Zamak
Zamak bir metal alaşımdır ve ana bileşenlerini çinko, aluminyum, magnezyum ve bakır oluşturur. Bu metaller değişik sertlikte alaşımlarda, değişik zamaklarda (Zamak 3 - Zamak 5, vb.), degişik oranlarda bulunur.
The New Jersey Zinc Company tarafından 1920'lerde bulunan Zamak, Almanca çinko (Zink), alüminyum (Aluminium), magnezyum (MAgnesium) ve bakırın (Kupfer) baş harflerinden oluşturulmuş bir isimdir. Son derece sağlam kopmaya, esnemeye, kırılmaya dayanıklı bir alaşımdır. Dünyanın pek çok ülkesinde üretilir. Türkiye'de pek çok üreticisi vardır. Hindistan ve Çin'de çok fazla üretilir ve satılır.
Zamak pres dökümde kullanılan bir malzemedir. Günümüz diliyle söylersek metal enjeksiyon sanayisinde çok yaygın kullanılır. Bazı ülkelerde MAZAK adıyla tanınır.
Standardlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Çinko alaşımı kimyasal bileşim standartları, ülke bazında aşağıda listelenen standartla tanımlanmıştır.:
| Ülke Adı | Çinko külçe | Çinko döküm |
|---|---|---|
| Avrupa | EN1774 | EN12844 |
| ABD | ASTM B240 | ASTM B86 |
| Japonya | JIS H2201 | JIS H5301 |
| Australia | AS 1881 - SAA H63 | AS 1881 - SAA H64 |
| Çin | GB 8738-88 | - |
| Kanada | CSA HZ3 | CSA HZ11 |
| Uluslararası | ISO 301 | - |
Zamak, standart ve/veya ülkeye göre birçok farklı isimle anılır.:
| Geleneksel adı | Kısa kompozisyon adı | Form | Yaygın kullanım | ASTM† | Kısa Avrupa ataması | JIS | Çin | UK BS 1004[2] | Fransa NFA 55-010[2] | almanya DIN 1743-2[2] | UNS | Diğer |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zamak 2[3][4] or Kirksite[5] |
ZnAl4Cu3[6] | Külçe | Alaşım 2[3][4] | AC 43A[3][4] | ZL0430[6] | - | ZX04[7] | - | Z-A4U3[6] | Z430[6] | Z35540[4] | ZL2, ZA-2, ZN-002[8] |
| Cast | ZP0430 | - | Z35541[3] | ZP2, ZA-2, ZN-002[8] | ||||||||
| Zamak 3[3][4] | ZnAl4[6] | Külçe | Alaşım 3[3][4] | AG 40A[3][4] | ZL0400[6] | Ingot type 2[9] | ZX01[7] | Alloy A[6] | Z-A4[6] | Z400[6] | Z35521[4] | ZL3, ZA-3, ZN-003[8] |
| Cast | ZP0400 | ZDC2[10] | - | Z33520[3] | ZP3, ZA-3, ZN-003[8] | |||||||
| Zamak 4[11] | Külçe | Sadece Asya'da kullanılır | ZA-4, ZN-004[8] | |||||||||
| Zamak 5[3][4] | ZnAl4Cu1[6] | Külçe | Alloy 5[3][4] | AC 41A[3][4] | ZL0410[6] | Ingot type 1[9] | ZX03[7] | Alloy B[6] | Z-A4UI[6] | Z410[6] | Z35530[4] | ZL5, ZA-5, ZN-005[8] |
| Cast | ZP0410 | ZDC1[10] | - | Z35531[3] | ZP5, ZA-5, ZN-005[8] | |||||||
| Zamak 7[3][4] | ZnAl4Ni[7] | Külçe | Alloy 7[3][4] | AG 40B[3][4] | - | - | ZX02[7] | - | - | - | Z33522[4] | ZA-7, ZN-007[8] |
| Cast | - | Z33523[3] | ||||||||||
| †hücrenin rengi, ASTM B908 tarafından belirtilen malzemenin rengidir.[12] | ||||||||||||
Kısa Avrupa Tanımlama kodu aşağıdaki gibidir (örnek ZL0430 kullanılarak:[6]
- Z malzemesini belirtir (Z=Çinko)
- P (P=Basınçlı kalıp döküm (İngilizce: Pressure die casting), L=külçe) için kullanılır
- 04 alüminyum yüzdesi (04= 4% alüminyum)
- 3 bakır yüzdesi (3= 3% bakır)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ World wide zinc die casting standards, Nyrstar, 12 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Şubat 2008.
- ^ a b c Avrupa ülkelerinin EN 1774 ve EN 12844 kapsamında standardizasyonu nedeniyle artık feshedilmiştir.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p ASTM B86-04e2 (PDF), 1 Ekim 2004, 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 10 Şubat 2008
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p ASTM B240-98 (PDF), 1 Mayıs 1998, 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 10 Şubat 2008
- ^ Semiatin, S. L. (2006). ASM Handbook, Volume 14B: Metalworking: Sheet Forming (İngilizce). ASM International. ISBN 978-0-87170-710-9.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Alloy designation - cross reference table (PDF), 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 31 Ekim 2010
- ^ a b c d e GB8738 - Chinese standard: zinc alloys ingots for casting (2006), 20 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Şubat 2008
- ^ a b c d e f g h ZN-004, 10 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Mart 2008
- ^ a b JIS H2201 - Japanese Industrial Standard - Zinc alloy ingot for die casting (1999), 20 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Şubat 2008
- ^ a b JIS H5301 - Japanese Industrial Standard - Zinc alloy die casting (1979), 12 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Şubat 2008
- ^ zamak 4 (Alloy 4), 20 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Mart 2008
- ^ Diecasting Alloys, 25 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Mart 2008
 | İnorganik kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |