[go: nahoru, domu]

Jump to content

Çabhai muqovamati milliji Afƣoniston

Az Википедиа
Çabhai muqovamati milliji Afƣoniston
forsī: جبهه مقاومت ملی افغانستان
Çojgirşavī (ştab-kvartira)
Ta'rixi taşkiljobī 17 avgust 2021
Çudoşavī az Çumhuriji Islomiji Afƣoniston
Şumorai a'zo 8 000
Vebgoh nationalresistance.org

Çabhai muqovamati milliji Afƣoniston, Çabhai muqovamat dar barobari Tolibon, Muqovamati duvum[1][2][3], jo Muqovamati Pançşer — ittihode az a'zoi peşini E'tilofi Şimol va digar muxolifoni Tolibon ast, ki dar posux ba peşraviji Tolibon dar Afƣoniston dar mohi avgusti soli 2021 va pas az suquti Çumhuriji Islomiji Afƣoniston tahti rahbariji sijosatmador va farmondehi nizomī Ahmad Mas'ud va muovini vaj pojaguzorī şud[4][5].

Amrulloh Soleh, muovini avvali raisiçumhur va Bismillohxon Muhammadī, vaziri difo'i Çumhuriji Islomiji Afƣoniston niz baxşe az muqovamat hastand[6][7][8]. Maqari in muqovamat darai Pançşer ast, ki oxirin mintaqai boqimondai tahti kontroli Çumhuriji Islomiji Afƣoniston meboşad[9][10].

Dar 17 avgusti 2021, Amrulloh Soleh idda'o kard, ki ū bar asosi qonuni asosi raisiçumhuri Afƣoniston ast, zero Aşraf Ƣanī raisiçumhuri peşin in kişvarro tark kardavu gurextaast[11].

Zaminai padojiş

[viroiş | edit source]
Maqolai asosī: Suquti Kobul (2021)

Pas az xurūçi nizomjoni amrikoī va NOTU az Afƣoniston dar soli 2021 va huçumi duborai Tolibon ba manotiqi taht kontroli hukumati qonuniji Afƣoniston, tamomi şahrho va vilojathoi Afƣoniston dar muddatzamoni kūtohe jake pas az digare suqut karda va ba dasti nerūhoi Tolibon uftodand. Sarançom dar 15 avgusti 2021 va ba dumboli nazdik şudani çangçujoni Tolibon ba şahri Kobul, Muhammad Aşraf Ƣanī raisiçumhuri qonuniji Afƣoniston, Kobulro tark karda va pojtaxti Afƣoniston niz ba tasarrufi nerūhoi Tolibon daromad. Bad-in tartib 33 vilojati Afƣoniston ba çuz vilojati Pançşer muçaddadan tahti kontroli Tolibon daromad[12][13] va gurūhi Tolibon, ki pas az amalijoti ozodiji balandmuddat dar soli 2001 az sahnai sijosiji Afƣoniston kanor zada şuda bud, muçaddadan tavonist bo eçodi hukumati Imorati Islomiji Afƣoniston ba qudrat birasad[14].

Afrod va ahdof

[viroiş | edit source]
Ahmad Mas'ud, bunjonguzor va farmondehi Çabhai muqovamati milliji Afƣoniston
Amrulloh Soleh, mudda'iji maqomi rijosati Çumhuriji Islomiji Afƣoniston

Pas az in silsila rūjdodhoi sare', ki munçar ba suquti davlati qonuniji Afƣoniston pas az 20 sol şud, Ahmad Mas'ud pisar Ahmadşohi Mas'ud Qahramoni milliji Afƣoniston, zimni xurūç az Kobul[15] e'lom kard, ki ba darai Pançşer raftaast va az afƣonhoi manotiq va qaboili Afƣoniston xost to zimni pajvastan ba vaj alajhi Tolibon biçangand.

Ahmad Mas'ud guft: ki Tolibon hamai qudratro tasarruf nakarda va hanūz ham metavon kore kard va az çome'ai bajnulmilalī xost to az in muboriza himojat kunand[16].

Vaj dar rūzi 16 avgust bo intişori maqolae dar maçallai faronsaviji «La Règle du jeu» unvon kard, ki tasmim giriftaast, ki monandi padaraş muboriza baroi ozodī va rahoī az istibdod dar Afƣonistonro sozmonedehī kunad.

