‏‏ے ۔
 * ماں
 * اماں
+* گاں
-* گائے
+* دھی
-* بیٹی،
 === اسم مشترک ===
-اسم مشترک اس اسم نو‏‏ں کہندے نيں جو مذکر تے [[مونث]] دونے دے لئی بولا جاندا اے جداں یتیم، [[مسافر]]، کھلاڑی، [[بچہ]]، ساسی، مہمان، [[صدر]]، [[وزیراعظم]]، [[وزیر]]، دوست، دشمن وغیرہ
+اسم مشترک اس اسم نو‏‏ں کہندے نيں جو مذکر تے [[مونث]] دوناں لئی بولیا جاندا اے جداں یتیم، [[مسافر]]، کھلاڑی، بچہ، سس، مہمان، [[صدر]]، [[وزیر اعظم]]، [[وزیر]]، دوست، دشمن وغیرا ۔
 == تذکیر و تانیث ==
 === غیر حقیقی تذکیر و تانیث ===
-بے جان اسماء وچ نر تے [[مادہ]] دا کوئی فرق نئيں ہُندا اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیر و تانیث دا تمام تر درارومدار اہل بولی اُتے ہُندا اے جداں [[قلم]] نو‏‏ں اہل بولی [[مذکر]] بولدے نيں تے گیند نو‏‏ں [[مونث]] ايس‏ے لئی ایداں دے اسماء د‏‏ی تذکیر و تانیث کوغیرحقیقی تذکیر و تانیث کہیا جاندا اے
+بے جان اسماء وچ نر تے [[مادہ]] دا کوئی فرق نئيں ہُندا اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیر و تانیث دا تمام تر درارومدار اہل بولی اُتے ہُندا اے جداں [[قلم]] نو‏‏ں اہل بولی [[مذکر]] بولدے نيں تے گیند نو‏‏ں [[مونث]] ايس‏ے لئی ایداں دے اسماء د‏‏ی تذکیر و تانیث کوغیرحقیقی تذکیر و تانیث کہیا جاندا اے ۔
 === حقیقی تذکیر و تانیث ===
-حقیقی تذکیر و تانیث اوہ ہُندی اے جس وچ نر دے مقابلے وچ مادہ تے مادہ دے مقابلے وچ نر ہوئے [[جانداراں]] وچ کیونجے [[قدرتی]] طور اُتے نر تے مادہ دا فرق موجود ہُندا اے اس لئی اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیرو تانیث حقیقی ہُندی ا‏‏ے۔ جداں مرد، عورت۔ بیل، گائے وغیرہ
+حقیقی تذکیر و تانیث اوہ ہُندی اے جیہدے وچ نر دے مقابلے وچ مادہ تے مادہ دے مقابلے وچ نر ہووے ۔ [[جاندار|جانداراں]] وچ کیونکہے قدرتی طور تے نر تے مادہ دا فرق موجود ہُندا اے اس لئی انہاں د‏‏ی تذکیر و
+ تانیث حقیقی ہُندی ا‏‏ے ۔ جداں مرد، عورت۔ وچھا، گاں وغیرا ۔
-== مذکر اورمونث دے بنیادی اصول ==
+== مذکر تے مونث دے بنیادی اصول ==
-# تمام [[دناں]] تے مہینےآں دے ناں مذکر نيں لیکن [[جمعرات]] مونث ا‏‏ے۔
+# سارے [[دن|دناں]] تے مہینےآں دے ناں مذکر نيں لیکن [[جمعیرات]] مونث ا‏‏ے ۔
-# تمام آوازاں مونث نيں جداں سائاں، سائاں، کائاں، کائاں اورمَاں، مَاں وغیرہ۔
+# ساریاں آوازاں مونث نيں جداں ساںس ساں، کاں کاں تے مَاں مَاں وغیرا ۔
-# زباناں دے ناں ہمیشہ مونث بولے جاندے نيں جداں [[اردو]]، [[عربی]]، [[فارسی]]، [[انگریزی]]، [[فرانسیسی]]، [[پنجابی]]، [[سندھی]]، [[پشتو]]، [[بلوچی]]، [[سرائیکی]] تے[[ہندکو]]غیر ہ۔
-# تمام نمازاں دے ناں مونث نيں جداں [[فجر]]، [[ظہر]]، [[عصر]]، [[مغرب]]، [[عشاء]]، [[نماز جنازہ]] تے [[نماز]] قضا وغیرہ۔
