[go: nahoru, domu]

Albania : Tofauti kati ya masahihisho

Content deleted Content added
d r2.7.2) (roboti Nyongeza: zu:Albania
No edit summary
 
(marekebisho 30 ya kati na watumizi wengine 16 na yule ambaye hajaonyeshwa)
Mstari 4:
|common_name = Albania
|image_flag = Flag of Albania.svg
|image_coat = AlbaniaCoat stateof emblemarms of Albania.pngsvg|150px
|image_map = LocationAlbania.png
|national_anthem = ''[[Hymni i Flamurit]]''<br />("Wimbo kwa bendera")
Mstari 15:
|leader_titles = [[Rais wa Albania|Rais]] <br /> [[Waziri Mkuu wa Albania|Waziri Mkuu]]
|leader_title2 =
|leader_names = [[AlfredIlir MoisiuMeta]] <br /> [[SaliEdi BerishaRama]]
|area_rank = ya 139
|area_magnitude = 1 E10
Mstari 21:
|areami² = 11,100 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = 4.7%
|population_estimate = 32,581876,655591
|population_estimate_year = 20062017
|population_estimate_rank = ya 134137
|population_census =
|population_census_year =
|population_density = 12398/km²
|population_densitymi² = 318.6 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|population_density_rank = 63
Mstari 54:
}}
'''Jamhuri ya Albania''' ni nchi ya [[Ulaya]] [[Kusini]] [[Mashariki]]. Imepakana na [[Montenegro]], [[Kosovo]], [[JamhuriMasedonia ya MasedoniaKaskazini]] na [[Ugiriki]]. Upande wa [[magharibi]] kuna [[pwani]] laya [[ghuba]] ya [[Adria]] ya [[bahari]] ya [[Mediteranea]].
 
Albania ni kati ya [[nchi zinazoendelea]] na imeomba kujiunga na [[Umoja wa Ulaya]].
Kuna wakazi milioni nne. Mji mkuu ni [[Tirana]]. Zaidi ya 90% za wakazi hutumia lahaja za [[Kialbania]] ambacho ni lugha ya pekee kati ya [[lugha za Kihindi-Kiulaya]].
 
[[Mji mkuu]] ni [[Tirana]] (wakazi 418,495).
Albania ni kati ya nchi maskini zaidi za Ulaya. Kati [[1945]] hadi [[1990]] ilitawaliwa na chama cha kikomunisti iliyotangaza Albania kuwa nchi ya kwanza ya [[ukanaji Mungu|kiatheisti]] iliyopiga marufuku kila aina ya dini.
 
==Historia==
{{commonscat}}
===Historia ya kale===
Albania ilikaliwa na [[Kabila|makabila]] mbalimbali ya [[iliriko|Wailiriko]], [[Wathraki]] na ya [[Wagiriki]].
 
Katika [[karne ya 3 KK]] eneo lilitekwa na [[Dola la Roma]] na kufanywa sehemu ya [[majimbo]] ya [[Dalmatia]], [[Masedonia]] na [[Iliriko]].
{{mbegu-jio-Ulaya}}
{{Ulaya}}
 
===[[Karne za Kati]]===
[[Mwaka]] [[1190]] ndani ya [[Dola la Roma Mashariki]] ulitokea [[ufalme]] mdogo wa Arbër kwa juhudi za archon Progon huko Krujë.
 
Mwishoni mwa [[karne ya 13]] [[Charles wa Anjou]] aliwanyang'anya [[Bizanti|Wabizanti]] eneo hilo na kuanzisha [[Ufalme wa Albania]] kutoka [[Durrës]] hadi [[Butrint]].
 
Katikati ya [[karne ya 15]] nchi ilitekwa na [[Waosmani]].
 
===Historia ya kisasa===
Albania ya sasa ilitokea mwaka [[1912]], baada ya Waosmani kushindwa katika [[vita vya Balkani]].
 
Ufalme wa Albania ulitekwa na [[Italia]] ya [[Benito Mussolini]] mwaka [[1939]] hadi [[1943]], ulipowekwa na [[Ujerumani]] wa [[Adolf Hitler]] chini yake.
 
Baada ya nchi hizo mbili kushindwa [[Vita|vitani]], nchi ikaongozwa na [[Enver Hoxha]] ikijitenga zaidi na zaidi na [[dunia]] nzima.
Kati ya miaka [[1945]] na [[1990]] ilipotawaliwa na [[chama cha Kikomunisti]] Albania ilitangaza kuwa nchi ya kwanza ya [[ukanaji Mungu|kiatheisti]] na kupiga [[marufuku]] kila aina ya [[dini]].
 
