Scopus
Scopus, akademik yayıncı Elsevier tarafından 2004 yılında, Web of Science'a rakip olarak başlatılan bilimsel özet ve atıf veritabanıdır.[1] İki veritabanı arasındaki rekabet "yoğun" olarak nitelendirilmiş ve kapsama alanı, arama/analiz yetenekleri açısından sürekli iyileştirmeler sağlasa da fiyat açısından kullanıcılarına fayda sağlamadığı düşünülmektedir. Ücretsiz bir veritabanı olan The Lens, bu üç evrensel akademik araştırma veritabanının tamamlayıcısıdır.
Scopus'taki dergiler, her yıl dört sayısal ölçüte göre yeterli kalite açısından incelenir: h-Endeksi, CiteScore, SJR (SCImago Journal Rank) ve SNIP (makale başına normalleştirilmiş etki). Bu nedenle, Scopus'ta listelenen dergilerin, birçok ülkenin araştırma hibe ajansları tarafından hibe alıcıları için ve derece-akreditasyon kurulları tarafından belirlenen hakemli yayın kalitesi gereksinimlerini karşıladığı kabul edilir.[2]
Scopus, sınırlı işlevselliğe sahip olmakla beraber, Lexis-Nexis'e ait özel bir patent veritabanından patent aramalarına da olanak tanır.
Giriş
[değiştir | kaynağı değiştir]Scopus ve Web of Science (WOS) arasında kullanım kolaylığı ve kapsama alanı açısından yapılan bir karşılaştırmada, 2006 yılında yapılan bir çalışma, "Scopus'un, özellikle yeni kullanıcılar için, gezinmesi kolay olduğunu" belirtmiştir. "Belirli bir atıftan hem ileriye hem de geriye doğru arama yapabilme yeteneği, araştırmacılar için oldukça faydalı olacaktır.[3] Multidisipliner yapısı, araştırmacının kendi disiplininin dışındaki alanlarda kolayca arama yapmasını sağlar." 1990 ile 2020 yılları arasında WOS ve Scopus arasında yaklaşık %80-90 oranında kapsama örtüşmesi bulunduğunu gösteren çalışmalar da bulunmaktadır.[3]
Yapılandırılmış sorgu dili arama yetenekleri açısından, Scopus, Web of Science'tan daha ileri düzeydedir: Örneğin, WOS yalnızca NEAR/n sorguları yapabilirken, Scopus aynı zamanda PRE/n sorguları da yapabilir. Aynı makale hem Scopus'ta hem de Web of Science'ta (WoS) yer aldığında, Scopus'taki kaydı, WoS kaydına göre 3-5 kat daha fazla anahtar kelime içerir ve Scopus anahtar kelimeleri, belirli makale içeriğine daha fazla odaklanırken, WoS anahtar kelimeleri makalenin konusunun genel kategorisiyle ilgilidir. Daha dar hedefli anahtar kelimelerin fazla olması, Scopus kullanıcılarının daha fazla ilgili yayını bulmasına ve yanlış pozitifleri filtrelemesine olanak tanır. Diğer yandan, WoS, ris formatında dışa aktarıldığında, atıf yapılan makalelerin DOI numaralarını içerirken, Scopus bu makalelerin başlıklarını dışa aktarır. Ayrıca, Scopus 20.000 referansı (örneğin ris dosyası olarak) bir kerede dışa aktarırken, WoS bu sayıyı 5.000 ile sınırlar.[4]
Scopus, CAS numarası ve kimyasal adıyla kimyasal arama imkanı sunarken, WoS bu özelliklere sahip değildir. Öte yandan, WoS kimyasal yapı araması sunar, ancak bu tür aramalar için dizinlenmiş yayın sayısı oldukça azdır. Kimyasal aramalar için genellikle SciFinder tercih edilmektedir.