Vaj dar in maqola naviştaast: «Manu hamrazmonam hamroh bo tamomi afƣonhoe, ki bandagiro namepazirand xuni xudro xohem dod. Hamai ozodixohon az har qavmu qabilaero ba pajvastan ba pojgohamon dar Pançşer, oxirin mintaqai ozodi mehan dar holi ehtizormon faro mexonam[17]

Ahmad Mas'ud zimni muqojasai vaz'ijati kununiji Afƣoniston bo Avrupo dar zamoni oƣozi Çangi çahoniji duvum idoma dodaast: «Mo afƣonho dar hamon şaroite hastem, ki Avrupo dar soli 1940 qaror doşt.» Vaj bo nom burdan az Ijoloti Muttahidai Amriko, Avrupo, kişvarhoi arabī va digaron az onho kumak xost va navişt: «Xitobam ba hamai şumo ast. Şumoe, ki ba mo peştar va dar çarajoni muboriza baroi ozodī alajhi Şūravī va Tolibon dar 20 soli peş onqadar kumak karded: Şumo dūstoni azizi ozodī ojo bori digar moro hamcun guzaşta jorī xohed kard? Bo vuçudi xijonati ba'zeho, mo ba şumo e'timodi zijode dorem[18]

Amrulloh Soleh muovini avvali rijosati Çumhuriji Afƣoniston niz pas az xurūçi Aşraf Ƣanī az kişvar e'lom kard, ki bar asosi qonuni asosiji Afƣoniston dar surati ƣijobat, firor jo margi raisiçumhur, muovini avval ba unvoni sarparasti maqomi rijosati çumhurī qaror megirad va ū az in pas sarparasti davlati in kişvar ast va in kor haqqi maşrū' va qonunī meboşad.

Amrulloh Soleh bo naşri pajome dar safhai Tviteri xud bajon kard: «Man hargiz, hargiz va tahti hec şaroite dar barobari terruristhoi Tolibon sar xam naxoham kard.» Ū hamcunin navişt: «… Hargiz ba merosi Ahmadşohi Mas'ud, farmondeh va murodi xud xijonat naxohad kard va zeri bori pazirişi sultai Tolibon naxohad raft….» vaj pas az pajvastan ba Ahmad Mas'ud dar darai Pançşer, dar tviti digar az mardumi Afƣoniston xost, to ba mehvari muqovamat dar barobari Tolibon bipajvandand[19].

Muqovamat hamcunin dar 18 ijul mudda'ī şud, ki az puştiboniji Abdurraşid Dūstum va Ato Muhammadi Nur barxūrdor ast, dar hole, ki guzoriş şuda gurūhi Dūstum ba Uzbakiston gurextand, 10 000 sarbozi Dūstum metavonand ba muqovamat pajvasta va nerūi 15 000 nafara jo buzurgtarro taşkil dihand[20][21]. Dar hamon rūz, saforati Afƣoniston dar Toçikiston akshoi Ƣanī dar soxtimoni saforatro bo akshoi Amrulloh Soleh ivaz kard[22].

Ta'rixcai iqdomot

[viroiş | edit source]

Az 16 avgust, e'tilofi mustaqar dar Pançşer avvalin muqovamati sozmonjofta alajhi Tolibon dar Afƣonistonro ba vuçud ovardand[23][24] va tavonistand şahri Corikorro dar 17 avgust az Tolibon pas bigirand[25]. Şahri Corikor markazi vilojati Parvon va jake az şahrhoi purçam'ijati Afƣoniston ast va dar hududi 64 kilkmetriji şimoli Kobul qaror dorad. Rohi asliji Kobul ba vilojati Baƣlon, Mazori Şarif va şimoli Afƣoniston az Corikor meguzarad[26]. Taqriban dar hamon zamon, baqojoi Artişi milliji Afƣoniston ba isrori Ahmad Mas'ud dar darai Pançşer şurū' ba taçammu' kardand[27][28].

20 avgust, se vulusvoliji vilojati Baƣlon tahti kontroli nerūhoi muqovamat qaror girift[29]. Dar hamon rūz, du general ba muqovamat dar Pançşer pajvastand: oxirin raisi sitodi kulli nerūhoi musallahi Çumhuriji Islomiji Eron, Hajbatulloh Alizoj, va oxirin farmondehi sipohi amalijoti viƶa, Somī Sodot[30]. 21 avgust ma'lum şud, ki jake az manotiqe, ki qablan tavassuti nerūhoi muqovamat dar Baƣlon işƣol şuda bud, tavassuti Tolibon biduni çang bozgardonda şud[31]. 22 avgust, «Al-Arabija» guzoriş dod, ki namojandagoni Tolibon az rahbari muqovamat xostand, ki vilojati Pançşerro dar muddati 4 soat ba kontroli çunbiş voguzar kunad, dar ƣajri in surat tahdid mekunad, ki amalijoti tasarrufi onro bo zūr oƣoz mekunad[32]. Pas az rad kardani Ahmad Mas'ud, Tolibon az du taraf tahoçumiro oƣoz kardand, ki dar çarajoni on, ba guftai muqovamat, gurūhoni buzurge az Tolibon dar kamin qaror giriftand[33]. 23 avgust, maqomoti Tolibon guftand, ki ba tavri komil kontroli tamomi manotiqi qablan azdastraftai vilojat Baƣlonro ba dast ovardaand va nerūhoi muqovamatro muhosira kardaand[34].