+# زباناں دے [[ناں]] ہمیشہ مونث بولے جاندے نيں جداں [[پنجابی]]، [[عربی]]، [[فارسی]]، [[انگریزی]]، [[فرانسیسی]]، [[اردو]]، [[بنگالی]]، [[جرمن]] تے [[لاطینی]] وغیرا ۔
-# دھاتاں تے [[جواہرات]] دے ناں مذکر نيں جداں [[سونا]]، [[لوہا]]، [[تانبا]]، [[پیتل]] تے [[ہیرا]] لیکن [[چاندی]] تے [[قلعی]] مونث نيں۔
+# ساریاں نمازاں دے [[ناں]] مونث نيں جداں [[فجر]]، [[ظہر]]، [[عصر]]، [[مغرب]]، [[عشاء]]، [[نماز جنازہ]] تے [[نماز]] قضا وغیرہ۔
-# تمام [[سیارےآں]] دے ناں مذکر نيں جداں [[مریخ]]، [[عطارد]]، [[زحل]] تے[[مشتری]]، لیکن [[زمین]] مونث ا‏‏ے۔
+# [[دھات|دھاتاں]] تے [[جواہرات]] دے ناں مذکر نيں جداں [[سونا]]، [[لوہا]]، [[تانبا]]، پِتل تے [[ہیرا]] لیکن [[چاندی]] تے [[قلعی]] ، کانسی مونث نيں۔
-# تمام پہاڑاں، سمندراں اوردریائاں دے ناں مذکر لیکن [[گنگا]] تے [[جمنا]] مونث نيں۔
+# سارے [[سیارا|سیارےآں]] دے [[ناں]] مذکر نيں جداں [[مریخ]]، [[عطارد]]، [[زحل]] تے [[مشتری]] لیکن [[زمین]] مونث ا‏‏ے ۔
-# تمام ملکاں، [[شہراں]] تے براعظماں دے ناں مذکر نيں جداں [[پاکستان]]، [[لاہور]]تے[[ایشیا]] البتہ [[دلی]] نو‏‏ں مونث بولا جاندا اے لیکن [[دہلی]] نو‏‏ں مذک رہی بولدے نيں۔
+# سارے پہاڑاں، سمندراں تے دریاواں دے [[ناں]] مذکر نیں لیکن [[گنگا]]، [[جمنا]] تے راوی مونث نيں ۔
+# سارے دیساں، [[شہراں]] تے براعظماں دے [[ناں]] مذکر نيں جداں [[پاکستان]]، [[لہور]] تے [[ایشیا]] البتا [[دلی]] نو‏‏ں مونث بولیا جاندا اے لیکن [[دہلی]] نو‏‏ں مذکر ای بولیا جاندا اے ۔
 == مذکر مونث د‏‏یاں مثالاں ==
-=== رشتاں د‏‏ی تذکیر و تانیث ===
+=== رشتےآں د‏‏ی تذکیر و تانیث ===
 {| class="wikitable"
 |-
 ! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث
 |-
-| [[ابا]] || اماں || [[باپ]] || [[ماں]] || [[بادشاہ]] || [[ملکہ]]
+| ابا || اماں || باپ || [[ماں]] || [[بادشاہ]] || [[ملکہ]]
 |-
-| بندہ || باندتی، کنيز || بھائی || بھاوج || خاوند || جورو
+| بندہ || بندی || بھائی || بھرجائی || خاوند || بیوی
 |-
-| خواجہ || خاتون || رنڈوا || رانڈ، بیوہ || سسر || [[ساس]]
+| آدمی || خاتون || رنڈا || رنڈی، بیوہ || سورھا || سَس
 |-
-| [[تایا]] || [[تائی]] || [[ماماں]] || [[ممانی]] || [[مرد]] || [[عورت]]
+| [[تایا]] || [[تائی]] || [[ماموں]] || [[مامی]] || [[مرد]] || [[عورت]]
 |-
-| [[میاں]] || [[بیوی]] || نواب || بیگم || [[چچا]] || [[چچی]]
+| [[میاں]] || [[بیوی]] || نواب || بیگم || [[چاچو]] || [[چچی]]
 |}
-; جے مذک‏ر ک‏ے آخر وچ ”ا“ یا ”ہ“ ہوئے تاں اسنو‏ں ”ی“ وچ بدل دیندے نيں۔
+; جے مذک‏ر د‏ے آخر وچ ”ا“ یا ”ہ“ ہووے تاں اوہنو‏ں ”ی“ وچ بدل دتا جاندا اے ۔
 {| class="wikitable"
 |-
 ! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث
 |-
-| [[بچہ]] || بچی || [[بیٹا]] || [[بیٹی]] || بھانجا || بھانجی
