Pavlo-Kurtiku
Pavlo-Kurtik (turqisht: vilayet-i Pavlo Kurtik) ishte një njësi administrative brenda Sanxhakut i Arbërit, Perandorisë Osmane, e cila kishte juridiksion në jug të Tiranës, midis lumenjve Erzen dhe Shkumbin.[1] Ishte një nga 9 vilajetet e krahinës së Arvanit-ilit deri në vitin 1466.[2] Pavlo-Kurtik përmendet për herë të parë në defterin e parë të Sanxhakut të Arbërit (1431–1432).
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pavlo-Kurtik kishte juridiksion në jug të Tiranës, midis lumenjve Erzen dhe Shkumbin.[1]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pavlo Kurtik, i stilizuar si sllavo-arbëror, hyri në shërbimin osman pak pas vitit 1400,[3] dhe ishte një nga feudalët e paktë krishterë para-osmanë.[4] Familja Kurtik ishte fillimisht e krishterë, por u konvertua në Islam në brezin e dytë.[3][5]
Demografia dhe administrata
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- 1431–1432 defter, hulumtuar nga İnalcık, Halil
Vilajeti i Pavlo-Kurtik kishte shumicën e spahinjve të krishterë; kishte 20 timare, nga të cilat 9 ishin të krishterëve. Nga timaret myslimane, një i caktohet kadiut të Jenidže-kale (Bratušeš), dhe një dizdarit. Pesë prej tyre caktohen te bej-kulutë (skllevërit e emirit), një te spahi-oglani, një te vëllai Ajas-Hamza beg dhe një te Alija Karli-oglu. Timari i Isës, djalit të Pavlo Kurtikut është i veçantë. Të nëntë timaret nuk kishin popullsi islame për një ose dy dekada. Dy nga timariotët ishin bij të zotërve të mëdhenj: Isa, i biri i Pavle Kurtikut dhe Aliu, i biri i Karlos, i cili u konvertua në Islam.[5]
Timari i Isa Begut përfshin 107 fshatra me 1225 vatra, me të ardhura 81306 akçe. Tridhjetë e gjashtë prej tyre ishin të vilajetit të Balshës, 2 të vilajetit të Kondo Mihos, 18 të vendit të Gonomajmos (Gonoma) dhe 26 ishin tahvil (caktuar) të babait të tij, Pavlo Kurtik; domethënë Pavlo Kurtik i mbante personalisht këto 26 fshatra. Shprehja tahvil tregonte caktimin e një timari aktual, por termi "vilajet-i Pavlo Kurtik" tregon se Pavlo Kurtiku ka qenë edhe më herët mbajtësi i kësaj treve. Pozita e Isa Begut, djalit të Kurtikut, i cili pranoi fenë islame dhe u emërua subaşı i kësaj krahine, ishte shumë më i madh. Një djalë tjetër, Mustafa, mbante një timar prej 9142 akçe në Vilajetin e Beratit.[5]
Timaret e Isa Begut nuk u inspektuan dhe as u mblodhën personalisht nga emini vendas, por menaxhoheshin dhe lëshoheshin nga vetë Isa Begu. Kjo tregon se Isa Begu kishte disa privilegje. Të njëjtat privilegje në timar ka edhe Alija, djali i Karlos.[5]
Timari i madh i Alijes kishte 30 fshatra, me të ardhura rreth 30.000 akçe.[5] Më vonë timari iu dha djemve të Karlos që mbetën të krishterë. Djali tjetër i Karlos, Muzaku, mbante një timar të vogël në Pavlo-Kurtik gjatë sundimit të Mehmed I. Hamza veled-i Karli, i cili më vonë ishte zot i një timari në Altun-ili (Ibalea), ka shumë të ngjarë të ishte djali i Muzak.[6]
Një nga spahinjtë e krishterë që mbante timare më të mëdha në Pavlo-Kurtik ishte Dimitri nga Prespa, me 9031 akçe. Dhimitri mori pëlqimin personal dhe ia dha timarin kunatit/dhëndrit Ozgur (Sguras). Në defterin e sanxhakut të Avlonës, Murad-beu, i biri i Ozgurit, mban një timar të madh në të njëjtën krahinë, me 64.729 akçe.[6]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Škrivanić 1959, f. 86.
- ^ Kiel 1990, f. 20.
- ^ a b Kiel 1990, f. 155.
- ^ İnalcık 1995, f. 22.
- ^ a b c d e İnalcık 1953, f. 37.
- ^ a b İnalcık 1953, f. 38.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Hrabak, Bogumil (1990). Širenje arbanaških stočara po ravnicama i slovenski ratari srednjovekovne Albanije (në serbisht). Cetinje: Zbornik radova sa međunarodnog naučnog skupa. (Serbian Latin version)
- Škrivanić, Gavro A. (1959). Imenik geografskikh naziva srednjovekovne Zete (në serbokroatisht). Podgorica.
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja) - Kiel, Machiel (1990). Ottoman architecture in Albania, 1385–1912 (në anglishy). Research Centre for Islamic History, Art and Culture. ISBN 9789290633303.
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja) - İnalcık, Halil (1995). From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history (në anglisht). Isis Press. ISBN 9789754280807.
- İnalcık, Halil (2005). Doğu Batı: makaleler, Volume 2 (në turqisht). Doğubatı. ISBN 9789758717422.
- İnalcık, Halil (1953). Od Stefana Dušana do Osmanskog Carstva (PDF) (në serbokroatisht). Sarajevo: Štamparski Zavod "Veselin Masleša".
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja)[lidhje e vdekur]