Dar ta'rixi 25 avgust, muzokirote bajni tarafajni dargirī ançom şud[35] va otaşbas barqaror şud. 29 avgust, guzoriş şud, ki Tolibon dastrasī ba irtibototi telefoni hamroh va internetro dar vilojati Pançşer masdud karda va bar iroadihandagoni xadamot fişor vorid kardaast[36], ammo fardoi on rūz, «Al-Arabija» guzoriş dod, ki dastrasī ba muxobirot dar Pançşer ehjo şudaast[37].

1 sentjabr, kanali televizijuni TOLOnews ba naql az jake az rahbaroni Tolibon guzoriş dod, ki muzokiroti bajni tarafajn şikast xūrdaast[38]. 2 sentjabr, Tolibon hamlaero alajhi mavoze'i nerūhoi muqovamat dar Pançşer oƣoz kardand va rūzi ba'di pirūziji xud, tasarrufi vilojat va firori rahbaroni Çabhai muqovamati milliro e'lom kardand, ki albatta ba'dan takzib şud[39][40][41]. Bo in vuçud, Tolibon ba amalijoti xud idoma dodand va dar 5 sentjabr, onho tavonistand baxşhoi buzurge az darai Pançşerro tahti kontroli xud darovarand, pas az on subhi rūzi ba'd, tasarrufi komili Pançşer dubora e'lom şud[42]. Maqomoti Çabhai muqovamat dar posux guftand, ki jagonhoi onho «dar tamomi mavoze'i strategī dar sarosari dara huzur dorand» va onho qasd dorand, çang alajhi Tolibon va şarikoni onhoro idoma dihand[43]. Alī Nazarī, namojandai Çabha muqovamat, dar musohiba bo Financial Times guft, ki nerūhoi muqovamat ba kūhho aqibnişinī mekunand va az onço çangi cirikiro idoma medihand[44].

