Magcan Cumabay
| Magcan Cumabay | |
|---|---|
| Doğum | 25 Haziran 1893 Akmolla bölgesi |
| Ölüm | 19 Mart 1938 |
| Meslek | Şair, Yazar, Pedagog, Türkolog |
| Milliyet | Türk (Kazak) |
| Dönem | 1912-1929 |
| Resmî site | |
Cumabay, Mağcan Bekenoğlu (Kazak Türkçesi: Магжан Бекенулы Жумабаев, Mаgjаn Bekenulı Jumаbаev) (25 Haziran 1893 - 19 Mart 1938) – Kazak Türkleri edebiyatının 20.asrın başındaki yıldızlarından biri ve önemli bir şairi.
Hayatı
Doğum yeri Akmola (şimdiki Kuzey Kazakistan ili, Mağjan Jumabayev ilçesidir). 1905 - 1910 yılına kadar Mağcan, Petropavl (Kazakça: Қызылжар, Qızıljar) medresesinde, Arapça, Farsça ve Türkçe öğrenmiştir. 1910 ve 1911 yıllarında Ufa'da Aliye medresesinde, Galimjan İbragimov isminde bir öğretmen'den Volga Tatar kökleşik yazar eğitimi almıştır. Rusça, Osmanlıca, Arapça, Farsça gibi çok sayıda dili çok iyi bilmektedir[1]. Sovyetler Birliği devrinde Ruslar Cumabay'ın bütün eserlerini Türkiye'yi sevdiği ve Türk Birliği anlattığı için yasakladılar[2]. Japonya ile hiç bağlantısı olmadığı halde Japon casusu suçlamasıyla Sovyet Rusya yönetiminin kararıyla kurşuna dizildi[3].
Türk ve Türkiye sevgisi
Eserlerinde Türkiye sevgisi açıkça görülür. “Şolpan” kitabındaki“Ural Dağı” şiirinde:
| “ |
|
” |
, – diye yazmıştır. Cumabay, Türkiye'nin Kurtuluş Savaşı yıllarında sömürgeci işgalci milletlere karşı mücadelesine destek vermiştir.
Türk'e sevgisi şiirlerinde ve diğer eserlerinde görülür. (“ Ural Dağı]”, “Alıstağı bavrıma”, “Yer Yüzüne”, “Kazak dili”, “Tez varam!”, “Türkistan”, “Ural”) bazı örneklerdir. Ayrıca Cumabay, “Peygamber” adlı şiirinde “Hun – Türk'ün kök atası" demektedir, “Türkistan” adlı şiirinde “Türkistan – yiğit Türk'ün beşiğidir” demektedir.
Cumabay'daki Türklük ve Türkiye sevgisi 1919 – 1923 yıllarında Mustafa Kemal Atatürkün başlattığı İstiklal Savaşı'na yazdığı “Alıstağı Bavrıma” (Uzaktaki soydaşıma) adlı şiirinde açıkça görülür. Onun bu şiirini önemli önder Mustafa Çokay “Yaş Türkistan” dergisinde de (1930, №1) yayınlatmıştır.
Şiirlerinden
Ejelden jer emes ol karapayım,
Bilesiñ tarihtı aşsañ Turan jayın.
Turanğa kasiyetti kumar bolgan,
Ertede Key-Kısırav, Zulkarnayın
(O (Turan Türk ülkesi), ezelden beri sıradan bir ülke değildir, Turan'ın durumunu bilirsen, tarihini anlarsın. Geçmişte güzel Turan'a heveslenenler, Keyhüsrev ile Zülkarneyn'dir[4])
Eserleri
- Kazaktın könil küyi, şiir, “Üzik” , Ural şehri, 1912;
- Şolpan, şiirler, Kazan şehri, 1912;
- Şiirleri, 1922;
- Şiirleri, Taşkent., 1923;
- Eserleri, Almatı., 1989;
- Seçkin eserleri, Almatı., 1992;
- Eserleri, Almatı., 1995.
Kaynakça
- ^ http://suhutanayurt.com/kultur-sanat/biyografi-magcan-cumabay/4773/
- ^ http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/12987,maqcancumabayulipdf.pdf?0
- ^ http://suhutanayurt.com/kultur-sanat/biyografi-magcan-cumabay/4773/
- ^ http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/12987,maqcancumabayulipdf.pdf?0
Dış bağlantılar
