Beoarbaidjen fon Hyperkorrektuur

'''Hyperkorrektuur''' (''Hyperkorrektur'') häd me, wan wäl beeter baale wol as goud. Dät häd me besunners wan wäl ne uur Sproake baale wol.


== In Düütsk ==
So moakede sik fröier die Koaster fuul Moite, do Bäidene tou leeren, dät jo ap Düütsk kweede schuulen:<br> 
:''Er ist gleich gross '''wie''' du''. ‘Hie is glieke groot '''as''' du’.

Man wan hie dan nit goud deerap oachtede, dan kwieden do uk:<br> 
:''Er ist grösser '''wie''' ich'' ‘Hie is gratter '''as''' iek’ insteede fon gjucht ''Er ist grösser '''als''' ich''.

Dät waas dan Hyperkorrektuur: beeter as goud! Däälich stoant sowät in n Schoulprogram.


== In Seeltersk ==
Hyperkorrektuur is uk, wan wäl in ju Sproake wät uurdrift, '''hyperkorrekt''' spräkt.
So häd me uk, wan wäkke Ljuude gjucht goud Seelterk leere wollen, dan kweede do t.B. 
:''Wie krieg'''je''' goud Weeder'' insteede foar gjucht ''kriege'', 
deer jo daach woarnuumen hääbe, dät dät Seelterske sik unnerschat truch dät ''–je'' in [[Tiedwoud (Verb)|Tiedwoude]] (''moakje'', ''kiekje''), man deerbie ferjeete dät dät bloot jält foar ne ne bestimde Gruppe fon Tiedwoude.

Wäl wät beeter touheert, bemäärkt, dät do maaste Tiedwoude dan daach uutgunge ap ''–e'', as in ''kriege, loope, toanke''. Man dan ferjeete wäkke wier, dät dät foar eenige Tiedwoude (do [[Präteritopräsentia]]) nit in aal Falle jält. Do konnen dan schrieuwe:<br> 
:''Wie schälle täiwe'' insteede fon gjucht ''wie schälle'''n'''''<br>
:''Do duure kuume'' insteede fon gjucht ''do duure'''n''''', usw.

Uk dät ''–n'' bie sälwenständich bruukte Tiedwoude wäd so toumoal ferjeeten, t.B:
:''Goud Bruuke fon ju Sproake is wichtich'', insteede fon gjucht ''Bruuke'''n'''''.
So uk ätter ''tou'':
:''Dät is nit tou dwoo, nit tou bruuke'', insteede fon gjucht ''tou dwoo'''n''''', ''tou bruuke'''n'''''.


== Muugelke Ienfloud ap dät Äntstounden fon Sproaken ==
Der wäd wäil toacht, dät do ferscheedene Sproaken uk truch Hyperkorrektuur fon Substroatsproaken äntsteen sunt.<br>

=== Bie dät Hoochdüütske ===
Wan me goud toulustert, dan heert me dät in dät [[Hoochdüütsk]]e wäkke [[Meeluud]]e hädder uutspreeken wäide as in dät [[Platdüütsk]]e, t.B. klinge dät ''t'' un ''pf'' in ''Tropfen'' fuul hädder as dät ''d'' un ''pp'' in Läichdüütsk ''Drüppe''. Dät hat ju hoochdüütske [[Luudferschuuwenge]].

Wie mouden nu touräächtoanke an ju [[Foulkewonnerenge|Foulkewonnerengstied]] uum dät Jier 500. Do koomen do [[Germaniske Sproaken|germanisk]] baalende [[Nomaden]] uut dät Noudaaste uur ju [[Donau]] un uur dän [[Rhien]], wier sik al ne rieke [[romanisk]]e Buurenkultuur äntwikkeld hiede. Man do Buuren wieren an hier Lound buunen un kuuden sik also juun do dan hier dan deer apduukjende Nomadengruppen nit sätte. So wuuden do Germanen do näie Heere. Ju Theorie is dan, dät do romaniske Bewoonere hiere näie Heeren muugelkst goud in do hiere Sproake anbaale wüülen. In dät Romaniske hieden dan domoals oaber [[Meeluud]]e as ''d'' un ''p'' ne swäkkere Uutsproake as in dät Germaniske. Deeruum fängen do Romaanske dan oun, dät ''d'' un ''p'' tou uurdrieuwen, also '''hyperkorrekt''' uuttouspreeken, so dät deeruut ''t'' un ''pf'' äntstuuden un deermäd ju hoochdüütske Sproake.

=== Bie dät Fräiske ===
Man uk in dät [[Fräiske Sproake|fräisk]]e Kustengestrich wuud ne uur Sproake boald, dät [[Präfräisk]]e ('Foarfräiske'), fielicht n Oard [[Keltisk]]. Do hieden dan wier uur swäkke Meeluude, do dan in dät näie [[Germaniske Sproaken|Germaniske]] uurdrieuwen wuuden. So wuud dät ''d'' tou ''t'' in Woude as ''tän, toanke, tjuude''.

Gjucht stäärk wuude ju Uutsproake fon dät ''k'' un dät [[inluudend]]e ''g'' uurdrieuwen, do deertruch uur ''tsj'' blw. ''dzj'' tou [[stämloos]] ''s'', blw. [[stämhaft]] ''s'' wuuden in eenige Woude, as ''Sies, Säärke, Säärse, Säddene, lääse, Wääse''. Ju Äntwikkelenge hat [[Assibilation]]. 

[[Anluudend]] un [[uutluudend]] ''g'' waas oawers eepenbeer in dät Keltiske hädder as in dät Germaniske, dan dät wuud ouswäkked tou ''j, i'' in t.B. ''Jäild'' ‘Geld’, ''joote'' ‘giessen’, ''Dai'' ‘Tag’, ''Wai'' ‘Weg’, ''lait'' ‘legt’.              

Apfaalend is, dät dät [[Läichdüütsk]]e un dät [[Holloundsk]]e fon aal do Annerengen nit angriepen wuuden sunt.

=== Bie dät Frantsööske ===
In [[Gallien]] statte dät [[Latiensk]]e al moonige Jierhunnerte eer ap ne uur keltiske Sproake, dät [[Gallisk]]e. Deerbie tried uk [[Assibilation]] ap, as in [[frantsöösk]] ''Chateau'' uut latiensk ''Castellum''.


== Sjuch uk ==
* [http://www.gymnasium-papenburg.de/fach_deutsch/deutsch_content/Kerncurriculum_JG8_fertig.doc Gymnasium Papenburg]
* Labov, William (1972b): Sociolinguistic patterns. (Kap. 5: "Hypercorrection by the Lower Middle Class as a factor in linguistic change", S. 122-142). Philadelphia: Univ. of Pennsylvania Press. 
* [https://web.archive.org/web/20080804030646/http://coral.lili.uni-bielefeld.de/~ttrippel/labov/termpape.html Labov's Approach to Language Change].
* [http://www.oocities.org/ekfrysk/ASHYP5b2.htm Frisian assibilation as a hypercorrect effect due to a substrate language].

[[Kategorie:Unnergjucht]]
[[Kategorie:Sproakkunde]]