  1. Analysis | Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?(angl.), Washington Post.Taliban promises not to move to Panshir; Ahmad Massoud says he is ready to give his blood for his land | Tajikistan News ASIA-Plus. asiaplustj.info.Preparing for a Post-Departure Afghanistan: Changing political dynamics in the wake of the US troop withdrawal announcement (ps). Afghanistan Analysts Network - English (4 ijuni 2021).
  2. He promised an "organized resistance" to Taliban rule. Now he wants U.S. help to lead the fight.(angl.). www.cbsnews.com.
  3. Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?. Washington Post.
  4. برخط نیوز - تشکیل جبههٔ مقاومت در مقابل طالبان در پنجشیر. 26 avgusti 2021 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 17 avgusti 2021.
  5. دنیای اقتصاد - آغاز مقاومت علیه طالبان از درهٔ پنجشیر - تاریخ انتشار: ۱۴۰۰/۰۵/۲۵
  6. The Panjshir Valley: what is the main bastion of resistance against the Taliban advance in Afghanistan. Market Research Telecast (17 avgusti 2021). 26 avgusti 2021 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 16 avgusti 2021.
  7. As Taliban takes over, one Afghan province is still standing strong - Here's the story of Ahmad Shah Massoud and his bastion Panjshir(angl.). Free Press Journal.
  8. Widerstand gegen Taliban im afghanischen Pandschir-Tal(olmonī). DW.
  9. Brick Murtazashvili. Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?. The Washington Post (28 ijuli 2021).
  10. Hakim, Yalda An anti-Taliban coalition seems to be forming, including Vice President @AmrullahSaleh2 and Ahmad Massoud, son of Ahmad Shah Massoud - they are in Panjsher, about three hours drive from Kabul #Afghanistan. BBC News.
  11. Amrullah, Saleh Clarity: As per d constitution of Afg, in absence, escape, resignation or death of the President the FVP becomes the caretaker President. I am currently inside my country & am the legitimate care taker President. Am reaching out to all leaders to secure their support & consensus.. Twitter.
  12. شفقنا - «پنجشیر» ولایتی در امان مانده از تروریزم
  13. خبرگزاری ایسنا - تنها "درهٔ پنجشیر" مانده‌است
  14. عصر ایران - چرا کابل سقوط کرد؟
  15. ایسنا — احمد مسعود خبر خروج از افغانستان را تکذیب کرد
  16. چرا کابل سقوط کرد؟(forsī). عصر ایران (17 avgusti 2021). 26 avgusti 2021 sançida şud.
  17. ابنا — احمد مسعود مردم افغانستان را به مقاومت در برابر طالبان فراخواند
  18. مدارا — فراخوان پسر شاه مسعود به مردم افغانستان برای مقاومت در برابر طالبان. 26 avgusti 2021 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 17 avgusti 2021.
  19. ایرنا — صالح: سرپرست رسمی دولت افغانستان هستم
  20. Operations(angl.). Northern Alliance: Fighting for a Free Afghanistan. Friends of the Northern Alliance.
  21. Archive, Hollie Inside the Afghanistan province that refuses to buckle to Taliban(angl.). New York Post (18 August 2021).
  22. Ray, Siladitya Afghan Embassy In Tajikistan Demands Interpol Arrest Escaped Former President Ashraf Ghani(angl.). Forbes.
  23. An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel(angl.). The Week.
  24. The Panjshir Valley: what is the main bastion of resistance against the Taliban advance in Afghanistan. Market Research Telecast (17 August 2021). 26 avgusti 2021 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 16 avgusti 2021.
  25. Afghan Vice President Saleh's forces retake Charikar area from Taliban - Source. UNI India.
  26. اسپوتنیک — نیروهای صالح چاریکار را پس گرفتند
  27. 'Northern Alliance' flag hoisted in Panjshir in first resistance against Taliban, Hindustan Times (August 17, 2021).
  28. An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel, The Week (August 17, 2021).
  29. Silы soprotivlenija otbili u talibov tri rajona afganskoj provintsiji Baglan — Novosti — Mir — Kommersant'
  30. V Pandƶşer pribыli dva afganskix generala // Sputnik
  31. Talibы vernuli kontrolь nad rajonom Andarab v provintsiji Baglan na severe stranы(rus.). TASS (21 avgusti 2021). 22 avgusti 2021 sançida şud.
  32. Talibы dali rukovodstvu soprotivlenija v provintsiji Pandƶşer cetыre casa, ctobы sdatьsja(rus.). TASS (21 avgusti 2021). 22 avgusti 2021 sançida şud.
  33. 300 talibov ugodilo v zasadu opolcenija v Baglane // dialog.ua
  34. Talibы zajavili o vzjatiji v osadu sil soprotivlenija v Pandƶşere(rus.). «Argumentы i faktы» (23 avgusti 2021). 23 avgusti 2021 sançida şud.
  35. Oppozitsionnыe silы v provintsiji Pandƶşer nacali peregovorы s talibami
  36. Talibы blokirovali provintsiji Pandƶşer dostup k mobilьnoj svjazi
  37. Al Arabiya: V Pandƶşere vosstanovili internet i telefonnuju svjazь(rus.). «Rosbalt» (30 avgusti 2021). 30 avgusti 2021 sançida şud.
  38. SMI: peregovorы meƶdu talibami i soprotivleniem v Pandƶşere provalilisь(rus.). TASS (1 sentjabri 2021). 1 sentjabri 2021 sançida şud.
  39. Bitva za Pandƶşer: talibы nastupajut na poslednij nepodkontrolьnыj im rajon Afganistana, «Bi-bi-si»
  40. Soprotivlenie v Pandƶşere oproverglo pobeg svoix liderov v Tadƶikistan, Lenta.ru
  41. Afganskoe soprotivlenie zajavilo o vzjatiji v okruƶenie soten talibov v Pandƶşere, Lenta.ru
  42. Talibы zajavili o polnom zaxvate provintsiji Pandƶşer(rus.). «Kommersant'» (6 sentjabri 2021). 6 sentjabri 2021 sançida şud.
  43. Silы soprotivlenija oprovergli zajavlenie talibov o vzjatiji Pandƶşera(rus.). «RIA Novosti» (6 sentjabri 2021). 6 sentjabri 2021 sançida şud.
  44. Pandƶşerskoe soprotivlenie zajavilo, cto perexodit k partizanskoj vojne(rus.). «RIA Novosti» (6 sentjabri 2021). 6 sentjabri 2021 sançida şud.