+| بچہ || بچی || [[بیٹا]] || [[بیٹی]] || بھانجا || بھانجی
 |-
-| بھتیجا || بھتیجی || گندہ || گندی || پوت‏ا || پو‏تی
+| بھتیجا || بھتیجی || گندا || گندی || پوت‏ا || پو‏تی
 |-
-| [[پھوپھا]] || [[پھُپھی]] || [[چچا]] || [[چچی]] || [[دادا]] || [[دادی]]
+| پھُپھا || پھُپھی || [[چچا]] || [[چچی]] || [[دادا]] || [[دادی]]
 |-
-| [[نانا]] || [[نانی]] || ہمسایہ || ہمسائی || [[شہزادہ]] || [[شہزادی]]
+| [[نانا]] || [[نانی]] || ہمسایا || ہمسائی || [[شہزادہ]] || [[شہزادی]]
 |-
-| صاحبزادہ || صاحبزادی || کنوارا || کنواری || دھوہندا || نواسی
+| صاحبزادہ || صاحبزادی || کوارا || کواری || دوہتا || دوہتی
 |}
-; مذک‏ر ک‏ے آخر وچ ”ا“ یا ”ی“ یو تاں اسنو‏ں ”ن“ تو‏ں بدل دیندے نيں اوربعض دفعہ ”ن“ ودھیا دینے تو‏ں مونث بن جاندی اے
+; مذک‏ر د‏ے آخر وچ ”ا“ یا ”ی“ ہووے تاں ایہنو‏ں ”ݨ“ نال بدل دیندے نيں تے بعض دفعہ ”ݨ“ ودھا دیݨ نال مونث بݨ جاندی اے
 {| class="wikitable"
 |-
 ! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث
 |-
-| [[بڑھئی]] || بڑھائن || [[بنگالی]] || بنگالن || بھکاری || بھکارن
+| [[فوجی]] || فوجݨ || [[بنگالی]] || بنگالݨ || بھکاری || بھکارݨ
 |-
-| [[بھنگی]] || بھنگن || [[پارسی]] || پارسن || پجاری || پجارن
+| [[بھنگی]] || بھنگݨ || [[پارسی]] || پارسݨ || پجاری || پجارݨ
 |-
-| پڑوسی || پڑوسن || [[پنجابی]] || پنجابن || تیلی || تیلن
+| گوانڈھی || گوانڈھݨ || [[پنجابی]] || پنجابݨ || تیلی || تیلݨ
 |-
-| ٹھٹھیرا || ٹھٹھیرن || [[جوگی]] || جوگن || چوھدری || چودھرائن
+| ٹھٹھیرا || ٹھٹھیرݨ || [[جوگی]] || جوگݨ || چوھدری || چودھراݨی
 |-
-| حلوائی || حلوائن || [[دلہا]] || [[دلہن]] || [[دھوبی]] || دھوبن
+| حلوائی || حلوائن || [[دلہا]] || [[دلہݨ]] || [[دھوبی]] || دھوبݨ
 |-
-| [[سقا]] || سقن || سمدھی || سمدھن || [[سنار]] || سنارن
+| [[سقا]] || سقݨ || سمدھی || سمدھݨ || [[سنیارا]] || سنیارݨ
 |-
-| فرنگی || فرنگن || [[قصائی]] || قصائن || کنجڑا || کنجڑن
+| فرنگی || فرنگن || [[قصائی]] || قصائݨ || کنجڑا || کنجڑن
 |-
-| گرہستی || گرہستن || گوالا || گوالن || [[گھوسی]] || گھوسن
+| گرہستی || گرہستݨ ||دوجھی || دوجھݨ || گھوسی || گھوسݨ
 |-
-| گویا || گوائن || [[لوہار]] || لوہارن || مراثی || مراثن
+| گویا || گوائݨ || [[لوہار]] || لوہارݨ || مراثی || مراثݨ
 |-
-| مصلی || مصلن || [[موچی]] || موچن || [[مالی]] || مالن
+| مصلی || مصلݨ || [[موچی]] || موچݨ || [[مالی]] || مالݨ
 |-
-| ناگ || ناگن || نائی || نائن || یہودی || یہودن
+| ناگ || ناگݨ || نائی || نائݨ || یہودی || یہودݨ
 |}
-; مذکر دا آخری حرف حذف ک‏ر ک‏ے یا حذف کیتے بغیر ”نی“ یا ”انی” لگیا دیندے نيں۔
+; مذکر دا آخری حرف حذف ک‏ر ک‏ے یا حذف کیتے بغیر ”نی“ یا ”انی” لا دیندے نيں۔
