Барий
| ||||
|---|---|---|---|---|
| Атом номеры | 56 | |||
| Матдәнең тышкы күренеше | ||||
| Атомның үзлекләре | ||||
| Атом массасы (моляр масса) |
137,327 (7) а. м. б. (г/моль) | |||
| Атом радиусы | пм | |||
| Ионлаштыру энергиясе (беренче электрон) |
кДж/моль (эВ) | |||
| Электрон конфигурациясе | ||||
| Химик үзлекләре | ||||
| Ковалент радиусы | пм | |||
| Ион радиусы | пм | |||
| Электр тискәрелеге (Полинг буенча) |
||||
| Электрод потенциалы | ||||
| Оксидлашу дәрәҗәсе | ||||
| Матдәнең термодинамик үзлекләре | ||||
| Тыгызлык | 3,65 г/см³ | |||
| Моляр җылы сыешлыгы | Дж/(K·моль) | |||
| Җылы үткәрүчелек | Вт/(м·K) | |||
| Эрү температурасы | K | |||
| Эрү җылылыгы | 725 кДж/моль | |||
| Кайнау температурасы | 1640 K | |||
| Парга әйләнү җылылыгы | кДж/моль | |||
| Моляр күләм | см³/моль | |||
| Матдәнең кристаллик рәшәткәсе | ||||
| Рәшәткә төзелеше | ||||
| Рәшәткә параметрлары | Å | |||
| Дебай температурасы | K | |||
Барий (лат. Barium, Ba) — Менделеевның периодик таблицасының 6 период, 2 төркем элементы. Тәртип номеры - 56. Гади матдә барий — йомшак, якшы чүкелүчән, селтеле металл, көмеш-ак төстә. Югары химик активлыгына ия; агулы.
Символы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Барий элементының символы — Ba (Барий дип укыла).
Исеменең килеп чыгышы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Атамасы бор. грек. βαρύς — «авыр» сүзеннән алынган.
Тарихы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Барий 1774 елда BaO оксиды рәвешендә Карл Шееле һәм Юһан Ган тарафынан ачыла.[1].
1808 елда инглиз химигы Гери Дэви барийның дымлы гидроксидын терекөмеш катоды белән электролизлап, барий амальгамасын китереп чыгара; җылытканда терекөмеш парга әйләнеп беткәннән соң, анда металлик барий торып кала.
Табигатьтә
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Җир кабыгында барий массасы буенча 0,05 % тәшкил итә; диңгез суында барий — 0,02 мг/л. Барий актив селтеле металлар һәм минералларның кече төркемчәсенә керә. Төп минераллары: барит (BaSO4) һәм витерит (BaCO3).
Барийның сирәк очрый торган минераллары: цельзиан яки барий кыр шпаты (барий алюмосиликаты), гиалофан (катнаш калий һәм барий алюмосиликаты), нитробарит (барий нитратлар) һ.б.
Агулылыгы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Барий һәм аның кайсыбер кушылмалары азыкта һәм суда ПДК-дән артып киткәндә агулы булуы ихтимал. Эчәргә яраклы суда барийның рөхсәт ителгән иң соңгы концентрациясе 0,7 мг/дм³ тәшкил итә. Рәсәйдә санитар-гигиеник нормативларга ярашлы зарарлы матдәләр токсикологик лимитлау билгесе буенча нормалаштырыла; хәвефлелек классы - 2 (хәвефлелеге югары матдәләр).
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Микроэлементы
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
- IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Барий//Большая российская энциклопедия(үле сылтама)
- Барий на Webelements
- Барий в Популярной библиотеке химических элементов
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Барий 2011 елның 11 август көнендә архивланган.. // Популярная библиотека химических элементов. — М.: Издательство «Наука», 1977.