Kutokana na [[mapinduzi]] ya mwaka [[1991]] [[Usoshalisti|Jamhuri ya Kisoshalisti]] iliiachia nafasi [[jamhuri]] ya nne.
 
Kwa sasa Albania ni kati ya [[nchi maskini]] zaidi za Ulaya na wananchi wengi (walau 900,000) wamehamia Ugiriki, Italia, [[Marekani]] n.k.
 
==Watu==
Wamebaki wakazi 2,876,591 ([[2017]]). Zaidi ya 98% za wakazi hutumia [[lahaja]] za [[Kialbania]] ambacho ni [[lugha]] ya pekee kati ya [[lugha za Kihindi-Kiulaya]]. Lakini wengi wanazungumza pia [[Kigiriki]] au lugha nyingine.
 
Kati ya miaka [[1945]] na [[1990]] ilitawaliwa na [[chama cha Kikomunisti]] iliyotangaza Albania kuwa nchi ya kwanza ya [[ukanaji Mungu|kiatheisti]] iliyopiga [[marufuku]] kila aina ya [[dini]]. Hata hivyo, baada ya [[uhuru]] kupatikana tena, 39% za wakazi anajali sana [[imani]] fulani. Katika [[sensa]] ya mwaka [[2011]], 58.79% walijitambulisha kama [[Waislamu]] (hasa [[Wasuni]]) na 17.06% [[Wakristo]] (wakiwemo 10.03% [[Wakatoliki]] na 6.75% [[Waorthodoksi]]). Wakanamungu walikuwa 2.5% tu.
 
== Tazama pia ==
* [[Orodha ya nchi kufuatana na wakazi]]
 
==Viungo vya nje==
{{commonscat}}
{{Ulaya}}
{{mbegu-jio-Ulaya}}
[[Jamii:Albania]]
[[Jamii:Nchi za Ulaya]]
[[Jamii:Balkani]]
 
