Elyo
Nangangailangan ang artikulo o seksiyon na ito ng pagwawasto sa balarila, estilo, pagkakaisa, tono o baybay. (Hunyo 2009) |
Ang helyo o helyum (Kastila: helio, Ingles: helium) ay isang elementong kimikal sa atomikong bilang na 2, at ito ay kinakatawan ng simbolong He.[1] Ito ay walang kulay, walang amoy, walang lasa , walang lason, at isang inert monatomic gas na nagunguna sa noble gasses ng talaang peryodiko. Ang melting at boiling point nito ay ang pinakamababang sa lahat ng mga elemento at mga ito ay umiiral na lamang bilang isang gas maliban sa matinding kalagayan.
Isang hindi kilalang dilaw sa linya ng spectro sa sikat ng araw ay mula sa unang siniyasat ng isang solar eclipde noong 1868 ng French astronomer na si Pierre Janssen. Si Janssen kasama ni Norman Lockyer ang kumuha ng credit dito sapagkat sila ay parehong nag-obserba ng eclipse na iyon at pinangalanang niya ang helyo. Noong 1903, isang malaking deposito ng helyo ang natagpuan sa natural na gas fields sa Amerika, na kung saan ay sa pamamagitan ng malayo ang pinakamalaking supplier ng gas. Ang helyo ay ginamit sa cryogenics, isa deep-sea breathing systems, para lumamig ang mga superconducting magnets, sa helium dating, for pagpapalobo, para lumutang ang mga airships at bilang protective gas para sa maraming gamit industryal(gaya nga arc welding at paggawa ng silicon wfers). Kahit ang paghinga ng maliit na dami ng helyo ay nagiiba sa timbre at kalidad ng boses. Ang pag-uugali ng mga likidong helium-4 ng dalawang likido phases, helium I at helium II, ay mahalaga sa pag-aaral ng mga mananaliksik sa quantum mechanics (sa mga partikular na ang mga palatandaan ng superfluidity) at sa mga naghahanap sa mga epekto na temperatura malapit absolute zero sa mga bagay (tulad ng superconductivity).
Ang helyo ay ang pangalawang pinakamagaan na elemento at ang pangalawang pinaka-common na elemento sa buong kalawakan. Ang karamihan ng helyo ay nagawa noong big bang ngunit patuloy pa rin ang paggawa nito sa mga bituin. Sa daigdig, bihira lamang ang helyo sapagkat nagagawa lang ito sa pag decay ng mga radioactive elements, tulad ng mga alpha partyicles na naglalabas ng nuclei ng helyo. Ang radiogenic helium ay nakatago sa mga gas deposit at ito ang pitong porsyento ng bigat nito, na kung saan ito ay kinukuha pang komersyal sa pamamagitan ng fractional distillation.
Iba pang mga elemento
Maaring kumuha ng iba pang kaalaman hinggil sa ibang elemento sa pamamagitan ng pagpili sa simbolo sa ibaba.
| Grupo → | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||
| ↓ Peryodo | ||||||||||||||||||||
| 1 | 1 H |
2 He | ||||||||||||||||||
| 2 | 3 Li |
4 Be |
5 B |
6 C |
7 N |
8 O |
9 F |
10 Ne | ||||||||||||
| 3 | 11 Na |
12 Mg |
13 Al |
14 Si |
15 P |
16 S |
17 Cl |
18 Ar | ||||||||||||
| 4 | 19 K |
20 Ca |
21 Sc |
22 Ti |
23 V |
24 Cr |
25 Mn |
26 Fe |
27 Co |
28 Ni |
29 Cu |
30 Zn |
31 Ga |
32 Ge |
33 As |
34 Se |
35 Br |
36 Kr | ||
| 5 | 37 Rb |
38 Sr |
39 Y |
40 Zr |
41 Nb |
42 Mo |
43 Tc |
44 Ru |
45 Rh |
46 Pd |
47 Ag |
48 Cd |
49 In |
50 Sn |
51 Sb |
52 Te |
53 I |
54 Xe | ||
| 6 | 55 Cs |
56 Ba |
* |
72 Hf |
73 Ta |
74 W |
75 Re |
76 Os |
77 Ir |
78 Pt |
79 Au |
80 Hg |
81 Tl |
82 Pb |
83 Bi |
84 Po |
85 At |
86 Rn | ||
| 7 | 87 Fr |
88 Ra |
** |
104 Rf |
105 Db |
106 Sg |
107 Bh |
108 Hs |
109 Mt |
110 Ds |
111 Rg |
112 Uub |
113 Uut |
114 Uuq |
115 Uup |
116 Uuh |
117 Uus |
118 Uuo | ||
| * Lanthanides | 57 La |
58 Ce |
59 Pr |
60 Nd |
61 Pm |
62 Sm |
63 Eu |
64 Gd |
65 Tb |
66 Dy |
67 Ho |
68 Er |
69 Tm |
70 Yb |
71 Lu | |||||
| ** Actinides | 89 Ac |
90 Th |
91 Pa |
92 U |
93 Np |
94 Pu |
95 Am |
96 Cm |
97 Bk |
98 Cf |
99 Es |
100 Fm |
101 Md |
102 No |
103 Lr | |||||
Mga sanggunian
Mga kawing panlabas
- Sa General
- The Periodic Table of Videos - Helium
- US Government' Bureau of Land Management: Sources, Refinement, and Shortage. With some History of Helium.
- U.S. Geological Survey Publicationson Helium beginning 1996
- It's Elemental – Helium
- Mas Detalyado
- Helium at the Helsinki University of Technology; includes pressure-temperature phase diagrams for helium-3 and helium-4
- Lancaster University, Ultra Low Temperature Physics - includes a summary of some low temperature techniques
- At iba pa
- Physics in Speech with audio samples that demonstrate the unchanged voice pitch
- Article about helium and other noble gases
- Ebyte article on helium scarcity and potential effects on NMR and MRI communities