Grigol Dadiani (Kolhideli)
| Grigol Dadiani | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 6 Ekim 1814 |
| Ölüm | 24 Aralık 1901 |
| Rütbesi |  General yardımcısı |
| Birimi | Preobrazhensky Alayı |
| Komutası | 1. Tugay, Kafkas El Bombası Bölümü (tümgeneral olarak) |
| Çatışma/savaşları | 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı Kafkas Savaşı Kırım Savaşı 93 Harbi |
| Sonraki işi | Şiir ve romantizm |
Grigol Dadiani (Gürcüce გრიგოლ დადიანი; 6 Ekim 1814 - 24 Aralık 1901) Megrelya'da prenslik yapmış Dadiani hanedanının bir üyesiydi. Megrelya Prensi V. Levan Dadiani'nin oğlu olan Grigol, yeğeni I. Niko Dadiani'nin küçüklüğünde Megrelya'nın naip konseyi üyesiydi. Rus İmparatorluğu'nda subay olarak görev yapan Grigol, Rus-Türk, Kırım ve Kafkasya savaşlarında yer almış ve tümgeneral rütbesi ile emekli olmuştur. Aynı zamanda bir edebiyat tutkunu olan Dadiani, Kolhideli (კოლხიდელი, " Kolhisli") mahlasıyla Romantizm akımından şiirler yazmıştır.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Grigol Dadiani Megrelya hükümdarı V. Levan Dadiani'nin ve Levan'ın ikinci eşi Marta Tsereteli'nin oğluydu. Aynı zamanda Megrelya'nın sondan ikinci prensi Davit'in küçük kardeşi ve son prens Niko Dadiani'nin amcasıydı.[1]
Dadiani, 1843 yılında Guria Prensi V. Mamia Gurieli ve Sophio Tsulukidze'nin kızı Prenses Terezia (1825 - 24 Mart 1871) ile St. Petersburg'da evlendi. Eğitimini Petersburg'da tamamlayan Terezia, İmparatorluk mahkemesinde görev yaptı. Kocasıyla beraber Gürcistan'a dönen Terezia Dadiani, burada birçok yardım kuruluşuna katıldı. 1861'de Kutaisi'ye gelen Terezia'ya Rus Çarı II. Aleksandr tarafından Aziz Catherine Nişanı verildi. 47 yaşında ölen Terezia, Martvili Manastırı'na gömüldü. Çiftin çocuğu yoktu.[2]
Askerliği
[değiştir | kaynağı değiştir]1828'de Rus İmparatorluğu ordusuna dahil olan Dadiani, 1829'da Osmanlı İmparatorluğu'yla yapılan savaşa katıldı. Sonrasında 1834'e kadar babasıyla birlikte St.Petersburg'daki Hayat Muhafızları Alayı'nda poruchik olarak görevlendirildi. 1844 yılında albaylığa yükselen Dadiani, Hayat Muhafızları Preobrazhensky Alayı'na katıldı, ama askerliğine Kafkasya'da devam etti. 1854'te tümgeneralliğe terfi eden Grigol Dadiani, 1855-1856 yıllarındaki Kırım Savaşına Osmanlı ordusuna karşı savaşan Megrel ve Gürcü milislerini komuta etti. 1857'de, resmi olarak Svita'ya üye oldu. Dadiani, 1858 ve 1859 yılları arasında Kafkas El Bombası Bölümü'nün 1. Tugayını komuta etti. Kafkas Savaşındaki Ğunib Muharebesi'nde Şeyh Şamil'i ele geçirdi. Dadiani, 1860 yılında korgeneralliğe terfi etti ve 93 Harbinde, askerliğinin 50. yılı şerefine yardımcı general rütbesine yükseltildi. Emekliliğinden hemen önceki son rütbesi "piyadelerin generali" oldu.[1]
Megrelya siyaseti
[değiştir | kaynağı değiştir]1853'te ağabeyi Davit'in ölümüyla beraber Grigol Dadiani, reşit olmayan yeğeni Niko'nun naiplik konseyinin üyelerinden biri oldu. Davit'in eşi Ekaterina tarafından yönetilen konseyde küçük kardeşi Grigol'un küçük kardeşi Konstantin Dadiani de bulunmaktaydı. Grigol Dadiani'nin Prenses Ekaterina ile ilişkileri gerilmişti ve Ekaterina'nın destekçileri tarafından Megrel köylüleri rahatsız etmekle suçlandı. 1857'deki bir köylü isyanı\ Rus hükûmetinin doğrudan yönetimi ele geçirmesine ve 1867'de prensliği resmi olarak kaldırmasına yol açtı.[3]
Edebiyata ilgisi ve hayırseverliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Dadiani, 1879'da Gürcistan'ın önde gelen eğitim derneklerinden "Gürcistan'da Okuryazarlığı Yayma Derneği"nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Aynı zamanda Orta Çağ Gürcü destanı Kaplan Postlu Şövalye'nin metinlerini inceleyen komisyonun bir parçasıydı. Birkaç okula bağış yapan Dadiani, büyük kütüphanesini Okuryazarlığı Yayma Derneği'ne bıraktı. Dadiani ilk şiirlerini St.Petersburg'da askeri eğitim alırken yazdı. Şiirlerinde Grigol Orbeliani'den etkilenen Dadani'nin şiirleri çoğunlukla romantizm ve vatanseverlik üzerineydi. Şiirlerini çoğunlukla Kolhisli anlamına gelen "Kolkhideli" adıyla yazmıştır.[1]
Grigol Dadiani 1901'de Kutaisi'de öldü. Martvili Manastırı'ndaki Dadiani nekropolüne gömüldü.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya". ენციკლოპედია საქართველო, ტ. 3 [Encyclopaedia Georgia, Vol. III] (Gürcüce). National Academy of Sciences of Georgia. 2015. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
- ^ "Дадиан, Терезия Мамиевна [Dadian, Tereziya Mamiyevna]". Arşivlenmiş kopya (Rusça). St. Petersburg. 1905. s. 40. 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
- ^ Дадиан, Екатерина Александровна [Dadian, Ekaterina Aleksandrovna] (Rusça). St. Petersburg. 1905. ss. 34-37. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.