İlaveten Scopus yazar profilleri de sunmaktadır; bu profillerde yazarların bağlı oldukları kurumlar, yayın sayıları ve bibliyografik veriler, referanslar ve her bir yayınlanan belgenin aldığı atıf sayısı gibi bilgiler yer alır. Kayıtlı kullanıcılar, bir profildeki değişiklikleri izlemelerini sağlayan uyarı özelliklerine ve yazarların h-indeksini hesaplama olanağına sahiptir. 2016 yılında, Scopus CiteScore adlı ücretsiz bir web sitesi tanıtılmıştır. Bu site, Scopus'ta yer alan 25.000'den fazla aktif başlık için atıf verileri sağlar ve dergi düzeyinde bir gösterge olan etki faktörüne alternatif olarak sunulur, bu da güvenilirlikle olumsuz bir şekilde ilişkilendirilebilir.[5]
Scopus ID'leri, yazarların sahip olduğu ORCID dijital tanımlayıcılarıyla entegre edilebilir. 2018 yılında, Scopus, Unpaywall verilerini kullanarak eserlerin açık erişim durumu hakkında kısmi bilgiler eklemeye başlamıştır. Ancak, Scopus'un RIS formatında olan dışa aktarma dosyaları Açık Erişim durumu hakkında bilgi içermemektedir.[6]
İçerik Seçimi ve Danışma Kurulu
[değiştir | kaynağı değiştir]Elsevier, Scopus'un sahibi ve aynı zamanda uluslararası bilimsel dergilerin önde gelen yayınevlerinden biri olduğu için, veri tabanına dahil edilecek dergilerin seçiminde olası çıkar çatışmalarını önlemek ve yayınevinden bağımsız olarak açık ve şeffaf bir içerik kapsama politikası sürdürmek amacıyla 2009 yılında bağımsız ve uluslararası Scopus İçerik Seçim ve Danışma Kurulu (CSAB) kurulmuştur.[7] Kurul, bilim insanları ve konu kütüphanecilerinden oluşmaktadır. Bununla birlikte, olası çıkar çatışması konusunda eleştiriler devam etmektedir.[8]
CSAB ekibi, Scopus'a farklı başlıkların dahil edilmesi veya çıkarılmasından sorumludur. Scopus'ta dizinlenen dergi ve kitapların listesi yılda 2-3 kez güncellenir. Her yıl Scopus'a yeni başlıkların dahil edilmesi için yaklaşık 3.500 başvuru yapılır ve bunların yaklaşık %25'i kabul edilir.[9] Yeniden değerlendirme politikası, Yayın Endişesi, Performans Düşüklüğü, Aykırı Performans ve Sürekli kürasyon olmak üzere dört kritere dayanmaktadır. 2004 ile 2020 yılları arasında, Scopus 41.525 başlık dahil etmiş ve 688 başlık çıkarmıştır. 2016 ile 2023 yılları arasında, CSAB, 539 farklı yayınevi tarafından yayımlanan 990 başlığı yeniden değerlendirmiş ve bu başlıklardan 536'sı dizinleme için durdurulmuştur. 2024 yılında, Scopus yaklaşık 28.000 aktif dergi ve yaklaşık 300.000 kitabı kapsamaktadır.[10]
Bununla birlikte, araştırmalar, predatory (yağmacı) dergilerin dahil edilmesine yönelik eleştirilerin devam ettiğini göstermektedir.[11]
Scopus ve WoS, küresel bir referans noktası olarak pazarlansa da, "Batı dışındaki ülkelerde üretilen araştırmalara, İngilizce dışındaki dillerde yapılan araştırmalara ve sanat, beşeri bilimler ve sosyal bilimler alanlarındaki araştırmalara karşı yapısal olarak taraflı" olarak nitelendirilmiştir.[12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Goodman, David (Ocak 2005). "Web of Science (2004 version) and Scopus". annurev.publisher.ingentaconnect.com (İngilizce). 9 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "SJTU Regulations on Doctoral Degree Application-Graduate School of Shanghai Jiao Tong University". web.archive.org. 2 Temmuz 2022. 2 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ a b Burnham, Judy F (8 Mart 2006). "Scopus database: a review". Biomedical Digital Libraries. 3: 1. doi:10.1186/1742-5581-3-1. ISSN 1742-5581. PMC 1420322 $2. PMID 16522216. 9 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ Echchakoui, Saïd (1 Eylül 2020). "Why and how to merge Scopus and Web of Science during bibliometric analysis: the case of sales force literature from 1912 to 2019". Journal of Marketing Analytics (İngilizce). 8 (3): 165-184. doi:10.1057/s41270-020-00081-9. ISSN 2050-3326.
- ^ Brembs, Björn (20 Şubat 2018). "Prestigious Science Journals Struggle to Reach Even Average Reliability". Frontiers in Human Neuroscience. 12: 37. doi:10.3389/fnhum.2018.00037. ISSN 1662-5161. PMC 5826185 $2. PMID 29515380. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ Else, Holly (15 Ağustos 2018). "How Unpaywall is transforming open science". Nature (İngilizce). 560 (7718): 290-291. doi:10.1038/d41586-018-05968-3. 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "Scopus | Abstract and citation database | Elsevier". www.elsevier.com (İngilizce). 9 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ "Elsevier are corrupting open science in Europe". The Guardian (İngilizce). 29 Haziran 2018. ISSN 0261-3077. 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ Wilches-Visbal, Jorge Homero; Pérez-Anaya, Oskarly; Castillo-Pedraza, Midian Clara (18 Nisan 2024). "Revistas emergentes en el Journal Citation Reports: una esperanza a la purga de Publindex". Salud UIS. 56 (1). doi:10.18273/saluduis.56.e:24009. ISSN 0121-0807.
- ^ "The importance of high-quality content: curation and reevaluation in Scopus" (PDF). Elsevier. 2.21.2021. 10 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=(yardım) - ^ "IDEA Study 2 2017 Predatory journals in Scopus". idea-en.cerge-ei.cz. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ Tennant, Jonathan P. (27 Ekim 2020). "Web of Science and Scopus are not global databases of knowledge". European Science Editing (İngilizce). 46: e51987. doi:10.3897/ese.2020.e51987. ISSN 2518-3354. 8 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.