Uygur Arap yazısı

Ana maddeler: Türk dil alfabesi ve Uygur alfabesi

Uygur Arap Yazısı, (Uygurca: ئۇيغۇر ئەرەب يېزىقى, romanize: Uygur Ereb Yëziqi; Çince: 老維文^b / 老维文^g, romanize: Lǎowéi wén) 1982 yılında Uygurcanın yazımında kullanılmaya başlanmış Arap alfabesi temelli yazı sistemidir. Arap alfabesiyle yazılan diğer dillerin aksine, Uygur alfabesinde Uygurcadaki tüm sesli harfler vardır ve bunlar her zaman yazılır.

Uygur Alfabesi Karşılaştırması

Uygur alfabelerinin kıyaslanması

Arap	Kiril	Pinyin	Latin	OTA	Takribî Türkçe ses değeri	IPA		Arap	Kiril	Pinyin	Latin	OTA	Takribî Türkçe ses değeri	IPA
ئا	A a	A a			A	[a]		ق	Қ қ	Ⱪ ⱪ	Q q		K (gırtlaktan)	[q]
ئە	Ә ә	Ə ə	E e	Ä ä	E (açık)	[æ]		ك	К к	K k			K	[k]
ب	Б б	B b			B	[b]		ڭ	Ң ң	NG ng		Ñ ñ	nğ (artdamaksıl N)	[ŋ]
پ	П п	P p			P	[p]		گ	Г г	G g			G	[ɡ]
ت	Т т	T t			T	[t]		ل	Л л	L l			L	[l]
ج	Җ җ	J j	J j	C c	C	[ʤ]		م	М м	M m			M	[m]
		Zh zh
چ	Ч ч	Q q	Ch ch	Ç ç	Ç	[ʧ]		ن	Н н	N n			N	[n]
		Ch ch
خ	Х х	H h	X x		H (hırıltılı)	[x]		ھ	Һ һ	Ⱨ ⱨ	H h		H	[h]
د	Д д	D d			D	[d]		ئو	О о	О о			O	[o]
ر	Р р	R r			R	[r]		ئۇ	У у	U u			U	[u]
ز	З з	Z z			Z	[z]		ئۆ	Ө ө	Ɵ ɵ	Ö ö		Ö	[ø]
ژ	Ж ж	Ⱬ ⱬ	Zh zh	J j	J	[ʒ]		ئۈ	Ү ү	Ü ü			Ü	[y]
س	С с	C c	S s		S	[s]		ۋ	В в	V v	W w	V v	V	[v]
		S s								W w		W w		[w]
ش	Ш ш	X x	Sh sh	Ş ş	Ş	[ʃ]		ئې	Е е	E e	Ë ë	E e	E (kapalı)	[e]
		Sh sh
غ	Ғ ғ	Ƣ ƣ	Gh gh	Ğ ğ	Ğ	[ʁ]		ئى	И и	I i		İ i	İ veya I	[i]
												I ı		[ɨ]
ف	Ф ф	F f			F	[f]		ي	Й й	Y y			Y	[j]

Uygur Kiril alfabesi ek olarak iki harfe sahiptir ki bunlar iki sesin birleşimidir. Bunlar aşağıda Arap, Pinyin ve Latin alfabelerindeki eşdeğeriyle gösterilmiştir.

Kiril	Arap	Pinyin	Latin
Ю ю	يۇ	yu
Я я	يا	ya

Örnek Yazılar

• Uygurca bir örnek yazı (Arap alfabesi ile)

ھەممە ئادەم زاتىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلگە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەم دە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك.

• Uygurca bir örnek yazı (Latin alfabesi ile)

Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta bapbarawer bolup tughulghan. Ular eqilge we wijdan'gha ige hem de bir-birige qérindashliq munasiwitige xas roh bilen muamile qilishi kërek.

Kaynakça

• An Introduction to Latin-Script Uyghur (İngilizce)

Ayrıca bakınız

• Ortak Türkçe Alfabesi