[[ab:Арнауыҭтәыла]]
[[ace:Albania]]
[[af:Albanië]]
[[ak:Albania]]
[[als:Albanien]]
[[am:አልባኒያ]]
[[an:Albania]]
[[ang:Albania]]
[[ar:ألبانيا]]
[[arc:ܐܠܒܢܝܐ]]
[[arz:ألبانيا]]
[[ast:Albania]]
[[az:Albaniya]]
[[bar:Albanien]]
[[bat-smg:Albanėjė]]
[[bcl:Albanya]]
[[be:Албанія]]
[[be-x-old:Альбанія]]
[[bg:Албания]]
[[bi:Albania]]
[[bn:আলবেনিয়া]]
[[bo:ཨལ་པ་ཉི་ཡ།]]
[[bpy:আলবেনিয়া]]
[[br:Albania]]
[[bs:Albanija]]
[[ca:Albània]]
[[ce:Албани]]
[[ceb:Albanya]]
[[chr:ᎠᎸᏇᏂᏯ]]
[[ckb:ئەڵبانیا]]
[[co:Albania]]
[[crh:Arnavutlıq]]
[[cs:Albánie]]
[[csb:Albańskô]]
[[cu:Алванїꙗ]]
[[cv:Албани]]
[[cy:Albania]]
[[da:Albanien]]
[[de:Albanien]]
[[diq:Arnawutiye]]
[[dsb:Albańska]]
[[dv:އަލްބޭނިއާ]]
[[dz:ཨལ་བཱ་ནི་ཡ།]]
[[ee:Albania]]
[[el:Αλβανία]]
[[eml:Albanî]]
[[en:Albania]]
[[eo:Albanio]]
[[es:Albania]]
[[et:Albaania]]
[[eu:Albania]]
[[ext:Albánia]]
[[fa:آلبانی]]
[[fi:Albania]]
[[fiu-vro:Albaania]]
[[fo:Albania]]
[[fr:Albanie]]
[[frp:Albanie]]
[[frr:Albaanien]]
[[fur:Albanie]]
[[fy:Albaanje]]
[[ga:An Albáin]]
[[gag:Albaniya]]
[[gd:Albàinia]]
[[gl:Albania - Shqipëria]]
[[gn:Avaña]]
[[gu:આલ્બેનિયા]]
[[gv:Yn Albaan]]
[[hak:Â-ngì-pâ-nì-â]]
[[haw:ʻAlepania]]
[[he:אלבניה]]
[[hi:अल्बानिया]]
[[hif:Albania]]
[[hr:Albanija]]
[[hsb:Albanska]]
[[ht:Albani]]
[[hu:Albánia]]
[[hy:Ալբանիա]]
[[ia:Albania]]
[[id:Albania]]
[[ie:Albania]]
[[ilo:Albania]]
[[io:Albania]]
[[is:Albanía]]
[[it:Albania]]
[[ja:アルバニア]]
[[jv:Albania]]
[[ka:ალბანეთი]]
[[kaa:Albaniya]]
[[kbd:Албаниэ]]
[[kg:Albania]]
[[kk:Албания]]
[[kl:Albania]]
[[km:អាល់បានី]]
[[kn:ಅಲ್ಬೇನಿಯ]]
[[ko:알바니아]]
[[koi:Штиприя]]
[[krc:Албания]]
[[ku:Albanya]]
[[kv:Албания]]
[[kw:Albani]]
[[ky:Албания]]
[[la:Albania]]
[[lad:אלבאניה]]
[[lb:Albanien]]
[[li:Albanië]]
[[lij:Albania]]
[[lmo:Albania]]
[[ln:Albania]]
[[lt:Albanija]]
[[ltg:Albaneja]]
[[lv:Albānija]]
[[mg:Albania]]
[[mhr:Албаний]]
[[mi:Arapeinia]]
[[mk:Албанија]]
[[ml:അൽബേനിയ]]
[[mn:Албани]]
[[mr:आल्बेनिया]]
[[mrj:Албани]]
[[ms:Albania]]
[[mt:Albanija]]
[[my:အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]
[[mzn:آلبانی]]
[[na:Arbainiya]]
[[nah:Albania]]
[[nds:Albanien]]
[[nds-nl:Albanië]]
[[ne:अल्बानिया]]
[[nl:Albanië]]
[[nn:Albania]]
[[no:Albania]]
[[nov:Albania]]
[[nv:Dziłigaii Bikéyah]]
[[oc:Albania]]
[[os:Албани]]
[[pa:ਅਲਬੇਨੀਆ]]
[[pam:Albania]]
[[pap:Albania]]
[[pdc:Albaani]]
[[pih:Elbanya]]
[[pl:Albania]]
[[pms:Albanìa]]
[[pnb:البانیا]]
[[pnt:Αλβανία]]
[[ps:البانيا]]
[[pt:Albânia]]
[[qu:Albanya]]
[[rm:Albania]]
[[rmy:Shkiperiya]]
[[ro:Albania]]
[[roa-rup:Arbinishia]]
[[roa-tara:Albanie]]
[[ru:Албания]]
[[rue:Албанія]]
[[rw:Alubaniya]]
[[sa:अल्बेनिया]]
[[sah:Албания]]
[[sc:Albania]]
[[scn:Albanìa]]
[[sco:Albanie]]
[[se:Albánia]]
[[sh:Albanija]]
[[simple:Albania]]
[[sk:Albánsko]]
[[sl:Albanija]]
[[so:Albania]]
[[sq:Shqipëria]]
[[sr:Албанија]]
[[srn:Albanikondre]]
[[ss:I-Alibheniya]]
[[st:Albania]]
[[stq:Albanien]]
[[su:Albania]]
[[sv:Albanien]]
[[szl:Albańijo]]
[[ta:அல்பேனியா]]
[[te:అల్బేనియా]]
[[tet:Albánia]]
[[tg:Албания]]
[[th:ประเทศแอลเบเนีย]]
[[tk:Albaniýa]]
[[tl:Albanya]]
[[tpi:Albenia]]
[[tr:Arnavutluk]]
[[tt:Албания]]
[[udm:Албания]]
[[ug:ئالبانىيە]]
[[uk:Албанія]]
[[ur:البانیا]]
[[uz:Albaniya]]
[[vec:Albania]]
[[vi:Albania]]
[[vo:Lalbanän]]
[[war:Albanya]]
[[wo:Albaani]]
[[wuu:阿尔巴尼亚]]
[[xal:Арнгудин Орн]]
[[xmf:ალბანეთი]]
[[yi:אלבאניע]]
[[yo:Albáníà]]
[[zea:Albanië]]
[[zh:阿尔巴尼亚]]
[[zh-min-nan:Shqipëria]]
[[zh-yue:阿爾巴尼亞]]
[[zu:Albania]]