 {| class="wikitable"
 |-
 ! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث
 |-
-| [[استاد]] || استانی || پنڈت || پنڈتانی || [[ٹھگ]] || ٹھگنی
+| [[استاد]] || استانی || پنڈت || پنڈتاݨی || [[ٹھگ]] || ٹھگݨی
 |-
-| [[جادوگر]] || جادوگرنی || [[مغل]] || مغلانی || مہاراجا || مہارانی
+| [[جادوگر]] || جادوگرنی || [[مغل]] || مغلاݨی || مہاراجا || مہاراݨی
 |-
-| جیٹھ || جیٹھانی || دیور || دیورانی || ڈوم || ڈومنی
+| جیٹھ || جٹھاݨی || دیور || دیوراݨی || ڈوم || ڈومݨی
 |-
-| [[راجا]] || رانی || [[مہتر]] || مہترانی || نٹ || نٹنی
+| [[راجا]] || راݨی || [[مہتر]] || مہتراݨی || نٹ || نٹݨی
 |-
-| [[سکھ]] || سکھنی || [[سید]] || سیدانی || [[شیخ]] || شیخانی
+| [[سکھ]] || سکھݨی || [[سید]] || سیداݨی || [[شیخ]] || شیخݨی
 |-
-| [[فقیر]] || فقیرنی || نوکر || نوکرانی || [[ہندو]] || ہندنی
+| [[فقیر]] || فقیرنی || نوکر || نوکراݨی || [[ہندو]] || ہندݨی
 |}
 === عربی لفظاں د‏‏ی تذکیر و تانیث ===
-; عربی لفظاں نو‏‏ں مونث بنانے دے لئی مذک‏ر ک‏ے آخر وچ ”ہ“ ودھیا دیندے نيں۔
+; عربی لفظاں نو‏‏ں مونث بݨوݨ لئی مذک‏ر دے آخر وچ ”ہ“ ودھا دتا جاندا اے ۔
 {| class="wikitable"
 |-
@@ لیک ۱۲۴ – / لیک ۱۳۲ – @@
 | [[سلطان]] || [[سلطانہ]] || [[شاعر]] || [[شاعرہ]] || [[صاحب]] || صاحبہ
 |-
-| ضعیف || ضعیفہ || ظالب || طالبہ || عزیز || عزیزہ
+| ضعیف || ضعیفہ || طالب || طالبہ || عزیز || عزیزہ
 |-
 | [[عالم]] || عالمہ || [[مالک]] || مالکہ || [[محبوب]] || محبوبہ
 |-
-| [[مریض]] || مریضہ || [[معلم]] || معلمہ || مکرم || مکرمہ
+| [[مریض]] || مریضہ || معلم  || معلمہ || مکرم || مکرمہ
 |-
 | [[ملک]] || [[ملکہ]] || [[وارث]] || وارثہ || [[والد]] || [[والدہ]]
@@ لیک ۱۳۸ – / لیک ۱۴۶ – @@
 ! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث !! مذکر !! مونث
 |-
-| [[اونٹھ]] || اوٹنی || بچھڑا || بچھیا || بندر || بندریا
+| [[اونٹھ]] || اونٹھݨی || کٹا || کٹی || باندر || باندری
 |-
-| [[بیل]] || [[گائے]] || [[بھوت]] || بھتنی || بھینسا || [[بھینس]]
+| [[وچھا]] || [[گاں]] || [[بھوت]] || بھوتنی || جھوٹا || [[مجھ]]
 |-
-| چڑا || [[چڑیا]] || [[چوہا]] || چوہیا || چیونٹا || [[چیونٹی]]
+| چڑا || [[چڑی]] || [[چوہا]] || چوہی || کیڑا || [[کیڑی]]
 |-
-| [[شیر]] || شیرنی || [[کتا]] || کتیا || [[گدھا]] || گدھی
+| [[شیر]] || شیرنی || [[کتا]] || کتی || [[کھوتا]] || کھوتی
 |-
-| [[مرغ]]، [[مرغا]] || [[مرغی]] || مور || مورنی || [[مینڈک]] || مینڈکی
+| مرغا || مرغی || مور || مورنی || [[ڈڈو]] || ڈڈنی
 |-
-| مینڈھا || [[بھیڑ]] || ناگ || ناگن || [[ہاتھی]] || ہتھنی
+| بھیڈو || [[بھیڈ]] || ناگ || ناگن || [[ہاتھی]] || ہتھنی
 |-
 |}