[go: nahoru, domu]

跳至內容

Tanah Tunux

Pnyahan Wikipidiya
Centered deep red circle on a white rectangle [1]
Flag of Japan-Kwoci. (日本國旗)
File:Imperial Seal of Japan.svg-Kwohway.(國徽)

Japan(日本)

Gaga kska Yacow ka Japan, 36 00 N, 138 00 E ka gaga na nniqan. Kana ka knlbangan na o 377,915 sq km(hangan na o Tg62) (knlbanga dxgal o 364,485 sq km, knlbangan qsiya o 13,430 sq km). Kana ka sejiqun o niqan 126,702,133 hiyi. Gaga Tokyo ka pusu alang paru, jiyax 23 idas 12 ka jiyax skrayan klwaan. Manu ka dxgal Japan ga wada sugan 12.50% ka dxgal qpahan, 68.50% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 19% na.

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Akihito, pnaah hngkawas1989 idas 1 jiyax 7pnrajing kmlawa klwaan.

File:Japan (orthographic projection).svg-Ida nkiya nniqan lnglingay. (自然地理位置)

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’

Hangan qnhlangan(國名)

Kcka kari “Tanah tunux” pa ou kluwanan sspu niya, sspu balay u “Nippon” uxay daw “Nihong”, beytaq saya, seyhu Tanah tunux u ini pwaya mndungus bay sspu niya, so kiya pa ddha kluwanan sspu niyi ka pntnaun dmuwi kana.

Dungus na hangan qnlhangan Tanah tunux pa “Hnranan hidaw”, mniq “Wanyeyci” mi “Yeynsu uyu” kcka u niqan bnatas kana; thiti daw wada ruwan Han bungka, sspu kari niyi u kndadax syuntu knpriyux intu saya.

Rikisi(歷史)

Sycyeyn mi Yeynsu jitay(史前及原史時代)

Klan saya ka qnbsyaqan bay hwasu sediq Tanah tunux pa tbrnahun dhuq 3 knbkiyan kngkawas brah cida.

Kawkuswey saya u sndhu bay pkla, cbiyaw hanpa Tanah tunux pa wana nanaq sediq tnpus kiya mi msngari daw kiya ka kndadax Tunarac hunac Asia mi Tunarac daya Asia thdil miyah Tanah tunux kana mi beytaq mnrimax msupu kana ka txtaxa minjoku.

Nccbiyaw(古代)

Mniq kcka “Patas bntasanTanah tunux” pa, lllqlaqi llutuc Tyeyncaw beyhing Utux ka Snwu Teynoheyka mniq kngkawas sinco smudal bnkuwan sspudiyax idas 1 diyax 1 (Kngkawas brah 660  idas 2 jiyax 11 cida) wada phyun muwaya bay pnrdingan Teynoheyka, kiya mi phiyu qnlhangan Nihong. Jipun saya pa ida dmuwi diyax idas 2 diyax 11 ka ngalan dha diyax mqaras smsung sndhuwan phiyu qnlhangan.

Muhu jitay(幕府時代)

Kngkawas 1192 cida, Ucya bukung Yeynraycaw ka phyuwan cngyi Tacyangcyun, phiyu Ryeyncang Muhu, kiya mi mtrawah Muhu tongcu, prading Tanah tunux hmrinas 600 kngkawas sngari ka Muhu jitay.

Suting Muhu puting hiti diyax (kngkawas 1467) muda snturung Ingjn crwan, pnskraya Tana tunux knbbaraw 148 kngkawas ka Cankwo jitay. Kngkawas 1573 cida, Tamingcu Tyeynsincang, kiya ka cida niqan bay rmun na cuho uri, wada na ngalun ka nniqan Suting Muhu Artyaw Yuswo, wada spliwaq qnlhangan Kcka yayung ka Curiyicaw, wada pkngatun ka Suting Muhu, mtmay Antu Tawsan jitay ka Tanah tunux (kngkawas 1573 dhuq kngkawas).

Tikwo jitay(帝國時代)

Qtayi: Nihong tikwo cuyi, Cyokoku knciyuk Tanah tunux mccbu, Tumndha mccbu mi Qnquwan heytay Tanah tunux.

Kngkawas 1867 cida, thiti bay ddiyax Cyanghu Muhu cyangcyun Tecwan Cingsi wada ini baka mi tbrnahun na muway ka biyax qmlahang, spuda Mingcu Teynoheyka ka pusu bay dmudul phiyu burah seyhu, mnhdu ka Cyanghu jitay, sntama cawkaw sngcanri na kongyeyhwa, prading muda kluelu mrana mbiyax qnlhangan mi knrmnan heytay ka Tanah tunux.

Babaw tumndha mccbu jeynseykay daw(二戰以後)

Pnyahan pnatas(參考資料)